ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΒΟΛΟ ΑΠΑΝΤΟΥΝ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΜΕ ΔΙΚΑ ΤΟΥΣ ΛΕΦΤΑ
Νόμισμα από τον τόπο σου...
Ερευνα - κείμενο: ΑΝΔΡΕΑΣ ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗΣ
2ο Οπως επιβίωσε το κατεστραμμένο Βανκούβερ και η ρημαγμένη Αργεντινή, έτσι θα τα καταφέρουμε και μεις: έστω και χωρίς ευρώ! Η Πάτρα και ο Βόλος πρωτοπορούν και μας προϊδεάζουν γι' αυτά που θα συμβούν τα επόμενα χρόνια και στην Ελλάδα.
Χθες παρουσιάσαμε τα σημαντικότερα διεθνή και ελληνικά ανταλλακτικά δίκτυα, τις νέες αγορές απευθείας διάθεσης τροφής και τις χρονοτράπεζες. Σήμερα ολοκληρώνουμε αυτό το αφιέρωμα με το πάνθεον των εναλλακτικών - ιδεατών νομισμάτων, τις κοινωνικές τράπεζες και τους γκουρού της νέας αλληλέγγυας κοινωνικής οικονομίας των αναγκών. Καλώς ήρθατε στη μετά ευρώ εποχή: «Εμείς θα ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχοί»!
Εναλλακτικά κοινωνικά νομίσματα
Χιλιάδες εναλλακτικά νομίσματα κυκλοφορούν σε όλο τον κόσμο συμπληρωματικά και παράλληλα με τα εθνικά ή υπερεθνικά νομίσματα, δημιουργώντας μια νομισματική ποικιλότητα (diversite monetaire). Αυτά έχουν αποτυπωθεί στο χάρτη που δημοσιεύουμε (www.complementary currency. org/.../maps/worldmap.php) όπου με βαθύ πράσινο και πράσινο χρώμα σημειώνονται οι χώρες που διαθέτουν τα μεγαλύτερα ανταλλακτικά δίκτυα και εναλλακτικά νομίσματα όπως ο Καναδάς, οι ΗΠΑ, η Βραζιλία, η Αυστραλία, η Νότια Αφρική, η Κίνα και αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Σε κάποιες απ' αυτές, μάλιστα, όπως η Ισπανία και η Ιαπωνία, επιστρέφουν μόνοι τους στα παλιά νομίσματα! Το ίδιο είχε συμβεί μετά την κρίση του '29 σε μαζική κλίμακα στην Αυστρία και απαγορεύτηκε από την κεντρική τράπεζα της χώρας. Δες δωρεάν τα τελευταία νέα: (http://conferences.ish-lyon.cnrs.fr/index.php/cc-conf/2011 και www.ijccr.net/ IJCCR/IJCCR_ Home_files/οο%20SpecialIssueComplete.pdf).
Στην Ισπανία ξανακυκλοφορούν οι πεσέτες!
Οι κάτοικοι της μικρής ισπανικής πόλης Μουγκάρδος στην περιοχή της Γκαλίθια βρήκαν τρόπο να αξιοποιήσουν τις πεσέτες που είχαν για χρόνια κρυμμένες μέσα σε σεντούκια και στρώματα. Σε μια προσπάθεια να ωθήσουν την κατανάλωση εν μέσω οικονομικής κρίσης, 61 επιχειρήσεις της πόλης αποφάσισαν από 1/3/2011 να δέχονται σαν νόμισμα συναλλαγής και την πεσέτα, με ισοτιμία 166,38 του ευρώ. «Ξέρουμε ότι οι άνθρωποι δυσκολεύονται λόγω των οικονομικών συνθηκών και γι' αυτό σκεφτήκαμε αυτή τη λύση για να τους βοηθήσουμε να καταναλώσουν», λέει στο περιοδικό «ΤΙΜΕ» ο Φελίπε Φερνάντες, που έχει κιόσκι πώλησης εφημερίδων.
Αν και το εγχείρημα έχει ζωή μόλις τρεις εβδομάδες, τα πρώτα θετικά αποτελέσματα είναι κιόλας ορατά. Πολλοί άνθρωποι επισκέπτονται τη μικρή πόλη και πληρώνουν τους λογαριασμούς τους σε πεσέτες. Η κυκλοφορία πεσετών σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα της Ισπανία φτάνει το 1,7 δισ. και ακόμα επιτρέπεται η ανταλλαγή τους με το ευρώ. Η ισπανική κυβέρνηση βρίσκεται σε αμηχανία. Τι θα γίνει αν κι άλλες πόλεις υιοθετήσουν ξανά την πεσέτα; Θα γίνει της Αυστρίας!.. (Δες έρευνα και ντοκιμαντέρ στο www. homenatgeacatalunyaii.org/en).
Εγινε της Αυστρίας...
Η κεντρική τράπεζα της Αυστρίας, μετά την κρίση του '29, απαγόρευσε την κυκλοφορία του τοπικού εναλλακτικού νομίσματος της πόλης Worgl, φοβούμενη ότι θα χάσει το μονοπώλιό της στην κοπή χρήματος. Στην αυστριακή πόλη Worgl από το 1932 έως το 1934 λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης ο δήμαρχος της πόλης είχε αποφασίσει να πληρώνει τους μισθούς των δημοτικών υπαλλήλων με ένα τοπικό νόμισμα. Το πείραμα συνεχίστηκε και για την πληρωμή δημοτικών τελών και φόρων. Το νέο τοπικό νόμισμα αποδέχθηκαν με τη σειρά τους και τα καταστήματά της περιοχής. Η κυκλοφορία τοπικού χρήματος πολλαπλασιάστηκε, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν πολλές νέες θέσεις εργασίας και να μειωθεί δραστικά η ανεργία. Το μοντέλο της Worgl μιμήθηκαν κι άλλες αυστριακές πόλεις που είχαν χτυπηθεί από την οικονομική κρίση. Μέχρι που παρενέβη η κεντρική τράπεζα της Αυστρίας και απαγόρευσε την κυκλοφορία εναλλακτικών τοπικών νομισμάτων.
Η επαναφορά τού kan'ei tsuho την Ιαπωνία
Της Ισπανίας και της Αυστρίας γινόταν και στην Ιαπωνία τουλάχιστον πριν η χώρα χτυπηθεί από τα Ρίχτερ και το τσουνάμι. Μια τοπική ομάδα στην πόλη Kan'onji επανέφερε το παλιό νόμισμα kan'ei tsuho που κυκλοφορούσε από το 1636 έως το 1953 και αντιστοιχούσε σε 30 γεν. Εκατομμύρια τέτοια νομίσματα υπάρχουν αποθηκευμένα σε σεντούκια, αποθήκες και στρώματα. Η αναθέρμανση της τοπικής οικονομίας ήταν γεγονός. Χιλιάδες τουρίστες επισκέπτονται την πόλη για να ξοδέψουν τα kan'ei tsuho τους.
30 ιδεατά νομίσματα στη Γερμανία
Στη Γερμανία λειτουργούν 73 περιφερειακά ταμεία αλληλοβοήθειας (Regiogelder) που υποστηρίζουν τα 30 ενεργά τοπικά νομίσματα, ενώ ετοιμάζονται να κυκλοφορήσουν άλλα 20. Εχει συσταθεί μάλιστα και Ενωση Εναλλακτικών Νομισμάτων. Το πρώτο εναλλακτικό νόμισμα που εμφανίσθηκε ήταν το «ρόλοντ» στη Βρέμη (2001) και στη συνέχεια το chimagauer στη Βαυαρία (περιοχή Ρόσενχαϊμ - 2003). Το chimagauer υποστηρίζεται και από την τοπική τράπεζα. Το 70% του βαυαρικού νομίσματος κυκλοφορεί σε ηλεκτρονική μορφή. Πιο πρόσφατο εναλλακτικό νόμισμα είναι το «μπερλίνερ» στο Βερολίνο (2007). Το νόμισμα αυτό, που τυπώθηκε σε 10.000 κομμάτια, έχει την ίδια «ισοτιμία» με το ευρώ και κυκλοφορεί ως μέσο συναλλαγής παράλληλα με αυτό. Γίνεται δεκτό σε περισσότερα από 200 καταστήματα του Βερολίνου...
Sol και για υπηρεσίες υγείας στη Γαλλία
Στη Γαλλία το sol είναι ένα ηλεκτρονικό νόμισμα (κάρτα) που πρωτοκυκλοφόρησε το 2007 και χρησιμοποιείται στην εναλλακτική κοινωνική οικονομία σε μαγαζιά συνεταιριστικά, ισοδίκαιου εμπορίου, ταμεία αλληλοβοήθειας κ.λπ. Η πρωτοτυπία αυτού του νέου κοινωνικού νομίσματος έγκειται στο ότι καλύπτει τρεις λειτουργίες σε μία κάρτα ηλεκτρονική: α) το συνεταιριστικό sol, το οποίο αποκτάται όταν γίνονται αγορές αγαθών ή υπηρεσιών κοινωνικο-οικολογικού χαρακτήρα, β) το sol δέσμευση (engagement), που αφορά τοπικές πρωτοβουλίες καθαρά κοινωνικές ή αλληλέγγυες, γ) τέλος, το sol ορισμένου σκοπού (affecte) αφορά όσους επωφελούνται από την κοινωνική βοήθεια και οι οποίοι μπορούν να το χρησιμοποιήσουν για να πληρώσουν μια ένωση για παροχή βοήθειας στο σπίτι ή μια αλληλοβοηθητική ασφάλεια για υπηρεσίες υγεία».
Ιταλία
Στην Ιταλία κυκλοφορούν το libra και το credito στη Βόρεια Ιταλία, στην κοιλάδα Valchiusella, βόρεια του Τορίνο. Δες τα δίκτυα:
tp://www.scecservice.org/και http://www.tempomat.it/
Ετσι επιβίωσε η Αργεντινή
Το ΔΝΤ έμπηξε πολύ βαθιά τα μυτερά νύχια του στο κορμί της Αργεντινής. Κι όταν ψυχορραγούσε προσπάθησε να της κάνει πατητή για να την πνίξει. Δεκέμβριος του 2001: πτώχευση, ακυβερνησία, πολιτικό χάος· η χώρα καταστρεφόταν. Οι πρώτοι που την πρόδωσαν ήταν οι αστοί. Σήκωσαν το ταμείο, έβγαλαν τα λεφτά έξω και στη συνέχεια βούλιαξαν και εγκατέλειψαν τις επιχειρήσεις τους.
Οταν ολοκληρώθηκε το πλιάτσικο και οι λεηλασίες, ομάδες συνειδητοποιημένων εργατών προσπάθησαν να επαναλειτουργήσουν με αυτοδιαχείριση τα εγκαταλειμμένα εργοστάσια. Πολύ δύσκολο εγχείρημα σε τέτοιες συνθήκες...
Λέσχες ανταλλαγών - nodos
Λεφτά δεν υπήρχαν. Ούτε δουλειές. Τόσο το κεφάλαιο όσο και η εργασία είχαν απαξιωθεί. Τότε λειτούργησε το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και δημιουργήθηκε το κίνημα της ανταλλακτικής οικονομίας, που στη συνέχεια απλώθηκε σ' όλη τη Λατινική Αμερική. Ετσι από το «τίποτα» δημιουργήθηκαν ξαφνικά χιλιάδες λέσχες ανταλλαγών-nodos. Παράλληλα, φτιάχτηκαν παντού αγροτικοί και αστικοί λαχανόκηποι (Ροσάριο), οι οποίοι τροφοδοτούνταν από περίπου 800 ομίλους βιοκαλλιεργητών.
Κοινωνικά - creditos
Περίπου έξι εκατομμύρια Αργεντινοί κατόρθωσαν να επιβιώσουν χωρίς λεφτά, χάρη στην αλληλέγγυα κοινωνική οικονομία, στο ισοδίκαιο ανταλλακτικό εμπόριο, στις τοποφαγικές αγορές απευθείας διάθεσης τροφής με βάση τη γεωργία της εγγύτητας και τα ιδεατά-εναλλακτικά νομίσματα. Διακόσια εκατομμύρια κοινωνικά χαρτονομίσματα -creditos- κυκλοφόρησαν στις λέσχες nodos, με αποτέλεσμα να λειτουργήσει μια αναπάντεχη σωτήρια «οικονομία του ισογείου», αντιμετωπίζοντας σε μεγάλο βαθμό την ανεργία και τη μαύρη εργασία.
Γενικό Δίκτυο Ανταλλαγών
Με περισσότερους από 800 κόμβους, οι λέσχες ανταλλαγής προϊόντων και υπηρεσιών της Αργεντινής έγιναν ένα από τα ισχυρότερα συστήματα ανταλλακτικής οικονομίας στον κόσμο. Κάποια στιγμή, το υπουργείο Οικονομίας της Αργεντινής διαπίστωσε με έκπληξη πως ο λαός εφηύρε μόνος του την εναλλακτική λύση, και αποφάσισε να στηρίξει το Γενικό Δίκτυο Ανταλλαγών παρέχοντάς του βοήθεια και εκπαίδευση στον τομέα της διαδικτυακής τεχνολογίας.
Πώς λειτουργεί
Οταν ένας αγρότης «πουλήσει» κάποια ποσότητα από τα προϊόντα του σ' ένα μέλος της λέσχης nodos παίρνει ένα πιστωτικό χαρτάκι εν είδει ιδεατού χαρτονομίσματος, στο οποίο αναγράφεται η αξία της συναλλαγής. Στη συνέχεια μπορεί να το εξαργυρώσει σε όποια λέσχη-κόμβο επιθυμεί για να «αγοράσει» κάποιο άλλο αγαθό ή υπηρεσία.
Σε μια αριστοκρατική συνοικία του Μπουένος Αϊρες εδρεύει η πιο γκλαμουράτη λέσχη nodos. Εκεί πρώην μεγαλογιατροί εξετάζουν ασθενείς, ψυχολόγοι βοηθούν ανθρώπους που έχουν κατάθλιψη και διαταραχές, κομμώτριες και μανικιουρίστες περιποιούνται τρίχες και νυχάκια. Στο διπλανό δωμάτιο μπορείς να απολαύσεις ένα χαλαρωτικό μασάζ.
Γι' αυτές τις υπηρεσίες τους αμείβονται ισοδίκαια με creditos και ύστερα σπεύδουν στη φτωχογειτονιά ν'αγοράσουν με το ίδιο «πιστωτικό χαρτάκι» αγροτικά προϊόντα ή να βρουν μια καθαρίστρια για το σπίτι.
Κοινωνικό χρήμα
«Η ανταλλακτική οικονομία δημιουργεί "κοινωνικό χρήμα" που ενισχύει τις κοινότητες σε αντίθεση με την απομόνωση που επιφέρει ο παραδοσιακός καταναλωτισμός και αποτελεί μοναδικό εργαλείο για να αντικατασταθεί η λογική της έλλειψης μ' εκείνη της αφθονίας», υποστηρίζει η κοινωνική οικονομολόγος Ελοΐζα Πριμαβέρα, γνωστή και ως «γιαγιά του κινήματος».
Το πείραμα της Banco Palmas στη Βραζιλία
Η πρώτη κοινωνική τράπεζα της Βραζιλίας, η Banco Palmas (http: //www.bancopalmas.org.br/), ιδρύθηκε το 1997. Το 2008 πήρε το βραβείο Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας από τα Ηνωμένα Εθνη. Η ανάπτυξη των εναλλακτικών νομισμάτων στη Βραζιλία είναι εντυπωσιακή. Αυτή τη στιγμή κυκλοφορούν 51 νομίσματα που υποστηρίζονται από αντίστοιχο αριθμό μη θεσμοθετημένων τραπεζών. Το όλο σύστημα λειτουργεί κάτω από την ομπρέλα του Ινστιτούτου Banco Palmas.
Cubo Card (http://cubocard.blogspot. com/)
Το 2004 ο Πάμπλο Καπίλε δημιούργησε την Cubo Card, ένα εναλλακτικό νόμισμα που επιτρέπει την ανταλλαγή αγαθών και μουσικών υπηρεσιών μεταξύ των μελών της καλλιτεχνικής κοινότητας Cubo. Το συγκεκριμένο νόμισμα επέτρεψε στους μουσικούς της περιοχής Cuiaba να δημιουργήσουν αυτοδιαχειριζόμενους καλλιτεχνικούς οργανισμούς και να προαγάγουν ανέξοδα την ντόπια μουσική κουλτούρα ανταλλάσσοντας τη δημιουργία τους με προϊόντα και υπηρεσίες.
Το Δίκτυο Ανταλλαγών και Αλληλεγγύης Μαγνησίας (www.tem-magnisia.gr)
Το Δίκτυο Ανταλλαγών και Αλληλεγγύης Μαγνησίας (www.tem-magnisia.gr), που λειτουργεί ήδη εδώ και έξι μήνες και αριθμεί πάνω από 200 μέλη, είναι μια πρωτοβουλία πολιτών με πρωταρχικό σκοπό την αλληλοϋποστήριξη των μελών του με ευρύτερα οφέλη, όπως οι ίδιοι αναφέρουν, για την τοπική κοινωνία και οικονομία, μέσα από την ανάπτυξη ενός συστήματος αμοιβαίας προσφοράς και ζήτησης που καλύπτει ανάγκες, οι οποίες δεν μπορούν να καλυφθούν με πληρωμές σε ευρώ.
Γιάννης Γρηγορίου, συντονιστής του Δικτύου:
«Δεν είναι στην ουσία κάτι διαφορετικό απ' ό,τι συνέβαινε πάντα στην ελληνική κοινωνία, κυρίως στην ύπαιθρο, όπου οι κάτοικοι μεταξύ τους έρχονταν σε συμφωνία να βοηθήσουν ο ένας στον άλλο με έναν άτυπο τρόπο, χωρίς τη μεσολάβηση χρήματος. Αυτό, σε επίπεδο χωριού, όπου υπάρχει η προσωπική γνωριμία και επαφή, ήταν και εξακολουθεί να είναι πολύ αποτελεσματικό. Σε μια πιο μεγάλη κλίμακα, σε επίπεδο πόλης, αξιοποιούμε τη νέα τεχνολογία και ένα έξυπνο σύστημα καταγραφής, κρατώντας ωστόσο την κεντρική και κατά βάση απλή ιδέα της ανταλλαγής. Με σκοπό το αμοιβαίο όφελος όσων συναλλάσσονται».
Τοπική Εναλλακτική Μονάδα (ΤΕΜ) και «εντολές πληρωμής»
Ολες οι ανταλλαγές καταγράφονται ηλεκτρονικά και κοστολογούνται με τη λεγόμενη Τοπική Εναλλακτική Μονάδα ή ΤΕΜ. Οταν, για παράδειγμα, ένα μέλος του Δικτύου αναλάβει να καθαρίζει το σπίτι ενός άλλου μέλους ή να φροντίζει τους ηλικιωμένους γονείς του, τότε με την ολοκλήρωση της εργασίας ο λογαριασμός του πιστώνεται με τον αριθμό των μονάδων ΤΕΜ που έχουν συμφωνηθεί. Αντιστοίχως, ο λογαριασμός εκείνου που επωφελήθηκε από την εργασία θα μειωθεί ισόποσα. Για τη διευκόλυνση όσων δεν έχουν άμεση πρόσβαση σε Η/Υ κυκλοφορούν ειδικά κουπόνια (εντολές πληρωμής), στα οποία κάθε φορά αναγράφεται η αξία της ανταλλαγής που έχει συμφωνηθεί.
Πτυχίο ECDL από διανομή φυλλαδίων
Γιώργος Καζαντζίδης, 27 ετών, απόφοιτος ΤΕΙ Πατρών. Τόπος Διαμονής: Πάτρα
Από περιέργεια μπήκα στο site του «Οβολού» και έγινα μέλος. Είχα απασχοληθεί περιστασιακά με διανομή διαφημιστικού εντύπου. Σκέφτηκα να προσφέρω μέσω του site τη συγκεκριμένη υπηρεσία ζητώντας οβολούς σαν αντάλλαγμα. Δεν πίστευα ότι θα γίνει κάτι. Σύντομα, βρήκα μήνυμα στο mail μου που έλεγε πως «ο χρήστης eleftheria tz. αγόρασε την υπηρεσία μου». Σε επικοινωνία που είχα με την κυρία Ελευθερία με ενημέρωσε ότι είναι ιδιοκτήτρια σχολής πληροφορικής και ήθελε να διανείμω φυλλάδια της επιχείρησης. Κι αυτή με τη σειρά της θα μου πρόσφερε με οβολούς υπηρεσίες ECDL. Βρήκα μια δουλειά, πλήρωσα λιγότερα λεφτά και πήρα το πτυχίο που ήθελα.
Ελευθερία Τσιαλτζούδη, 32 ετών, ιδιοκτήτρια σχολής πληροφορικής στην Πάτρα
Ο παππούς μου ήταν χτίστης και πολλές φορές στο χωριό του, αντί χρημάτων, έπαιρνε την αμοιβή του σε είδος. Λάδι κυρίως, κρέας κ.ά. Τον Αύγουστο του 2010 ήθελα να διανείμω φυλλάδια στην Πάτρα για να διαφημίσω την επιχείρησή μου αλλά το κόστος ήταν υψηλό. Μια μέρα μπήκα στον «Οβολό» και είδα ότι κάποιος χρήστης παρείχε την «υπηρεσία» διανομής φυλλαδίων σε λογικούς οβολούς. Σε επικοινωνία που είχαμε με τον Γιώργο τού είπα ότι προσέφερα ως αντάλλαγμα μαθήματα ECDL. Εδειξε ενδιαφέρον και η συμφωνία έκλεισε. Το κέρδος για εμένα ήταν σημαντικό. Γλίτωσα το κόστος διανομής των φυλλαδίων και κέρδισα έναν μαθητή, από τον οποίο το υπόλοιπο ποσό το εισέπραξα σε ευρώ.
Κοινωνικές Ανταλλακτικές Τράπεζες και Εναλλακτικά Νομίσματα στην Πάτρα και τον Βόλο. Εθνικό Δίκτυο Ανταλλαγής Προϊόντων και Υπηρεσιών «Πελίτι» και Χρονοτράπεζα από γυναίκες στη Δάφνη. Διαδικτυακοί τόποι ανταλλαγής αγαθών, χαριστικά παζάρια, κοινωνικά παντοπωλεία, parkaro.gr. Ανέξοδες διακοπές παντού! Η Ελλάδα έχει ήδη εμπειρία και μπορεί να ζήσει χωρίς ευρώ.
Φθηνότερα προϊόντα και υπηρεσίες
Η ιδέα του «Οβολού» είναι απλή: γίνεται ανταλλαγή των προϊόντων και υπηρεσιών χωρίς τη μεσολάβηση του ευρώ. Στην ουσία πρόκειται για ένα σύστημα μέτρησης της ανταλλακτικής αξίας των προϊόντων και των υπηρεσιών. Ενας οβολός αντιστοιχεί σ' ένα ευρώ. Ομως, με το κοινωνικό νόμισμα τα προϊόντα και οι υπηρεσίες είναι πολύ φθηνότερα σε σχέση με την τιμή που έχουν στην αγορά, αφού δεν υπάρχουν μεσάζοντες, κερδοσκοπία και φορολογικές επιβαρύνσεις. Η συσώρρευση οβολών δεν έχει κανένα απολύτως νόημα. Ούτε μπορείς να ελπίζεις στην απόκτηση μελλοντικής υπεραξίας...
«Οβολός»: η κοινωνική τράπεζα της Πάτρας (www.ovolos.gr)
Κι όμως μέσα στην κρίση έγιναν όλοι τους τραπεζίτες! Εργαζόμενοι, άνεργοι, νοικοκυρές, ιδιοκτήτες εμπορικών καταστημάτων, εστιατορίων, μπαρ, φροντιστηρίων. Ανθρωποι που τα φέρνουν, πλέον, πολύ δύσκολα βόλτα, αφού, ως γνωστόν, «δεν υπάρχει σάλιο». Ομως σιγά σιγά στο εναλλακτικό δίκτυο των ανταλλακτικών συναλλαγών με βάση το ιδεατό νόμισμα της Πάτρας, τον οβολό, εντάσσονται και μεγαλύτερες επιχειρήσεις όπως τα σουπερμάρκετ ακόμη και τα τοπικά ΜΜΕ.
Από το facebook...
Εμπνευστής της ιδέας και πρόεδρος του «Οβολού» είναι ο επιχειρηματίας Νίκος Μπογονικολός. Την Πρωτοχρονιά του 2009 ίδρυσε ένα group στο facebook που μέσα σε δύο μήνες αριθμούσε ήδη 4.000 μέλη. Στις 25/5/2009 με απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών η πρώτη θεσμοθετημένη κοινωνική τράπεζα με έδρα την Πάτρα ήταν γεγονός. Μέσα από τη διαδικτυακή πλατφόρμα ανταλλαγών του «Οβολού» συναλλάσονται 1.300 εγγεγραμμένα μέλη, στην πλειονότητά τους νέοι και νέες.
Οι γκουρού
Ελοΐζα Πριμαβέρα (www. redlases. org.ar). Η «γιαγιά του κινήματος». Διδάσκει στο School of Economics του Πανεπιστημίου του Μπουένος Αϊρες. Εχει ιδρύσει το Δίκτυο Αλληλέγγυας Κοινωνικής Οικονομίας της Λατινικής Αμερικής.
Μάργκριτ Κένεντι (http://www. margrit kennedy.de/).
Σύμβουλος σε θέματα εναλλακτικών νομισμάτων. Εχει πρωταγωνιστήσει στη δημιουργία εναλλακτικών συστημάτων ανταλλαγής σε Ινδία, Αργεντινή, Γερμανία και Νέα Ζηλανδία. Ανάμεσα στα βιβλία που έχει γράψει και το «Επιτόκιο, πληθωρισμός και δωρεάν χρήμα».
Μπερνάρντ Λιετέρ http://www.lietaer. com/about/bio/). Ειδικός στο σχεδιασμό και την εφαρμογή νομισματικών συστημάτων. Από τους δημιουργούς τού GaiaCorp, ενός εναλλακτικού νομισματικού ταμείου τα έσοδα του οποίου χρηματοδοτούν επενδύσεις σε περιβαλλοντικά πρότζεκτ. Συμμετείχε στο σχεδιασμό του ευρωπαϊκού ενίαιου νομισματικού συστήματος - του ευρώ. Τα τελευταία χρόνια προσπαθεί να αποδείξει ότι η νομισματική ποικιλότητα είναι απαραίτητη για τη βιωσιμότητα και προσαρμοστικότητα της οικονομίας. Εχει γράψει εκτός των άλλων και το βιβλίο «Το μέλλον του χρήματος» που μεταφράστηκε σε 18 γλώσσες.
«Μπορώ να ζω χωρίς χρήματα» είναι το σλόγκαν της πρώην καθηγήτριας Χαϊντεμαρίε Σβέρμερ. Από τις πρώτες που εφάρμοσαν και διέδωσαν τη σύγχρονη ανταλλακτική οικονομία. Ζει χωρίς χρήματα στη Γερμανία εδώ και 16 χρόνια! Εφτιαξε το Tauschring (http://www.tauschring.de), όπου οι άνθρωποι μπορούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους με αντάλλαγμα υλικά αγαθά. Το αποκάλεσε «Gib und Nimm», δηλαδή «Πάρε - Δώσε» (http://projekte. free.de/gibundnimm) και είχε τόσο μεγάλη απήχηση που της έκαναν αφιέρωμα οι «Times».
Διαβάστε επίσης
Στην κατηγορία
Ελλάδα
Με λέξεις-κλειδιά
Οικονομική κρίση
Τελευταίες ειδήσεις στην κατηγορία Ελλάδα
Τα πρωτοσέλιδα των σημερινών εφημερίδων
«Πράσινο φως» για την επέκταση του μετρό στον Πειραιά
Βροχές και πτώση της θερμοκρασίας
Δότες οργάνων με το ζόρι
Πράσινο φως στο ν/σχ για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΒΟΛΟ ΑΠΑΝΤΟΥΝ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΜΕ ΔΙΚΑ ΤΟΥΣ ΛΕΦΤΑ
Νόμισμα από τον τόπο σου...
Ερευνα - κείμενο: ΑΝΔΡΕΑΣ ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗΣ
2ο Οπως επιβίωσε το κατεστραμμένο Βανκούβερ και η ρημαγμένη Αργεντινή, έτσι θα τα καταφέρουμε και μεις: έστω και χωρίς ευρώ! Η Πάτρα και ο Βόλος πρωτοπορούν και μας προϊδεάζουν γι' αυτά που θα συμβούν τα επόμενα χρόνια και στην Ελλάδα.
Χθες παρουσιάσαμε τα σημαντικότερα διεθνή και ελληνικά ανταλλακτικά δίκτυα, τις νέες αγορές απευθείας διάθεσης τροφής και τις χρονοτράπεζες. Σήμερα ολοκληρώνουμε αυτό το αφιέρωμα με το πάνθεον των εναλλακτικών - ιδεατών νομισμάτων, τις κοινωνικές τράπεζες και τους γκουρού της νέας αλληλέγγυας κοινωνικής οικονομίας των αναγκών. Καλώς ήρθατε στη μετά ευρώ εποχή: «Εμείς θα ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχοί»!
Εναλλακτικά κοινωνικά νομίσματα
Χιλιάδες εναλλακτικά νομίσματα κυκλοφορούν σε όλο τον κόσμο συμπληρωματικά και παράλληλα με τα εθνικά ή υπερεθνικά νομίσματα, δημιουργώντας μια νομισματική ποικιλότητα (diversite monetaire). Αυτά έχουν αποτυπωθεί στο χάρτη που δημοσιεύουμε (www.complementary currency. org/.../maps/worldmap.php) όπου με βαθύ πράσινο και πράσινο χρώμα σημειώνονται οι χώρες που διαθέτουν τα μεγαλύτερα ανταλλακτικά δίκτυα και εναλλακτικά νομίσματα όπως ο Καναδάς, οι ΗΠΑ, η Βραζιλία, η Αυστραλία, η Νότια Αφρική, η Κίνα και αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Σε κάποιες απ' αυτές, μάλιστα, όπως η Ισπανία και η Ιαπωνία, επιστρέφουν μόνοι τους στα παλιά νομίσματα! Το ίδιο είχε συμβεί μετά την κρίση του '29 σε μαζική κλίμακα στην Αυστρία και απαγορεύτηκε από την κεντρική τράπεζα της χώρας. Δες δωρεάν τα τελευταία νέα: (http://conferences.ish-lyon.cnrs.fr/index.php/cc-conf/2011 και www.ijccr.net/ IJCCR/IJCCR_ Home_files/οο%20SpecialIssueComplete.pdf).
Στην Ισπανία ξανακυκλοφορούν οι πεσέτες!
Οι κάτοικοι της μικρής ισπανικής πόλης Μουγκάρδος στην περιοχή της Γκαλίθια βρήκαν τρόπο να αξιοποιήσουν τις πεσέτες που είχαν για χρόνια κρυμμένες μέσα σε σεντούκια και στρώματα. Σε μια προσπάθεια να ωθήσουν την κατανάλωση εν μέσω οικονομικής κρίσης, 61 επιχειρήσεις της πόλης αποφάσισαν από 1/3/2011 να δέχονται σαν νόμισμα συναλλαγής και την πεσέτα, με ισοτιμία 166,38 του ευρώ. «Ξέρουμε ότι οι άνθρωποι δυσκολεύονται λόγω των οικονομικών συνθηκών και γι' αυτό σκεφτήκαμε αυτή τη λύση για να τους βοηθήσουμε να καταναλώσουν», λέει στο περιοδικό «ΤΙΜΕ» ο Φελίπε Φερνάντες, που έχει κιόσκι πώλησης εφημερίδων.
Αν και το εγχείρημα έχει ζωή μόλις τρεις εβδομάδες, τα πρώτα θετικά αποτελέσματα είναι κιόλας ορατά. Πολλοί άνθρωποι επισκέπτονται τη μικρή πόλη και πληρώνουν τους λογαριασμούς τους σε πεσέτες. Η κυκλοφορία πεσετών σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα της Ισπανία φτάνει το 1,7 δισ. και ακόμα επιτρέπεται η ανταλλαγή τους με το ευρώ. Η ισπανική κυβέρνηση βρίσκεται σε αμηχανία. Τι θα γίνει αν κι άλλες πόλεις υιοθετήσουν ξανά την πεσέτα; Θα γίνει της Αυστρίας!.. (Δες έρευνα και ντοκιμαντέρ στο www. homenatgeacatalunyaii.org/en).
Εγινε της Αυστρίας...
Η κεντρική τράπεζα της Αυστρίας, μετά την κρίση του '29, απαγόρευσε την κυκλοφορία του τοπικού εναλλακτικού νομίσματος της πόλης Worgl, φοβούμενη ότι θα χάσει το μονοπώλιό της στην κοπή χρήματος. Στην αυστριακή πόλη Worgl από το 1932 έως το 1934 λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης ο δήμαρχος της πόλης είχε αποφασίσει να πληρώνει τους μισθούς των δημοτικών υπαλλήλων με ένα τοπικό νόμισμα. Το πείραμα συνεχίστηκε και για την πληρωμή δημοτικών τελών και φόρων. Το νέο τοπικό νόμισμα αποδέχθηκαν με τη σειρά τους και τα καταστήματά της περιοχής. Η κυκλοφορία τοπικού χρήματος πολλαπλασιάστηκε, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν πολλές νέες θέσεις εργασίας και να μειωθεί δραστικά η ανεργία. Το μοντέλο της Worgl μιμήθηκαν κι άλλες αυστριακές πόλεις που είχαν χτυπηθεί από την οικονομική κρίση. Μέχρι που παρενέβη η κεντρική τράπεζα της Αυστρίας και απαγόρευσε την κυκλοφορία εναλλακτικών τοπικών νομισμάτων.
Η επαναφορά τού kan'ei tsuho την Ιαπωνία
Της Ισπανίας και της Αυστρίας γινόταν και στην Ιαπωνία τουλάχιστον πριν η χώρα χτυπηθεί από τα Ρίχτερ και το τσουνάμι. Μια τοπική ομάδα στην πόλη Kan'onji επανέφερε το παλιό νόμισμα kan'ei tsuho που κυκλοφορούσε από το 1636 έως το 1953 και αντιστοιχούσε σε 30 γεν. Εκατομμύρια τέτοια νομίσματα υπάρχουν αποθηκευμένα σε σεντούκια, αποθήκες και στρώματα. Η αναθέρμανση της τοπικής οικονομίας ήταν γεγονός. Χιλιάδες τουρίστες επισκέπτονται την πόλη για να ξοδέψουν τα kan'ei tsuho τους.
30 ιδεατά νομίσματα στη Γερμανία
Στη Γερμανία λειτουργούν 73 περιφερειακά ταμεία αλληλοβοήθειας (Regiogelder) που υποστηρίζουν τα 30 ενεργά τοπικά νομίσματα, ενώ ετοιμάζονται να κυκλοφορήσουν άλλα 20. Εχει συσταθεί μάλιστα και Ενωση Εναλλακτικών Νομισμάτων. Το πρώτο εναλλακτικό νόμισμα που εμφανίσθηκε ήταν το «ρόλοντ» στη Βρέμη (2001) και στη συνέχεια το chimagauer στη Βαυαρία (περιοχή Ρόσενχαϊμ - 2003). Το chimagauer υποστηρίζεται και από την τοπική τράπεζα. Το 70% του βαυαρικού νομίσματος κυκλοφορεί σε ηλεκτρονική μορφή. Πιο πρόσφατο εναλλακτικό νόμισμα είναι το «μπερλίνερ» στο Βερολίνο (2007). Το νόμισμα αυτό, που τυπώθηκε σε 10.000 κομμάτια, έχει την ίδια «ισοτιμία» με το ευρώ και κυκλοφορεί ως μέσο συναλλαγής παράλληλα με αυτό. Γίνεται δεκτό σε περισσότερα από 200 καταστήματα του Βερολίνου...
Sol και για υπηρεσίες υγείας στη Γαλλία
Στη Γαλλία το sol είναι ένα ηλεκτρονικό νόμισμα (κάρτα) που πρωτοκυκλοφόρησε το 2007 και χρησιμοποιείται στην εναλλακτική κοινωνική οικονομία σε μαγαζιά συνεταιριστικά, ισοδίκαιου εμπορίου, ταμεία αλληλοβοήθειας κ.λπ. Η πρωτοτυπία αυτού του νέου κοινωνικού νομίσματος έγκειται στο ότι καλύπτει τρεις λειτουργίες σε μία κάρτα ηλεκτρονική: α) το συνεταιριστικό sol, το οποίο αποκτάται όταν γίνονται αγορές αγαθών ή υπηρεσιών κοινωνικο-οικολογικού χαρακτήρα, β) το sol δέσμευση (engagement), που αφορά τοπικές πρωτοβουλίες καθαρά κοινωνικές ή αλληλέγγυες, γ) τέλος, το sol ορισμένου σκοπού (affecte) αφορά όσους επωφελούνται από την κοινωνική βοήθεια και οι οποίοι μπορούν να το χρησιμοποιήσουν για να πληρώσουν μια ένωση για παροχή βοήθειας στο σπίτι ή μια αλληλοβοηθητική ασφάλεια για υπηρεσίες υγεία».
Ιταλία
Στην Ιταλία κυκλοφορούν το libra και το credito στη Βόρεια Ιταλία, στην κοιλάδα Valchiusella, βόρεια του Τορίνο. Δες τα δίκτυα:
tp://www.scecservice.org/και http://www.tempomat.it/
Ετσι επιβίωσε η Αργεντινή
Το ΔΝΤ έμπηξε πολύ βαθιά τα μυτερά νύχια του στο κορμί της Αργεντινής. Κι όταν ψυχορραγούσε προσπάθησε να της κάνει πατητή για να την πνίξει. Δεκέμβριος του 2001: πτώχευση, ακυβερνησία, πολιτικό χάος· η χώρα καταστρεφόταν. Οι πρώτοι που την πρόδωσαν ήταν οι αστοί. Σήκωσαν το ταμείο, έβγαλαν τα λεφτά έξω και στη συνέχεια βούλιαξαν και εγκατέλειψαν τις επιχειρήσεις τους.
Οταν ολοκληρώθηκε το πλιάτσικο και οι λεηλασίες, ομάδες συνειδητοποιημένων εργατών προσπάθησαν να επαναλειτουργήσουν με αυτοδιαχείριση τα εγκαταλειμμένα εργοστάσια. Πολύ δύσκολο εγχείρημα σε τέτοιες συνθήκες...
Λέσχες ανταλλαγών - nodos
Λεφτά δεν υπήρχαν. Ούτε δουλειές. Τόσο το κεφάλαιο όσο και η εργασία είχαν απαξιωθεί. Τότε λειτούργησε το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και δημιουργήθηκε το κίνημα της ανταλλακτικής οικονομίας, που στη συνέχεια απλώθηκε σ' όλη τη Λατινική Αμερική. Ετσι από το «τίποτα» δημιουργήθηκαν ξαφνικά χιλιάδες λέσχες ανταλλαγών-nodos. Παράλληλα, φτιάχτηκαν παντού αγροτικοί και αστικοί λαχανόκηποι (Ροσάριο), οι οποίοι τροφοδοτούνταν από περίπου 800 ομίλους βιοκαλλιεργητών.
Κοινωνικά - creditos
Περίπου έξι εκατομμύρια Αργεντινοί κατόρθωσαν να επιβιώσουν χωρίς λεφτά, χάρη στην αλληλέγγυα κοινωνική οικονομία, στο ισοδίκαιο ανταλλακτικό εμπόριο, στις τοποφαγικές αγορές απευθείας διάθεσης τροφής με βάση τη γεωργία της εγγύτητας και τα ιδεατά-εναλλακτικά νομίσματα. Διακόσια εκατομμύρια κοινωνικά χαρτονομίσματα -creditos- κυκλοφόρησαν στις λέσχες nodos, με αποτέλεσμα να λειτουργήσει μια αναπάντεχη σωτήρια «οικονομία του ισογείου», αντιμετωπίζοντας σε μεγάλο βαθμό την ανεργία και τη μαύρη εργασία.
Γενικό Δίκτυο Ανταλλαγών
Με περισσότερους από 800 κόμβους, οι λέσχες ανταλλαγής προϊόντων και υπηρεσιών της Αργεντινής έγιναν ένα από τα ισχυρότερα συστήματα ανταλλακτικής οικονομίας στον κόσμο. Κάποια στιγμή, το υπουργείο Οικονομίας της Αργεντινής διαπίστωσε με έκπληξη πως ο λαός εφηύρε μόνος του την εναλλακτική λύση, και αποφάσισε να στηρίξει το Γενικό Δίκτυο Ανταλλαγών παρέχοντάς του βοήθεια και εκπαίδευση στον τομέα της διαδικτυακής τεχνολογίας.
Πώς λειτουργεί
Οταν ένας αγρότης «πουλήσει» κάποια ποσότητα από τα προϊόντα του σ' ένα μέλος της λέσχης nodos παίρνει ένα πιστωτικό χαρτάκι εν είδει ιδεατού χαρτονομίσματος, στο οποίο αναγράφεται η αξία της συναλλαγής. Στη συνέχεια μπορεί να το εξαργυρώσει σε όποια λέσχη-κόμβο επιθυμεί για να «αγοράσει» κάποιο άλλο αγαθό ή υπηρεσία.
Σε μια αριστοκρατική συνοικία του Μπουένος Αϊρες εδρεύει η πιο γκλαμουράτη λέσχη nodos. Εκεί πρώην μεγαλογιατροί εξετάζουν ασθενείς, ψυχολόγοι βοηθούν ανθρώπους που έχουν κατάθλιψη και διαταραχές, κομμώτριες και μανικιουρίστες περιποιούνται τρίχες και νυχάκια. Στο διπλανό δωμάτιο μπορείς να απολαύσεις ένα χαλαρωτικό μασάζ.
Γι' αυτές τις υπηρεσίες τους αμείβονται ισοδίκαια με creditos και ύστερα σπεύδουν στη φτωχογειτονιά ν'αγοράσουν με το ίδιο «πιστωτικό χαρτάκι» αγροτικά προϊόντα ή να βρουν μια καθαρίστρια για το σπίτι.
Κοινωνικό χρήμα
«Η ανταλλακτική οικονομία δημιουργεί "κοινωνικό χρήμα" που ενισχύει τις κοινότητες σε αντίθεση με την απομόνωση που επιφέρει ο παραδοσιακός καταναλωτισμός και αποτελεί μοναδικό εργαλείο για να αντικατασταθεί η λογική της έλλειψης μ' εκείνη της αφθονίας», υποστηρίζει η κοινωνική οικονομολόγος Ελοΐζα Πριμαβέρα, γνωστή και ως «γιαγιά του κινήματος».
Το πείραμα της Banco Palmas στη Βραζιλία
Η πρώτη κοινωνική τράπεζα της Βραζιλίας, η Banco Palmas (http: //www.bancopalmas.org.br/), ιδρύθηκε το 1997. Το 2008 πήρε το βραβείο Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας από τα Ηνωμένα Εθνη. Η ανάπτυξη των εναλλακτικών νομισμάτων στη Βραζιλία είναι εντυπωσιακή. Αυτή τη στιγμή κυκλοφορούν 51 νομίσματα που υποστηρίζονται από αντίστοιχο αριθμό μη θεσμοθετημένων τραπεζών. Το όλο σύστημα λειτουργεί κάτω από την ομπρέλα του Ινστιτούτου Banco Palmas.
Cubo Card (http://cubocard.blogspot. com/)
Το 2004 ο Πάμπλο Καπίλε δημιούργησε την Cubo Card, ένα εναλλακτικό νόμισμα που επιτρέπει την ανταλλαγή αγαθών και μουσικών υπηρεσιών μεταξύ των μελών της καλλιτεχνικής κοινότητας Cubo. Το συγκεκριμένο νόμισμα επέτρεψε στους μουσικούς της περιοχής Cuiaba να δημιουργήσουν αυτοδιαχειριζόμενους καλλιτεχνικούς οργανισμούς και να προαγάγουν ανέξοδα την ντόπια μουσική κουλτούρα ανταλλάσσοντας τη δημιουργία τους με προϊόντα και υπηρεσίες.
Το Δίκτυο Ανταλλαγών και Αλληλεγγύης Μαγνησίας (www.tem-magnisia.gr)
Το Δίκτυο Ανταλλαγών και Αλληλεγγύης Μαγνησίας (www.tem-magnisia.gr), που λειτουργεί ήδη εδώ και έξι μήνες και αριθμεί πάνω από 200 μέλη, είναι μια πρωτοβουλία πολιτών με πρωταρχικό σκοπό την αλληλοϋποστήριξη των μελών του με ευρύτερα οφέλη, όπως οι ίδιοι αναφέρουν, για την τοπική κοινωνία και οικονομία, μέσα από την ανάπτυξη ενός συστήματος αμοιβαίας προσφοράς και ζήτησης που καλύπτει ανάγκες, οι οποίες δεν μπορούν να καλυφθούν με πληρωμές σε ευρώ.
Γιάννης Γρηγορίου, συντονιστής του Δικτύου:
«Δεν είναι στην ουσία κάτι διαφορετικό απ' ό,τι συνέβαινε πάντα στην ελληνική κοινωνία, κυρίως στην ύπαιθρο, όπου οι κάτοικοι μεταξύ τους έρχονταν σε συμφωνία να βοηθήσουν ο ένας στον άλλο με έναν άτυπο τρόπο, χωρίς τη μεσολάβηση χρήματος. Αυτό, σε επίπεδο χωριού, όπου υπάρχει η προσωπική γνωριμία και επαφή, ήταν και εξακολουθεί να είναι πολύ αποτελεσματικό. Σε μια πιο μεγάλη κλίμακα, σε επίπεδο πόλης, αξιοποιούμε τη νέα τεχνολογία και ένα έξυπνο σύστημα καταγραφής, κρατώντας ωστόσο την κεντρική και κατά βάση απλή ιδέα της ανταλλαγής. Με σκοπό το αμοιβαίο όφελος όσων συναλλάσσονται».
Τοπική Εναλλακτική Μονάδα (ΤΕΜ) και «εντολές πληρωμής»
Ολες οι ανταλλαγές καταγράφονται ηλεκτρονικά και κοστολογούνται με τη λεγόμενη Τοπική Εναλλακτική Μονάδα ή ΤΕΜ. Οταν, για παράδειγμα, ένα μέλος του Δικτύου αναλάβει να καθαρίζει το σπίτι ενός άλλου μέλους ή να φροντίζει τους ηλικιωμένους γονείς του, τότε με την ολοκλήρωση της εργασίας ο λογαριασμός του πιστώνεται με τον αριθμό των μονάδων ΤΕΜ που έχουν συμφωνηθεί. Αντιστοίχως, ο λογαριασμός εκείνου που επωφελήθηκε από την εργασία θα μειωθεί ισόποσα. Για τη διευκόλυνση όσων δεν έχουν άμεση πρόσβαση σε Η/Υ κυκλοφορούν ειδικά κουπόνια (εντολές πληρωμής), στα οποία κάθε φορά αναγράφεται η αξία της ανταλλαγής που έχει συμφωνηθεί.
Πτυχίο ECDL από διανομή φυλλαδίων
Γιώργος Καζαντζίδης, 27 ετών, απόφοιτος ΤΕΙ Πατρών. Τόπος Διαμονής: Πάτρα
Από περιέργεια μπήκα στο site του «Οβολού» και έγινα μέλος. Είχα απασχοληθεί περιστασιακά με διανομή διαφημιστικού εντύπου. Σκέφτηκα να προσφέρω μέσω του site τη συγκεκριμένη υπηρεσία ζητώντας οβολούς σαν αντάλλαγμα. Δεν πίστευα ότι θα γίνει κάτι. Σύντομα, βρήκα μήνυμα στο mail μου που έλεγε πως «ο χρήστης eleftheria tz. αγόρασε την υπηρεσία μου». Σε επικοινωνία που είχα με την κυρία Ελευθερία με ενημέρωσε ότι είναι ιδιοκτήτρια σχολής πληροφορικής και ήθελε να διανείμω φυλλάδια της επιχείρησης. Κι αυτή με τη σειρά της θα μου πρόσφερε με οβολούς υπηρεσίες ECDL. Βρήκα μια δουλειά, πλήρωσα λιγότερα λεφτά και πήρα το πτυχίο που ήθελα.
Ελευθερία Τσιαλτζούδη, 32 ετών, ιδιοκτήτρια σχολής πληροφορικής στην Πάτρα
Ο παππούς μου ήταν χτίστης και πολλές φορές στο χωριό του, αντί χρημάτων, έπαιρνε την αμοιβή του σε είδος. Λάδι κυρίως, κρέας κ.ά. Τον Αύγουστο του 2010 ήθελα να διανείμω φυλλάδια στην Πάτρα για να διαφημίσω την επιχείρησή μου αλλά το κόστος ήταν υψηλό. Μια μέρα μπήκα στον «Οβολό» και είδα ότι κάποιος χρήστης παρείχε την «υπηρεσία» διανομής φυλλαδίων σε λογικούς οβολούς. Σε επικοινωνία που είχαμε με τον Γιώργο τού είπα ότι προσέφερα ως αντάλλαγμα μαθήματα ECDL. Εδειξε ενδιαφέρον και η συμφωνία έκλεισε. Το κέρδος για εμένα ήταν σημαντικό. Γλίτωσα το κόστος διανομής των φυλλαδίων και κέρδισα έναν μαθητή, από τον οποίο το υπόλοιπο ποσό το εισέπραξα σε ευρώ.
Κοινωνικές Ανταλλακτικές Τράπεζες και Εναλλακτικά Νομίσματα στην Πάτρα και τον Βόλο. Εθνικό Δίκτυο Ανταλλαγής Προϊόντων και Υπηρεσιών «Πελίτι» και Χρονοτράπεζα από γυναίκες στη Δάφνη. Διαδικτυακοί τόποι ανταλλαγής αγαθών, χαριστικά παζάρια, κοινωνικά παντοπωλεία, parkaro.gr. Ανέξοδες διακοπές παντού! Η Ελλάδα έχει ήδη εμπειρία και μπορεί να ζήσει χωρίς ευρώ.
Φθηνότερα προϊόντα και υπηρεσίες
Η ιδέα του «Οβολού» είναι απλή: γίνεται ανταλλαγή των προϊόντων και υπηρεσιών χωρίς τη μεσολάβηση του ευρώ. Στην ουσία πρόκειται για ένα σύστημα μέτρησης της ανταλλακτικής αξίας των προϊόντων και των υπηρεσιών. Ενας οβολός αντιστοιχεί σ' ένα ευρώ. Ομως, με το κοινωνικό νόμισμα τα προϊόντα και οι υπηρεσίες είναι πολύ φθηνότερα σε σχέση με την τιμή που έχουν στην αγορά, αφού δεν υπάρχουν μεσάζοντες, κερδοσκοπία και φορολογικές επιβαρύνσεις. Η συσώρρευση οβολών δεν έχει κανένα απολύτως νόημα. Ούτε μπορείς να ελπίζεις στην απόκτηση μελλοντικής υπεραξίας...
«Οβολός»: η κοινωνική τράπεζα της Πάτρας (www.ovolos.gr)
Κι όμως μέσα στην κρίση έγιναν όλοι τους τραπεζίτες! Εργαζόμενοι, άνεργοι, νοικοκυρές, ιδιοκτήτες εμπορικών καταστημάτων, εστιατορίων, μπαρ, φροντιστηρίων. Ανθρωποι που τα φέρνουν, πλέον, πολύ δύσκολα βόλτα, αφού, ως γνωστόν, «δεν υπάρχει σάλιο». Ομως σιγά σιγά στο εναλλακτικό δίκτυο των ανταλλακτικών συναλλαγών με βάση το ιδεατό νόμισμα της Πάτρας, τον οβολό, εντάσσονται και μεγαλύτερες επιχειρήσεις όπως τα σουπερμάρκετ ακόμη και τα τοπικά ΜΜΕ.
Από το facebook...
Εμπνευστής της ιδέας και πρόεδρος του «Οβολού» είναι ο επιχειρηματίας Νίκος Μπογονικολός. Την Πρωτοχρονιά του 2009 ίδρυσε ένα group στο facebook που μέσα σε δύο μήνες αριθμούσε ήδη 4.000 μέλη. Στις 25/5/2009 με απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών η πρώτη θεσμοθετημένη κοινωνική τράπεζα με έδρα την Πάτρα ήταν γεγονός. Μέσα από τη διαδικτυακή πλατφόρμα ανταλλαγών του «Οβολού» συναλλάσονται 1.300 εγγεγραμμένα μέλη, στην πλειονότητά τους νέοι και νέες.
Οι γκουρού
Ελοΐζα Πριμαβέρα (www. redlases. org.ar). Η «γιαγιά του κινήματος». Διδάσκει στο School of Economics του Πανεπιστημίου του Μπουένος Αϊρες. Εχει ιδρύσει το Δίκτυο Αλληλέγγυας Κοινωνικής Οικονομίας της Λατινικής Αμερικής.
Μάργκριτ Κένεντι (http://www. margrit kennedy.de/).
Σύμβουλος σε θέματα εναλλακτικών νομισμάτων. Εχει πρωταγωνιστήσει στη δημιουργία εναλλακτικών συστημάτων ανταλλαγής σε Ινδία, Αργεντινή, Γερμανία και Νέα Ζηλανδία. Ανάμεσα στα βιβλία που έχει γράψει και το «Επιτόκιο, πληθωρισμός και δωρεάν χρήμα».
Μπερνάρντ Λιετέρ http://www.lietaer. com/about/bio/). Ειδικός στο σχεδιασμό και την εφαρμογή νομισματικών συστημάτων. Από τους δημιουργούς τού GaiaCorp, ενός εναλλακτικού νομισματικού ταμείου τα έσοδα του οποίου χρηματοδοτούν επενδύσεις σε περιβαλλοντικά πρότζεκτ. Συμμετείχε στο σχεδιασμό του ευρωπαϊκού ενίαιου νομισματικού συστήματος - του ευρώ. Τα τελευταία χρόνια προσπαθεί να αποδείξει ότι η νομισματική ποικιλότητα είναι απαραίτητη για τη βιωσιμότητα και προσαρμοστικότητα της οικονομίας. Εχει γράψει εκτός των άλλων και το βιβλίο «Το μέλλον του χρήματος» που μεταφράστηκε σε 18 γλώσσες.
«Μπορώ να ζω χωρίς χρήματα» είναι το σλόγκαν της πρώην καθηγήτριας Χαϊντεμαρίε Σβέρμερ. Από τις πρώτες που εφάρμοσαν και διέδωσαν τη σύγχρονη ανταλλακτική οικονομία. Ζει χωρίς χρήματα στη Γερμανία εδώ και 16 χρόνια! Εφτιαξε το Tauschring (http://www.tauschring.de), όπου οι άνθρωποι μπορούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους με αντάλλαγμα υλικά αγαθά. Το αποκάλεσε «Gib und Nimm», δηλαδή «Πάρε - Δώσε» (http://projekte. free.de/gibundnimm) και είχε τόσο μεγάλη απήχηση που της έκαναν αφιέρωμα οι «Times».
Διαβάστε επίσης
Στην κατηγορία
Ελλάδα
Με λέξεις-κλειδιά
Οικονομική κρίση
Τελευταίες ειδήσεις στην κατηγορία Ελλάδα
Τα πρωτοσέλιδα των σημερινών εφημερίδων
«Πράσινο φως» για την επέκταση του μετρό στον Πειραιά
Βροχές και πτώση της θερμοκρασίας
Δότες οργάνων με το ζόρι
Πράσινο φως στο ν/σχ για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΒΟΛΟ ΑΠΑΝΤΟΥΝ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΜΕ ΔΙΚΑ ΤΟΥΣ ΛΕΦΤΑ
Νόμισμα από τον τόπο σου...
Ερευνα - κείμενο: ΑΝΔΡΕΑΣ ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗΣ
2ο Οπως επιβίωσε το κατεστραμμένο Βανκούβερ και η ρημαγμένη Αργεντινή, έτσι θα τα καταφέρουμε και μεις: έστω και χωρίς ευρώ! Η Πάτρα και ο Βόλος πρωτοπορούν και μας προϊδεάζουν γι' αυτά που θα συμβούν τα επόμενα χρόνια και στην Ελλάδα.
Χθες παρουσιάσαμε τα σημαντικότερα διεθνή και ελληνικά ανταλλακτικά δίκτυα, τις νέες αγορές απευθείας διάθεσης τροφής και τις χρονοτράπεζες. Σήμερα ολοκληρώνουμε αυτό το αφιέρωμα με το πάνθεον των εναλλακτικών - ιδεατών νομισμάτων, τις κοινωνικές τράπεζες και τους γκουρού της νέας αλληλέγγυας κοινωνικής οικονομίας των αναγκών. Καλώς ήρθατε στη μετά ευρώ εποχή: «Εμείς θα ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχοί»!
Εναλλακτικά κοινωνικά νομίσματα
Χιλιάδες εναλλακτικά νομίσματα κυκλοφορούν σε όλο τον κόσμο συμπληρωματικά και παράλληλα με τα εθνικά ή υπερεθνικά νομίσματα, δημιουργώντας μια νομισματική ποικιλότητα (diversite monetaire). Αυτά έχουν αποτυπωθεί στο χάρτη που δημοσιεύουμε (www.complementary currency. org/.../maps/worldmap.php) όπου με βαθύ πράσινο και πράσινο χρώμα σημειώνονται οι χώρες που διαθέτουν τα μεγαλύτερα ανταλλακτικά δίκτυα και εναλλακτικά νομίσματα όπως ο Καναδάς, οι ΗΠΑ, η Βραζιλία, η Αυστραλία, η Νότια Αφρική, η Κίνα και αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Σε κάποιες απ' αυτές, μάλιστα, όπως η Ισπανία και η Ιαπωνία, επιστρέφουν μόνοι τους στα παλιά νομίσματα! Το ίδιο είχε συμβεί μετά την κρίση του '29 σε μαζική κλίμακα στην Αυστρία και απαγορεύτηκε από την κεντρική τράπεζα της χώρας. Δες δωρεάν τα τελευταία νέα: (http://conferences.ish-lyon.cnrs.fr/index.php/cc-conf/2011 και www.ijccr.net/ IJCCR/IJCCR_ Home_files/οο%20SpecialIssueComplete.pdf).
Στην Ισπανία ξανακυκλοφορούν οι πεσέτες!
Οι κάτοικοι της μικρής ισπανικής πόλης Μουγκάρδος στην περιοχή της Γκαλίθια βρήκαν τρόπο να αξιοποιήσουν τις πεσέτες που είχαν για χρόνια κρυμμένες μέσα σε σεντούκια και στρώματα. Σε μια προσπάθεια να ωθήσουν την κατανάλωση εν μέσω οικονομικής κρίσης, 61 επιχειρήσεις της πόλης αποφάσισαν από 1/3/2011 να δέχονται σαν νόμισμα συναλλαγής και την πεσέτα, με ισοτιμία 166,38 του ευρώ. «Ξέρουμε ότι οι άνθρωποι δυσκολεύονται λόγω των οικονομικών συνθηκών και γι' αυτό σκεφτήκαμε αυτή τη λύση για να τους βοηθήσουμε να καταναλώσουν», λέει στο περιοδικό «ΤΙΜΕ» ο Φελίπε Φερνάντες, που έχει κιόσκι πώλησης εφημερίδων.
Αν και το εγχείρημα έχει ζωή μόλις τρεις εβδομάδες, τα πρώτα θετικά αποτελέσματα είναι κιόλας ορατά. Πολλοί άνθρωποι επισκέπτονται τη μικρή πόλη και πληρώνουν τους λογαριασμούς τους σε πεσέτες. Η κυκλοφορία πεσετών σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα της Ισπανία φτάνει το 1,7 δισ. και ακόμα επιτρέπεται η ανταλλαγή τους με το ευρώ. Η ισπανική κυβέρνηση βρίσκεται σε αμηχανία. Τι θα γίνει αν κι άλλες πόλεις υιοθετήσουν ξανά την πεσέτα; Θα γίνει της Αυστρίας!.. (Δες έρευνα και ντοκιμαντέρ στο www. homenatgeacatalunyaii.org/en).
Εγινε της Αυστρίας...
Η κεντρική τράπεζα της Αυστρίας, μετά την κρίση του '29, απαγόρευσε την κυκλοφορία του τοπικού εναλλακτικού νομίσματος της πόλης Worgl, φοβούμενη ότι θα χάσει το μονοπώλιό της στην κοπή χρήματος. Στην αυστριακή πόλη Worgl από το 1932 έως το 1934 λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης ο δήμαρχος της πόλης είχε αποφασίσει να πληρώνει τους μισθούς των δημοτικών υπαλλήλων με ένα τοπικό νόμισμα. Το πείραμα συνεχίστηκε και για την πληρωμή δημοτικών τελών και φόρων. Το νέο τοπικό νόμισμα αποδέχθηκαν με τη σειρά τους και τα καταστήματά της περιοχής. Η κυκλοφορία τοπικού χρήματος πολλαπλασιάστηκε, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν πολλές νέες θέσεις εργασίας και να μειωθεί δραστικά η ανεργία. Το μοντέλο της Worgl μιμήθηκαν κι άλλες αυστριακές πόλεις που είχαν χτυπηθεί από την οικονομική κρίση. Μέχρι που παρενέβη η κεντρική τράπεζα της Αυστρίας και απαγόρευσε την κυκλοφορία εναλλακτικών τοπικών νομισμάτων.
Η επαναφορά τού kan'ei tsuho την Ιαπωνία
Της Ισπανίας και της Αυστρίας γινόταν και στην Ιαπωνία τουλάχιστον πριν η χώρα χτυπηθεί από τα Ρίχτερ και το τσουνάμι. Μια τοπική ομάδα στην πόλη Kan'onji επανέφερε το παλιό νόμισμα kan'ei tsuho που κυκλοφορούσε από το 1636 έως το 1953 και αντιστοιχούσε σε 30 γεν. Εκατομμύρια τέτοια νομίσματα υπάρχουν αποθηκευμένα σε σεντούκια, αποθήκες και στρώματα. Η αναθέρμανση της τοπικής οικονομίας ήταν γεγονός. Χιλιάδες τουρίστες επισκέπτονται την πόλη για να ξοδέψουν τα kan'ei tsuho τους.
30 ιδεατά νομίσματα στη Γερμανία
Στη Γερμανία λειτουργούν 73 περιφερειακά ταμεία αλληλοβοήθειας (Regiogelder) που υποστηρίζουν τα 30 ενεργά τοπικά νομίσματα, ενώ ετοιμάζονται να κυκλοφορήσουν άλλα 20. Εχει συσταθεί μάλιστα και Ενωση Εναλλακτικών Νομισμάτων. Το πρώτο εναλλακτικό νόμισμα που εμφανίσθηκε ήταν το «ρόλοντ» στη Βρέμη (2001) και στη συνέχεια το chimagauer στη Βαυαρία (περιοχή Ρόσενχαϊμ - 2003). Το chimagauer υποστηρίζεται και από την τοπική τράπεζα. Το 70% του βαυαρικού νομίσματος κυκλοφορεί σε ηλεκτρονική μορφή. Πιο πρόσφατο εναλλακτικό νόμισμα είναι το «μπερλίνερ» στο Βερολίνο (2007). Το νόμισμα αυτό, που τυπώθηκε σε 10.000 κομμάτια, έχει την ίδια «ισοτιμία» με το ευρώ και κυκλοφορεί ως μέσο συναλλαγής παράλληλα με αυτό. Γίνεται δεκτό σε περισσότερα από 200 καταστήματα του Βερολίνου...
Sol και για υπηρεσίες υγείας στη Γαλλία
Στη Γαλλία το sol είναι ένα ηλεκτρονικό νόμισμα (κάρτα) που πρωτοκυκλοφόρησε το 2007 και χρησιμοποιείται στην εναλλακτική κοινωνική οικονομία σε μαγαζιά συνεταιριστικά, ισοδίκαιου εμπορίου, ταμεία αλληλοβοήθειας κ.λπ. Η πρωτοτυπία αυτού του νέου κοινωνικού νομίσματος έγκειται στο ότι καλύπτει τρεις λειτουργίες σε μία κάρτα ηλεκτρονική: α) το συνεταιριστικό sol, το οποίο αποκτάται όταν γίνονται αγορές αγαθών ή υπηρεσιών κοινωνικο-οικολογικού χαρακτήρα, β) το sol δέσμευση (engagement), που αφορά τοπικές πρωτοβουλίες καθαρά κοινωνικές ή αλληλέγγυες, γ) τέλος, το sol ορισμένου σκοπού (affecte) αφορά όσους επωφελούνται από την κοινωνική βοήθεια και οι οποίοι μπορούν να το χρησιμοποιήσουν για να πληρώσουν μια ένωση για παροχή βοήθειας στο σπίτι ή μια αλληλοβοηθητική ασφάλεια για υπηρεσίες υγεία».
Ιταλία
Στην Ιταλία κυκλοφορούν το libra και το credito στη Βόρεια Ιταλία, στην κοιλάδα Valchiusella, βόρεια του Τορίνο. Δες τα δίκτυα:
tp://www.scecservice.org/και http://www.tempomat.it/
Ετσι επιβίωσε η Αργεντινή
Το ΔΝΤ έμπηξε πολύ βαθιά τα μυτερά νύχια του στο κορμί της Αργεντινής. Κι όταν ψυχορραγούσε προσπάθησε να της κάνει πατητή για να την πνίξει. Δεκέμβριος του 2001: πτώχευση, ακυβερνησία, πολιτικό χάος· η χώρα καταστρεφόταν. Οι πρώτοι που την πρόδωσαν ήταν οι αστοί. Σήκωσαν το ταμείο, έβγαλαν τα λεφτά έξω και στη συνέχεια βούλιαξαν και εγκατέλειψαν τις επιχειρήσεις τους.
Οταν ολοκληρώθηκε το πλιάτσικο και οι λεηλασίες, ομάδες συνειδητοποιημένων εργατών προσπάθησαν να επαναλειτουργήσουν με αυτοδιαχείριση τα εγκαταλειμμένα εργοστάσια. Πολύ δύσκολο εγχείρημα σε τέτοιες συνθήκες...
Λέσχες ανταλλαγών - nodos
Λεφτά δεν υπήρχαν. Ούτε δουλειές. Τόσο το κεφάλαιο όσο και η εργασία είχαν απαξιωθεί. Τότε λειτούργησε το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και δημιουργήθηκε το κίνημα της ανταλλακτικής οικονομίας, που στη συνέχεια απλώθηκε σ' όλη τη Λατινική Αμερική. Ετσι από το «τίποτα» δημιουργήθηκαν ξαφνικά χιλιάδες λέσχες ανταλλαγών-nodos. Παράλληλα, φτιάχτηκαν παντού αγροτικοί και αστικοί λαχανόκηποι (Ροσάριο), οι οποίοι τροφοδοτούνταν από περίπου 800 ομίλους βιοκαλλιεργητών.
Κοινωνικά - creditos
Περίπου έξι εκατομμύρια Αργεντινοί κατόρθωσαν να επιβιώσουν χωρίς λεφτά, χάρη στην αλληλέγγυα κοινωνική οικονομία, στο ισοδίκαιο ανταλλακτικό εμπόριο, στις τοποφαγικές αγορές απευθείας διάθεσης τροφής με βάση τη γεωργία της εγγύτητας και τα ιδεατά-εναλλακτικά νομίσματα. Διακόσια εκατομμύρια κοινωνικά χαρτονομίσματα -creditos- κυκλοφόρησαν στις λέσχες nodos, με αποτέλεσμα να λειτουργήσει μια αναπάντεχη σωτήρια «οικονομία του ισογείου», αντιμετωπίζοντας σε μεγάλο βαθμό την ανεργία και τη μαύρη εργασία.
Γενικό Δίκτυο Ανταλλαγών
Με περισσότερους από 800 κόμβους, οι λέσχες ανταλλαγής προϊόντων και υπηρεσιών της Αργεντινής έγιναν ένα από τα ισχυρότερα συστήματα ανταλλακτικής οικονομίας στον κόσμο. Κάποια στιγμή, το υπουργείο Οικονομίας της Αργεντινής διαπίστωσε με έκπληξη πως ο λαός εφηύρε μόνος του την εναλλακτική λύση, και αποφάσισε να στηρίξει το Γενικό Δίκτυο Ανταλλαγών παρέχοντάς του βοήθεια και εκπαίδευση στον τομέα της διαδικτυακής τεχνολογίας.
Πώς λειτουργεί
Οταν ένας αγρότης «πουλήσει» κάποια ποσότητα από τα προϊόντα του σ' ένα μέλος της λέσχης nodos παίρνει ένα πιστωτικό χαρτάκι εν είδει ιδεατού χαρτονομίσματος, στο οποίο αναγράφεται η αξία της συναλλαγής. Στη συνέχεια μπορεί να το εξαργυρώσει σε όποια λέσχη-κόμβο επιθυμεί για να «αγοράσει» κάποιο άλλο αγαθό ή υπηρεσία.
Σε μια αριστοκρατική συνοικία του Μπουένος Αϊρες εδρεύει η πιο γκλαμουράτη λέσχη nodos. Εκεί πρώην μεγαλογιατροί εξετάζουν ασθενείς, ψυχολόγοι βοηθούν ανθρώπους που έχουν κατάθλιψη και διαταραχές, κομμώτριες και μανικιουρίστες περιποιούνται τρίχες και νυχάκια. Στο διπλανό δωμάτιο μπορείς να απολαύσεις ένα χαλαρωτικό μασάζ.
Γι' αυτές τις υπηρεσίες τους αμείβονται ισοδίκαια με creditos και ύστερα σπεύδουν στη φτωχογειτονιά ν'αγοράσουν με το ίδιο «πιστωτικό χαρτάκι» αγροτικά προϊόντα ή να βρουν μια καθαρίστρια για το σπίτι.
Κοινωνικό χρήμα
«Η ανταλλακτική οικονομία δημιουργεί "κοινωνικό χρήμα" που ενισχύει τις κοινότητες σε αντίθεση με την απομόνωση που επιφέρει ο παραδοσιακός καταναλωτισμός και αποτελεί μοναδικό εργαλείο για να αντικατασταθεί η λογική της έλλειψης μ' εκείνη της αφθονίας», υποστηρίζει η κοινωνική οικονομολόγος Ελοΐζα Πριμαβέρα, γνωστή και ως «γιαγιά του κινήματος».
Το πείραμα της Banco Palmas στη Βραζιλία
Η πρώτη κοινωνική τράπεζα της Βραζιλίας, η Banco Palmas (http: //www.bancopalmas.org.br/), ιδρύθηκε το 1997. Το 2008 πήρε το βραβείο Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας από τα Ηνωμένα Εθνη. Η ανάπτυξη των εναλλακτικών νομισμάτων στη Βραζιλία είναι εντυπωσιακή. Αυτή τη στιγμή κυκλοφορούν 51 νομίσματα που υποστηρίζονται από αντίστοιχο αριθμό μη θεσμοθετημένων τραπεζών. Το όλο σύστημα λειτουργεί κάτω από την ομπρέλα του Ινστιτούτου Banco Palmas.
Cubo Card (http://cubocard.blogspot. com/)
Το 2004 ο Πάμπλο Καπίλε δημιούργησε την Cubo Card, ένα εναλλακτικό νόμισμα που επιτρέπει την ανταλλαγή αγαθών και μουσικών υπηρεσιών μεταξύ των μελών της καλλιτεχνικής κοινότητας Cubo. Το συγκεκριμένο νόμισμα επέτρεψε στους μουσικούς της περιοχής Cuiaba να δημιουργήσουν αυτοδιαχειριζόμενους καλλιτεχνικούς οργανισμούς και να προαγάγουν ανέξοδα την ντόπια μουσική κουλτούρα ανταλλάσσοντας τη δημιουργία τους με προϊόντα και υπηρεσίες.
Το Δίκτυο Ανταλλαγών και Αλληλεγγύης Μαγνησίας (www.tem-magnisia.gr)
Το Δίκτυο Ανταλλαγών και Αλληλεγγύης Μαγνησίας (www.tem-magnisia.gr), που λειτουργεί ήδη εδώ και έξι μήνες και αριθμεί πάνω από 200 μέλη, είναι μια πρωτοβουλία πολιτών με πρωταρχικό σκοπό την αλληλοϋποστήριξη των μελών του με ευρύτερα οφέλη, όπως οι ίδιοι αναφέρουν, για την τοπική κοινωνία και οικονομία, μέσα από την ανάπτυξη ενός συστήματος αμοιβαίας προσφοράς και ζήτησης που καλύπτει ανάγκες, οι οποίες δεν μπορούν να καλυφθούν με πληρωμές σε ευρώ.
Γιάννης Γρηγορίου, συντονιστής του Δικτύου:
«Δεν είναι στην ουσία κάτι διαφορετικό απ' ό,τι συνέβαινε πάντα στην ελληνική κοινωνία, κυρίως στην ύπαιθρο, όπου οι κάτοικοι μεταξύ τους έρχονταν σε συμφωνία να βοηθήσουν ο ένας στον άλλο με έναν άτυπο τρόπο, χωρίς τη μεσολάβηση χρήματος. Αυτό, σε επίπεδο χωριού, όπου υπάρχει η προσωπική γνωριμία και επαφή, ήταν και εξακολουθεί να είναι πολύ αποτελεσματικό. Σε μια πιο μεγάλη κλίμακα, σε επίπεδο πόλης, αξιοποιούμε τη νέα τεχνολογία και ένα έξυπνο σύστημα καταγραφής, κρατώντας ωστόσο την κεντρική και κατά βάση απλή ιδέα της ανταλλαγής. Με σκοπό το αμοιβαίο όφελος όσων συναλλάσσονται».
Τοπική Εναλλακτική Μονάδα (ΤΕΜ) και «εντολές πληρωμής»
Ολες οι ανταλλαγές καταγράφονται ηλεκτρονικά και κοστολογούνται με τη λεγόμενη Τοπική Εναλλακτική Μονάδα ή ΤΕΜ. Οταν, για παράδειγμα, ένα μέλος του Δικτύου αναλάβει να καθαρίζει το σπίτι ενός άλλου μέλους ή να φροντίζει τους ηλικιωμένους γονείς του, τότε με την ολοκλήρωση της εργασίας ο λογαριασμός του πιστώνεται με τον αριθμό των μονάδων ΤΕΜ που έχουν συμφωνηθεί. Αντιστοίχως, ο λογαριασμός εκείνου που επωφελήθηκε από την εργασία θα μειωθεί ισόποσα. Για τη διευκόλυνση όσων δεν έχουν άμεση πρόσβαση σε Η/Υ κυκλοφορούν ειδικά κουπόνια (εντολές πληρωμής), στα οποία κάθε φορά αναγράφεται η αξία της ανταλλαγής που έχει συμφωνηθεί.
Πτυχίο ECDL από διανομή φυλλαδίων
Γιώργος Καζαντζίδης, 27 ετών, απόφοιτος ΤΕΙ Πατρών. Τόπος Διαμονής: Πάτρα
Από περιέργεια μπήκα στο site του «Οβολού» και έγινα μέλος. Είχα απασχοληθεί περιστασιακά με διανομή διαφημιστικού εντύπου. Σκέφτηκα να προσφέρω μέσω του site τη συγκεκριμένη υπηρεσία ζητώντας οβολούς σαν αντάλλαγμα. Δεν πίστευα ότι θα γίνει κάτι. Σύντομα, βρήκα μήνυμα στο mail μου που έλεγε πως «ο χρήστης eleftheria tz. αγόρασε την υπηρεσία μου». Σε επικοινωνία που είχα με την κυρία Ελευθερία με ενημέρωσε ότι είναι ιδιοκτήτρια σχολής πληροφορικής και ήθελε να διανείμω φυλλάδια της επιχείρησης. Κι αυτή με τη σειρά της θα μου πρόσφερε με οβολούς υπηρεσίες ECDL. Βρήκα μια δουλειά, πλήρωσα λιγότερα λεφτά και πήρα το πτυχίο που ήθελα.
Ελευθερία Τσιαλτζούδη, 32 ετών, ιδιοκτήτρια σχολής πληροφορικής στην Πάτρα
Ο παππούς μου ήταν χτίστης και πολλές φορές στο χωριό του, αντί χρημάτων, έπαιρνε την αμοιβή του σε είδος. Λάδι κυρίως, κρέας κ.ά. Τον Αύγουστο του 2010 ήθελα να διανείμω φυλλάδια στην Πάτρα για να διαφημίσω την επιχείρησή μου αλλά το κόστος ήταν υψηλό. Μια μέρα μπήκα στον «Οβολό» και είδα ότι κάποιος χρήστης παρείχε την «υπηρεσία» διανομής φυλλαδίων σε λογικούς οβολούς. Σε επικοινωνία που είχαμε με τον Γιώργο τού είπα ότι προσέφερα ως αντάλλαγμα μαθήματα ECDL. Εδειξε ενδιαφέρον και η συμφωνία έκλεισε. Το κέρδος για εμένα ήταν σημαντικό. Γλίτωσα το κόστος διανομής των φυλλαδίων και κέρδισα έναν μαθητή, από τον οποίο το υπόλοιπο ποσό το εισέπραξα σε ευρώ.
Κοινωνικές Ανταλλακτικές Τράπεζες και Εναλλακτικά Νομίσματα στην Πάτρα και τον Βόλο. Εθνικό Δίκτυο Ανταλλαγής Προϊόντων και Υπηρεσιών «Πελίτι» και Χρονοτράπεζα από γυναίκες στη Δάφνη. Διαδικτυακοί τόποι ανταλλαγής αγαθών, χαριστικά παζάρια, κοινωνικά παντοπωλεία, parkaro.gr. Ανέξοδες διακοπές παντού! Η Ελλάδα έχει ήδη εμπειρία και μπορεί να ζήσει χωρίς ευρώ.
Φθηνότερα προϊόντα και υπηρεσίες
Η ιδέα του «Οβολού» είναι απλή: γίνεται ανταλλαγή των προϊόντων και υπηρεσιών χωρίς τη μεσολάβηση του ευρώ. Στην ουσία πρόκειται για ένα σύστημα μέτρησης της ανταλλακτικής αξίας των προϊόντων και των υπηρεσιών. Ενας οβολός αντιστοιχεί σ' ένα ευρώ. Ομως, με το κοινωνικό νόμισμα τα προϊόντα και οι υπηρεσίες είναι πολύ φθηνότερα σε σχέση με την τιμή που έχουν στην αγορά, αφού δεν υπάρχουν μεσάζοντες, κερδοσκοπία και φορολογικές επιβαρύνσεις. Η συσώρρευση οβολών δεν έχει κανένα απολύτως νόημα. Ούτε μπορείς να ελπίζεις στην απόκτηση μελλοντικής υπεραξίας...
«Οβολός»: η κοινωνική τράπεζα της Πάτρας (www.ovolos.gr)
Κι όμως μέσα στην κρίση έγιναν όλοι τους τραπεζίτες! Εργαζόμενοι, άνεργοι, νοικοκυρές, ιδιοκτήτες εμπορικών καταστημάτων, εστιατορίων, μπαρ, φροντιστηρίων. Ανθρωποι που τα φέρνουν, πλέον, πολύ δύσκολα βόλτα, αφού, ως γνωστόν, «δεν υπάρχει σάλιο». Ομως σιγά σιγά στο εναλλακτικό δίκτυο των ανταλλακτικών συναλλαγών με βάση το ιδεατό νόμισμα της Πάτρας, τον οβολό, εντάσσονται και μεγαλύτερες επιχειρήσεις όπως τα σουπερμάρκετ ακόμη και τα τοπικά ΜΜΕ.
Από το facebook...
Εμπνευστής της ιδέας και πρόεδρος του «Οβολού» είναι ο επιχειρηματίας Νίκος Μπογονικολός. Την Πρωτοχρονιά του 2009 ίδρυσε ένα group στο facebook που μέσα σε δύο μήνες αριθμούσε ήδη 4.000 μέλη. Στις 25/5/2009 με απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών η πρώτη θεσμοθετημένη κοινωνική τράπεζα με έδρα την Πάτρα ήταν γεγονός. Μέσα από τη διαδικτυακή πλατφόρμα ανταλλαγών του «Οβολού» συναλλάσονται 1.300 εγγεγραμμένα μέλη, στην πλειονότητά τους νέοι και νέες.
Οι γκουρού
Ελοΐζα Πριμαβέρα (www. redlases. org.ar). Η «γιαγιά του κινήματος». Διδάσκει στο School of Economics του Πανεπιστημίου του Μπουένος Αϊρες. Εχει ιδρύσει το Δίκτυο Αλληλέγγυας Κοινωνικής Οικονομίας της Λατινικής Αμερικής.
Μάργκριτ Κένεντι (http://www. margrit kennedy.de/).
Σύμβουλος σε θέματα εναλλακτικών νομισμάτων. Εχει πρωταγωνιστήσει στη δημιουργία εναλλακτικών συστημάτων ανταλλαγής σε Ινδία, Αργεντινή, Γερμανία και Νέα Ζηλανδία. Ανάμεσα στα βιβλία που έχει γράψει και το «Επιτόκιο, πληθωρισμός και δωρεάν χρήμα».
Μπερνάρντ Λιετέρ http://www.lietaer. com/about/bio/). Ειδικός στο σχεδιασμό και την εφαρμογή νομισματικών συστημάτων. Από τους δημιουργούς τού GaiaCorp, ενός εναλλακτικού νομισματικού ταμείου τα έσοδα του οποίου χρηματοδοτούν επενδύσεις σε περιβαλλοντικά πρότζεκτ. Συμμετείχε στο σχεδιασμό του ευρωπαϊκού ενίαιου νομισματικού συστήματος - του ευρώ. Τα τελευταία χρόνια προσπαθεί να αποδείξει ότι η νομισματική ποικιλότητα είναι απαραίτητη για τη βιωσιμότητα και προσαρμοστικότητα της οικονομίας. Εχει γράψει εκτός των άλλων και το βιβλίο «Το μέλλον του χρήματος» που μεταφράστηκε σε 18 γλώσσες.
«Μπορώ να ζω χωρίς χρήματα» είναι το σλόγκαν της πρώην καθηγήτριας Χαϊντεμαρίε Σβέρμερ. Από τις πρώτες που εφάρμοσαν και διέδωσαν τη σύγχρονη ανταλλακτική οικονομία. Ζει χωρίς χρήματα στη Γερμανία εδώ και 16 χρόνια! Εφτιαξε το Tauschring (http://www.tauschring.de), όπου οι άνθρωποι μπορούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους με αντάλλαγμα υλικά αγαθά. Το αποκάλεσε «Gib und Nimm», δηλαδή «Πάρε - Δώσε» (http://projekte. free.de/gibundnimm) και είχε τόσο μεγάλη απήχηση που της έκαναν αφιέρωμα οι «Times».
Διαβάστε επίσης
Στην κατηγορία
Ελλάδα
Με λέξεις-κλειδιά
Οικονομική κρίση
Τελευταίες ειδήσεις στην κατηγορία Ελλάδα
Τα πρωτοσέλιδα των σημερινών εφημερίδων
«Πράσινο φως» για την επέκταση του μετρό στον Πειραιά
Βροχές και πτώση της θερμοκρασίας
Δότες οργάνων με το ζόρι
Πράσινο φως στο ν/σχ για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΒΟΛΟ ΑΠΑΝΤΟΥΝ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΜΕ ΔΙΚΑ ΤΟΥΣ ΛΕΦΤΑ
Νόμισμα από τον τόπο σου...
Ερευνα - κείμενο: ΑΝΔΡΕΑΣ ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗΣ
2ο Οπως επιβίωσε το κατεστραμμένο Βανκούβερ και η ρημαγμένη Αργεντινή, έτσι θα τα καταφέρουμε και μεις: έστω και χωρίς ευρώ! Η Πάτρα και ο Βόλος πρωτοπορούν και μας προϊδεάζουν γι' αυτά που θα συμβούν τα επόμενα χρόνια και στην Ελλάδα.
Χθες παρουσιάσαμε τα σημαντικότερα διεθνή και ελληνικά ανταλλακτικά δίκτυα, τις νέες αγορές απευθείας διάθεσης τροφής και τις χρονοτράπεζες. Σήμερα ολοκληρώνουμε αυτό το αφιέρωμα με το πάνθεον των εναλλακτικών - ιδεατών νομισμάτων, τις κοινωνικές τράπεζες και τους γκουρού της νέας αλληλέγγυας κοινωνικής οικονομίας των αναγκών. Καλώς ήρθατε στη μετά ευρώ εποχή: «Εμείς θα ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχοί»!
Εναλλακτικά κοινωνικά νομίσματα
Χιλιάδες εναλλακτικά νομίσματα κυκλοφορούν σε όλο τον κόσμο συμπληρωματικά και παράλληλα με τα εθνικά ή υπερεθνικά νομίσματα, δημιουργώντας μια νομισματική ποικιλότητα (diversite monetaire). Αυτά έχουν αποτυπωθεί στο χάρτη που δημοσιεύουμε (www.complementary currency. org/.../maps/worldmap.php) όπου με βαθύ πράσινο και πράσινο χρώμα σημειώνονται οι χώρες που διαθέτουν τα μεγαλύτερα ανταλλακτικά δίκτυα και εναλλακτικά νομίσματα όπως ο Καναδάς, οι ΗΠΑ, η Βραζιλία, η Αυστραλία, η Νότια Αφρική, η Κίνα και αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Σε κάποιες απ' αυτές, μάλιστα, όπως η Ισπανία και η Ιαπωνία, επιστρέφουν μόνοι τους στα παλιά νομίσματα! Το ίδιο είχε συμβεί μετά την κρίση του '29 σε μαζική κλίμακα στην Αυστρία και απαγορεύτηκε από την κεντρική τράπεζα της χώρας. Δες δωρεάν τα τελευταία νέα: (http://conferences.ish-lyon.cnrs.fr/index.php/cc-conf/2011 και www.ijccr.net/ IJCCR/IJCCR_ Home_files/οο%20SpecialIssueComplete.pdf).
Στην Ισπανία ξανακυκλοφορούν οι πεσέτες!
Οι κάτοικοι της μικρής ισπανικής πόλης Μουγκάρδος στην περιοχή της Γκαλίθια βρήκαν τρόπο να αξιοποιήσουν τις πεσέτες που είχαν για χρόνια κρυμμένες μέσα σε σεντούκια και στρώματα. Σε μια προσπάθεια να ωθήσουν την κατανάλωση εν μέσω οικονομικής κρίσης, 61 επιχειρήσεις της πόλης αποφάσισαν από 1/3/2011 να δέχονται σαν νόμισμα συναλλαγής και την πεσέτα, με ισοτιμία 166,38 του ευρώ. «Ξέρουμε ότι οι άνθρωποι δυσκολεύονται λόγω των οικονομικών συνθηκών και γι' αυτό σκεφτήκαμε αυτή τη λύση για να τους βοηθήσουμε να καταναλώσουν», λέει στο περιοδικό «ΤΙΜΕ» ο Φελίπε Φερνάντες, που έχει κιόσκι πώλησης εφημερίδων.
Αν και το εγχείρημα έχει ζωή μόλις τρεις εβδομάδες, τα πρώτα θετικά αποτελέσματα είναι κιόλας ορατά. Πολλοί άνθρωποι επισκέπτονται τη μικρή πόλη και πληρώνουν τους λογαριασμούς τους σε πεσέτες. Η κυκλοφορία πεσετών σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα της Ισπανία φτάνει το 1,7 δισ. και ακόμα επιτρέπεται η ανταλλαγή τους με το ευρώ. Η ισπανική κυβέρνηση βρίσκεται σε αμηχανία. Τι θα γίνει αν κι άλλες πόλεις υιοθετήσουν ξανά την πεσέτα; Θα γίνει της Αυστρίας!.. (Δες έρευνα και ντοκιμαντέρ στο www. homenatgeacatalunyaii.org/en).
Εγινε της Αυστρίας...
Η κεντρική τράπεζα της Αυστρίας, μετά την κρίση του '29, απαγόρευσε την κυκλοφορία του τοπικού εναλλακτικού νομίσματος της πόλης Worgl, φοβούμενη ότι θα χάσει το μονοπώλιό της στην κοπή χρήματος. Στην αυστριακή πόλη Worgl από το 1932 έως το 1934 λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης ο δήμαρχος της πόλης είχε αποφασίσει να πληρώνει τους μισθούς των δημοτικών υπαλλήλων με ένα τοπικό νόμισμα. Το πείραμα συνεχίστηκε και για την πληρωμή δημοτικών τελών και φόρων. Το νέο τοπικό νόμισμα αποδέχθηκαν με τη σειρά τους και τα καταστήματά της περιοχής. Η κυκλοφορία τοπικού χρήματος πολλαπλασιάστηκε, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν πολλές νέες θέσεις εργασίας και να μειωθεί δραστικά η ανεργία. Το μοντέλο της Worgl μιμήθηκαν κι άλλες αυστριακές πόλεις που είχαν χτυπηθεί από την οικονομική κρίση. Μέχρι που παρενέβη η κεντρική τράπεζα της Αυστρίας και απαγόρευσε την κυκλοφορία εναλλακτικών τοπικών νομισμάτων.
Η επαναφορά τού kan'ei tsuho την Ιαπωνία
Της Ισπανίας και της Αυστρίας γινόταν και στην Ιαπωνία τουλάχιστον πριν η χώρα χτυπηθεί από τα Ρίχτερ και το τσουνάμι. Μια τοπική ομάδα στην πόλη Kan'onji επανέφερε το παλιό νόμισμα kan'ei tsuho που κυκλοφορούσε από το 1636 έως το 1953 και αντιστοιχούσε σε 30 γεν. Εκατομμύρια τέτοια νομίσματα υπάρχουν αποθηκευμένα σε σεντούκια, αποθήκες και στρώματα. Η αναθέρμανση της τοπικής οικονομίας ήταν γεγονός. Χιλιάδες τουρίστες επισκέπτονται την πόλη για να ξοδέψουν τα kan'ei tsuho τους.
30 ιδεατά νομίσματα στη Γερμανία
Στη Γερμανία λειτουργούν 73 περιφερειακά ταμεία αλληλοβοήθειας (Regiogelder) που υποστηρίζουν τα 30 ενεργά τοπικά νομίσματα, ενώ ετοιμάζονται να κυκλοφορήσουν άλλα 20. Εχει συσταθεί μάλιστα και Ενωση Εναλλακτικών Νομισμάτων. Το πρώτο εναλλακτικό νόμισμα που εμφανίσθηκε ήταν το «ρόλοντ» στη Βρέμη (2001) και στη συνέχεια το chimagauer στη Βαυαρία (περιοχή Ρόσενχαϊμ - 2003). Το chimagauer υποστηρίζεται και από την τοπική τράπεζα. Το 70% του βαυαρικού νομίσματος κυκλοφορεί σε ηλεκτρονική μορφή. Πιο πρόσφατο εναλλακτικό νόμισμα είναι το «μπερλίνερ» στο Βερολίνο (2007). Το νόμισμα αυτό, που τυπώθηκε σε 10.000 κομμάτια, έχει την ίδια «ισοτιμία» με το ευρώ και κυκλοφορεί ως μέσο συναλλαγής παράλληλα με αυτό. Γίνεται δεκτό σε περισσότερα από 200 καταστήματα του Βερολίνου...
Sol και για υπηρεσίες υγείας στη Γαλλία
Στη Γαλλία το sol είναι ένα ηλεκτρονικό νόμισμα (κάρτα) που πρωτοκυκλοφόρησε το 2007 και χρησιμοποιείται στην εναλλακτική κοινωνική οικονομία σε μαγαζιά συνεταιριστικά, ισοδίκαιου εμπορίου, ταμεία αλληλοβοήθειας κ.λπ. Η πρωτοτυπία αυτού του νέου κοινωνικού νομίσματος έγκειται στο ότι καλύπτει τρεις λειτουργίες σε μία κάρτα ηλεκτρονική: α) το συνεταιριστικό sol, το οποίο αποκτάται όταν γίνονται αγορές αγαθών ή υπηρεσιών κοινωνικο-οικολογικού χαρακτήρα, β) το sol δέσμευση (engagement), που αφορά τοπικές πρωτοβουλίες καθαρά κοινωνικές ή αλληλέγγυες, γ) τέλος, το sol ορισμένου σκοπού (affecte) αφορά όσους επωφελούνται από την κοινωνική βοήθεια και οι οποίοι μπορούν να το χρησιμοποιήσουν για να πληρώσουν μια ένωση για παροχή βοήθειας στο σπίτι ή μια αλληλοβοηθητική ασφάλεια για υπηρεσίες υγεία».
Ιταλία
Στην Ιταλία κυκλοφορούν το libra και το credito στη Βόρεια Ιταλία, στην κοιλάδα Valchiusella, βόρεια του Τορίνο. Δες τα δίκτυα:
tp://www.scecservice.org/και http://www.tempomat.it/
Ετσι επιβίωσε η Αργεντινή
Το ΔΝΤ έμπηξε πολύ βαθιά τα μυτερά νύχια του στο κορμί της Αργεντινής. Κι όταν ψυχορραγούσε προσπάθησε να της κάνει πατητή για να την πνίξει. Δεκέμβριος του 2001: πτώχευση, ακυβερνησία, πολιτικό χάος· η χώρα καταστρεφόταν. Οι πρώτοι που την πρόδωσαν ήταν οι αστοί. Σήκωσαν το ταμείο, έβγαλαν τα λεφτά έξω και στη συνέχεια βούλιαξαν και εγκατέλειψαν τις επιχειρήσεις τους.
Οταν ολοκληρώθηκε το πλιάτσικο και οι λεηλασίες, ομάδες συνειδητοποιημένων εργατών προσπάθησαν να επαναλειτουργήσουν με αυτοδιαχείριση τα εγκαταλειμμένα εργοστάσια. Πολύ δύσκολο εγχείρημα σε τέτοιες συνθήκες...
Λέσχες ανταλλαγών - nodos
Λεφτά δεν υπήρχαν. Ούτε δουλειές. Τόσο το κεφάλαιο όσο και η εργασία είχαν απαξιωθεί. Τότε λειτούργησε το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και δημιουργήθηκε το κίνημα της ανταλλακτικής οικονομίας, που στη συνέχεια απλώθηκε σ' όλη τη Λατινική Αμερική. Ετσι από το «τίποτα» δημιουργήθηκαν ξαφνικά χιλιάδες λέσχες ανταλλαγών-nodos. Παράλληλα, φτιάχτηκαν παντού αγροτικοί και αστικοί λαχανόκηποι (Ροσάριο), οι οποίοι τροφοδοτούνταν από περίπου 800 ομίλους βιοκαλλιεργητών.
Κοινωνικά - creditos
Περίπου έξι εκατομμύρια Αργεντινοί κατόρθωσαν να επιβιώσουν χωρίς λεφτά, χάρη στην αλληλέγγυα κοινωνική οικονομία, στο ισοδίκαιο ανταλλακτικό εμπόριο, στις τοποφαγικές αγορές απευθείας διάθεσης τροφής με βάση τη γεωργία της εγγύτητας και τα ιδεατά-εναλλακτικά νομίσματα. Διακόσια εκατομμύρια κοινωνικά χαρτονομίσματα -creditos- κυκλοφόρησαν στις λέσχες nodos, με αποτέλεσμα να λειτουργήσει μια αναπάντεχη σωτήρια «οικονομία του ισογείου», αντιμετωπίζοντας σε μεγάλο βαθμό την ανεργία και τη μαύρη εργασία.
Γενικό Δίκτυο Ανταλλαγών
Με περισσότερους από 800 κόμβους, οι λέσχες ανταλλαγής προϊόντων και υπηρεσιών της Αργεντινής έγιναν ένα από τα ισχυρότερα συστήματα ανταλλακτικής οικονομίας στον κόσμο. Κάποια στιγμή, το υπουργείο Οικονομίας της Αργεντινής διαπίστωσε με έκπληξη πως ο λαός εφηύρε μόνος του την εναλλακτική λύση, και αποφάσισε να στηρίξει το Γενικό Δίκτυο Ανταλλαγών παρέχοντάς του βοήθεια και εκπαίδευση στον τομέα της διαδικτυακής τεχνολογίας.
Πώς λειτουργεί
Οταν ένας αγρότης «πουλήσει» κάποια ποσότητα από τα προϊόντα του σ' ένα μέλος της λέσχης nodos παίρνει ένα πιστωτικό χαρτάκι εν είδει ιδεατού χαρτονομίσματος, στο οποίο αναγράφεται η αξία της συναλλαγής. Στη συνέχεια μπορεί να το εξαργυρώσει σε όποια λέσχη-κόμβο επιθυμεί για να «αγοράσει» κάποιο άλλο αγαθό ή υπηρεσία.
Σε μια αριστοκρατική συνοικία του Μπουένος Αϊρες εδρεύει η πιο γκλαμουράτη λέσχη nodos. Εκεί πρώην μεγαλογιατροί εξετάζουν ασθενείς, ψυχολόγοι βοηθούν ανθρώπους που έχουν κατάθλιψη και διαταραχές, κομμώτριες και μανικιουρίστες περιποιούνται τρίχες και νυχάκια. Στο διπλανό δωμάτιο μπορείς να απολαύσεις ένα χαλαρωτικό μασάζ.
Γι' αυτές τις υπηρεσίες τους αμείβονται ισοδίκαια με creditos και ύστερα σπεύδουν στη φτωχογειτονιά ν'αγοράσουν με το ίδιο «πιστωτικό χαρτάκι» αγροτικά προϊόντα ή να βρουν μια καθαρίστρια για το σπίτι.
Κοινωνικό χρήμα
«Η ανταλλακτική οικονομία δημιουργεί "κοινωνικό χρήμα" που ενισχύει τις κοινότητες σε αντίθεση με την απομόνωση που επιφέρει ο παραδοσιακός καταναλωτισμός και αποτελεί μοναδικό εργαλείο για να αντικατασταθεί η λογική της έλλειψης μ' εκείνη της αφθονίας», υποστηρίζει η κοινωνική οικονομολόγος Ελοΐζα Πριμαβέρα, γνωστή και ως «γιαγιά του κινήματος».
Το πείραμα της Banco Palmas στη Βραζιλία
Η πρώτη κοινωνική τράπεζα της Βραζιλίας, η Banco Palmas (http: //www.bancopalmas.org.br/), ιδρύθηκε το 1997. Το 2008 πήρε το βραβείο Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας από τα Ηνωμένα Εθνη. Η ανάπτυξη των εναλλακτικών νομισμάτων στη Βραζιλία είναι εντυπωσιακή. Αυτή τη στιγμή κυκλοφορούν 51 νομίσματα που υποστηρίζονται από αντίστοιχο αριθμό μη θεσμοθετημένων τραπεζών. Το όλο σύστημα λειτουργεί κάτω από την ομπρέλα του Ινστιτούτου Banco Palmas.
Cubo Card (http://cubocard.blogspot. com/)
Το 2004 ο Πάμπλο Καπίλε δημιούργησε την Cubo Card, ένα εναλλακτικό νόμισμα που επιτρέπει την ανταλλαγή αγαθών και μουσικών υπηρεσιών μεταξύ των μελών της καλλιτεχνικής κοινότητας Cubo. Το συγκεκριμένο νόμισμα επέτρεψε στους μουσικούς της περιοχής Cuiaba να δημιουργήσουν αυτοδιαχειριζόμενους καλλιτεχνικούς οργανισμούς και να προαγάγουν ανέξοδα την ντόπια μουσική κουλτούρα ανταλλάσσοντας τη δημιουργία τους με προϊόντα και υπηρεσίες.
Το Δίκτυο Ανταλλαγών και Αλληλεγγύης Μαγνησίας (www.tem-magnisia.gr)
Το Δίκτυο Ανταλλαγών και Αλληλεγγύης Μαγνησίας (www.tem-magnisia.gr), που λειτουργεί ήδη εδώ και έξι μήνες και αριθμεί πάνω από 200 μέλη, είναι μια πρωτοβουλία πολιτών με πρωταρχικό σκοπό την αλληλοϋποστήριξη των μελών του με ευρύτερα οφέλη, όπως οι ίδιοι αναφέρουν, για την τοπική κοινωνία και οικονομία, μέσα από την ανάπτυξη ενός συστήματος αμοιβαίας προσφοράς και ζήτησης που καλύπτει ανάγκες, οι οποίες δεν μπορούν να καλυφθούν με πληρωμές σε ευρώ.
Γιάννης Γρηγορίου, συντονιστής του Δικτύου:
«Δεν είναι στην ουσία κάτι διαφορετικό απ' ό,τι συνέβαινε πάντα στην ελληνική κοινωνία, κυρίως στην ύπαιθρο, όπου οι κάτοικοι μεταξύ τους έρχονταν σε συμφωνία να βοηθήσουν ο ένας στον άλλο με έναν άτυπο τρόπο, χωρίς τη μεσολάβηση χρήματος. Αυτό, σε επίπεδο χωριού, όπου υπάρχει η προσωπική γνωριμία και επαφή, ήταν και εξακολουθεί να είναι πολύ αποτελεσματικό. Σε μια πιο μεγάλη κλίμακα, σε επίπεδο πόλης, αξιοποιούμε τη νέα τεχνολογία και ένα έξυπνο σύστημα καταγραφής, κρατώντας ωστόσο την κεντρική και κατά βάση απλή ιδέα της ανταλλαγής. Με σκοπό το αμοιβαίο όφελος όσων συναλλάσσονται».
Τοπική Εναλλακτική Μονάδα (ΤΕΜ) και «εντολές πληρωμής»
Ολες οι ανταλλαγές καταγράφονται ηλεκτρονικά και κοστολογούνται με τη λεγόμενη Τοπική Εναλλακτική Μονάδα ή ΤΕΜ. Οταν, για παράδειγμα, ένα μέλος του Δικτύου αναλάβει να καθαρίζει το σπίτι ενός άλλου μέλους ή να φροντίζει τους ηλικιωμένους γονείς του, τότε με την ολοκλήρωση της εργασίας ο λογαριασμός του πιστώνεται με τον αριθμό των μονάδων ΤΕΜ που έχουν συμφωνηθεί. Αντιστοίχως, ο λογαριασμός εκείνου που επωφελήθηκε από την εργασία θα μειωθεί ισόποσα. Για τη διευκόλυνση όσων δεν έχουν άμεση πρόσβαση σε Η/Υ κυκλοφορούν ειδικά κουπόνια (εντολές πληρωμής), στα οποία κάθε φορά αναγράφεται η αξία της ανταλλαγής που έχει συμφωνηθεί.
Πτυχίο ECDL από διανομή φυλλαδίων
Γιώργος Καζαντζίδης, 27 ετών, απόφοιτος ΤΕΙ Πατρών. Τόπος Διαμονής: Πάτρα
Από περιέργεια μπήκα στο site του «Οβολού» και έγινα μέλος. Είχα απασχοληθεί περιστασιακά με διανομή διαφημιστικού εντύπου. Σκέφτηκα να προσφέρω μέσω του site τη συγκεκριμένη υπηρεσία ζητώντας οβολούς σαν αντάλλαγμα. Δεν πίστευα ότι θα γίνει κάτι. Σύντομα, βρήκα μήνυμα στο mail μου που έλεγε πως «ο χρήστης eleftheria tz. αγόρασε την υπηρεσία μου». Σε επικοινωνία που είχα με την κυρία Ελευθερία με ενημέρωσε ότι είναι ιδιοκτήτρια σχολής πληροφορικής και ήθελε να διανείμω φυλλάδια της επιχείρησης. Κι αυτή με τη σειρά της θα μου πρόσφερε με οβολούς υπηρεσίες ECDL. Βρήκα μια δουλειά, πλήρωσα λιγότερα λεφτά και πήρα το πτυχίο που ήθελα.
Ελευθερία Τσιαλτζούδη, 32 ετών, ιδιοκτήτρια σχολής πληροφορικής στην Πάτρα
Ο παππούς μου ήταν χτίστης και πολλές φορές στο χωριό του, αντί χρημάτων, έπαιρνε την αμοιβή του σε είδος. Λάδι κυρίως, κρέας κ.ά. Τον Αύγουστο του 2010 ήθελα να διανείμω φυλλάδια στην Πάτρα για να διαφημίσω την επιχείρησή μου αλλά το κόστος ήταν υψηλό. Μια μέρα μπήκα στον «Οβολό» και είδα ότι κάποιος χρήστης παρείχε την «υπηρεσία» διανομής φυλλαδίων σε λογικούς οβολούς. Σε επικοινωνία που είχαμε με τον Γιώργο τού είπα ότι προσέφερα ως αντάλλαγμα μαθήματα ECDL. Εδειξε ενδιαφέρον και η συμφωνία έκλεισε. Το κέρδος για εμένα ήταν σημαντικό. Γλίτωσα το κόστος διανομής των φυλλαδίων και κέρδισα έναν μαθητή, από τον οποίο το υπόλοιπο ποσό το εισέπραξα σε ευρώ.
Κοινωνικές Ανταλλακτικές Τράπεζες και Εναλλακτικά Νομίσματα στην Πάτρα και τον Βόλο. Εθνικό Δίκτυο Ανταλλαγής Προϊόντων και Υπηρεσιών «Πελίτι» και Χρονοτράπεζα από γυναίκες στη Δάφνη. Διαδικτυακοί τόποι ανταλλαγής αγαθών, χαριστικά παζάρια, κοινωνικά παντοπωλεία, parkaro.gr. Ανέξοδες διακοπές παντού! Η Ελλάδα έχει ήδη εμπειρία και μπορεί να ζήσει χωρίς ευρώ.
Φθηνότερα προϊόντα και υπηρεσίες
Η ιδέα του «Οβολού» είναι απλή: γίνεται ανταλλαγή των προϊόντων και υπηρεσιών χωρίς τη μεσολάβηση του ευρώ. Στην ουσία πρόκειται για ένα σύστημα μέτρησης της ανταλλακτικής αξίας των προϊόντων και των υπηρεσιών. Ενας οβολός αντιστοιχεί σ' ένα ευρώ. Ομως, με το κοινωνικό νόμισμα τα προϊόντα και οι υπηρεσίες είναι πολύ φθηνότερα σε σχέση με την τιμή που έχουν στην αγορά, αφού δεν υπάρχουν μεσάζοντες, κερδοσκοπία και φορολογικές επιβαρύνσεις. Η συσώρρευση οβολών δεν έχει κανένα απολύτως νόημα. Ούτε μπορείς να ελπίζεις στην απόκτηση μελλοντικής υπεραξίας...
«Οβολός»: η κοινωνική τράπεζα της Πάτρας (www.ovolos.gr)
Κι όμως μέσα στην κρίση έγιναν όλοι τους τραπεζίτες! Εργαζόμενοι, άνεργοι, νοικοκυρές, ιδιοκτήτες εμπορικών καταστημάτων, εστιατορίων, μπαρ, φροντιστηρίων. Ανθρωποι που τα φέρνουν, πλέον, πολύ δύσκολα βόλτα, αφού, ως γνωστόν, «δεν υπάρχει σάλιο». Ομως σιγά σιγά στο εναλλακτικό δίκτυο των ανταλλακτικών συναλλαγών με βάση το ιδεατό νόμισμα της Πάτρας, τον οβολό, εντάσσονται και μεγαλύτερες επιχειρήσεις όπως τα σουπερμάρκετ ακόμη και τα τοπικά ΜΜΕ.
Από το facebook...
Εμπνευστής της ιδέας και πρόεδρος του «Οβολού» είναι ο επιχειρηματίας Νίκος Μπογονικολός. Την Πρωτοχρονιά του 2009 ίδρυσε ένα group στο facebook που μέσα σε δύο μήνες αριθμούσε ήδη 4.000 μέλη. Στις 25/5/2009 με απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών η πρώτη θεσμοθετημένη κοινωνική τράπεζα με έδρα την Πάτρα ήταν γεγονός. Μέσα από τη διαδικτυακή πλατφόρμα ανταλλαγών του «Οβολού» συναλλάσονται 1.300 εγγεγραμμένα μέλη, στην πλειονότητά τους νέοι και νέες.
Οι γκουρού
Ελοΐζα Πριμαβέρα (www. redlases. org.ar). Η «γιαγιά του κινήματος». Διδάσκει στο School of Economics του Πανεπιστημίου του Μπουένος Αϊρες. Εχει ιδρύσει το Δίκτυο Αλληλέγγυας Κοινωνικής Οικονομίας της Λατινικής Αμερικής.
Μάργκριτ Κένεντι (http://www. margrit kennedy.de/).
Σύμβουλος σε θέματα εναλλακτικών νομισμάτων. Εχει πρωταγωνιστήσει στη δημιουργία εναλλακτικών συστημάτων ανταλλαγής σε Ινδία, Αργεντινή, Γερμανία και Νέα Ζηλανδία. Ανάμεσα στα βιβλία που έχει γράψει και το «Επιτόκιο, πληθωρισμός και δωρεάν χρήμα».
Μπερνάρντ Λιετέρ http://www.lietaer. com/about/bio/). Ειδικός στο σχεδιασμό και την εφαρμογή νομισματικών συστημάτων. Από τους δημιουργούς τού GaiaCorp, ενός εναλλακτικού νομισματικού ταμείου τα έσοδα του οποίου χρηματοδοτούν επενδύσεις σε περιβαλλοντικά πρότζεκτ. Συμμετείχε στο σχεδιασμό του ευρωπαϊκού ενίαιου νομισματικού συστήματος - του ευρώ. Τα τελευταία χρόνια προσπαθεί να αποδείξει ότι η νομισματική ποικιλότητα είναι απαραίτητη για τη βιωσιμότητα και προσαρμοστικότητα της οικονομίας. Εχει γράψει εκτός των άλλων και το βιβλίο «Το μέλλον του χρήματος» που μεταφράστηκε σε 18 γλώσσες.
«Μπορώ να ζω χωρίς χρήματα» είναι το σλόγκαν της πρώην καθηγήτριας Χαϊντεμαρίε Σβέρμερ. Από τις πρώτες που εφάρμοσαν και διέδωσαν τη σύγχρονη ανταλλακτική οικονομία. Ζει χωρίς χρήματα στη Γερμανία εδώ και 16 χρόνια! Εφτιαξε το Tauschring (http://www.tauschring.de), όπου οι άνθρωποι μπορούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους με αντάλλαγμα υλικά αγαθά. Το αποκάλεσε «Gib und Nimm», δηλαδή «Πάρε - Δώσε» (http://projekte. free.de/gibundnimm) και είχε τόσο μεγάλη απήχηση που της έκαναν αφιέρωμα οι «Times».
Διαβάστε επίσης
Στην κατηγορία
Ελλάδα
Με λέξεις-κλειδιά
Οικονομική κρίση
Τελευταίες ειδήσεις στην κατηγορία Ελλάδα
Τα πρωτοσέλιδα των σημερινών εφημερίδων
«Πράσινο φως» για την επέκταση του μετρό στον Πειραιά
Βροχές και πτώση της θερμοκρασίας
Δότες οργάνων με το ζόρι
Πράσινο φως στο ν/σχ για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΒΟΛΟ ΑΠΑΝΤΟΥΝ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΜΕ ΔΙΚΑ ΤΟΥΣ ΛΕΦΤΑ
Νόμισμα από τον τόπο σου...
Ερευνα - κείμενο: ΑΝΔΡΕΑΣ ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗΣ
2ο Οπως επιβίωσε το κατεστραμμένο Βανκούβερ και η ρημαγμένη Αργεντινή, έτσι θα τα καταφέρουμε και μεις: έστω και χωρίς ευρώ! Η Πάτρα και ο Βόλος πρωτοπορούν και μας προϊδεάζουν γι' αυτά που θα συμβούν τα επόμενα χρόνια και στην Ελλάδα.
Χθες παρουσιάσαμε τα σημαντικότερα διεθνή και ελληνικά ανταλλακτικά δίκτυα, τις νέες αγορές απευθείας διάθεσης τροφής και τις χρονοτράπεζες. Σήμερα ολοκληρώνουμε αυτό το αφιέρωμα με το πάνθεον των εναλλακτικών - ιδεατών νομισμάτων, τις κοινωνικές τράπεζες και τους γκουρού της νέας αλληλέγγυας κοινωνικής οικονομίας των αναγκών. Καλώς ήρθατε στη μετά ευρώ εποχή: «Εμείς θα ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχοί»!
Εναλλακτικά κοινωνικά νομίσματα
Χιλιάδες εναλλακτικά νομίσματα κυκλοφορούν σε όλο τον κόσμο συμπληρωματικά και παράλληλα με τα εθνικά ή υπερεθνικά νομίσματα, δημιουργώντας μια νομισματική ποικιλότητα (diversite monetaire). Αυτά έχουν αποτυπωθεί στο χάρτη που δημοσιεύουμε (www.complementary currency. org/.../maps/worldmap.php) όπου με βαθύ πράσινο και πράσινο χρώμα σημειώνονται οι χώρες που διαθέτουν τα μεγαλύτερα ανταλλακτικά δίκτυα και εναλλακτικά νομίσματα όπως ο Καναδάς, οι ΗΠΑ, η Βραζιλία, η Αυστραλία, η Νότια Αφρική, η Κίνα και αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Σε κάποιες απ' αυτές, μάλιστα, όπως η Ισπανία και η Ιαπωνία, επιστρέφουν μόνοι τους στα παλιά νομίσματα! Το ίδιο είχε συμβεί μετά την κρίση του '29 σε μαζική κλίμακα στην Αυστρία και απαγορεύτηκε από την κεντρική τράπεζα της χώρας. Δες δωρεάν τα τελευταία νέα: (http://conferences.ish-lyon.cnrs.fr/index.php/cc-conf/2011 και www.ijccr.net/ IJCCR/IJCCR_ Home_files/οο%20SpecialIssueComplete.pdf).
Στην Ισπανία ξανακυκλοφορούν οι πεσέτες!
Οι κάτοικοι της μικρής ισπανικής πόλης Μουγκάρδος στην περιοχή της Γκαλίθια βρήκαν τρόπο να αξιοποιήσουν τις πεσέτες που είχαν για χρόνια κρυμμένες μέσα σε σεντούκια και στρώματα. Σε μια προσπάθεια να ωθήσουν την κατανάλωση εν μέσω οικονομικής κρίσης, 61 επιχειρήσεις της πόλης αποφάσισαν από 1/3/2011 να δέχονται σαν νόμισμα συναλλαγής και την πεσέτα, με ισοτιμία 166,38 του ευρώ. «Ξέρουμε ότι οι άνθρωποι δυσκολεύονται λόγω των οικονομικών συνθηκών και γι' αυτό σκεφτήκαμε αυτή τη λύση για να τους βοηθήσουμε να καταναλώσουν», λέει στο περιοδικό «ΤΙΜΕ» ο Φελίπε Φερνάντες, που έχει κιόσκι πώλησης εφημερίδων.
Αν και το εγχείρημα έχει ζωή μόλις τρεις εβδομάδες, τα πρώτα θετικά αποτελέσματα είναι κιόλας ορατά. Πολλοί άνθρωποι επισκέπτονται τη μικρή πόλη και πληρώνουν τους λογαριασμούς τους σε πεσέτες. Η κυκλοφορία πεσετών σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα της Ισπανία φτάνει το 1,7 δισ. και ακόμα επιτρέπεται η ανταλλαγή τους με το ευρώ. Η ισπανική κυβέρνηση βρίσκεται σε αμηχανία. Τι θα γίνει αν κι άλλες πόλεις υιοθετήσουν ξανά την πεσέτα; Θα γίνει της Αυστρίας!.. (Δες έρευνα και ντοκιμαντέρ στο www. homenatgeacatalunyaii.org/en).
Εγινε της Αυστρίας...
Η κεντρική τράπεζα της Αυστρίας, μετά την κρίση του '29, απαγόρευσε την κυκλοφορία του τοπικού εναλλακτικού νομίσματος της πόλης Worgl, φοβούμενη ότι θα χάσει το μονοπώλιό της στην κοπή χρήματος. Στην αυστριακή πόλη Worgl από το 1932 έως το 1934 λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης ο δήμαρχος της πόλης είχε αποφασίσει να πληρώνει τους μισθούς των δημοτικών υπαλλήλων με ένα τοπικό νόμισμα. Το πείραμα συνεχίστηκε και για την πληρωμή δημοτικών τελών και φόρων. Το νέο τοπικό νόμισμα αποδέχθηκαν με τη σειρά τους και τα καταστήματά της περιοχής. Η κυκλοφορία τοπικού χρήματος πολλαπλασιάστηκε, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν πολλές νέες θέσεις εργασίας και να μειωθεί δραστικά η ανεργία. Το μοντέλο της Worgl μιμήθηκαν κι άλλες αυστριακές πόλεις που είχαν χτυπηθεί από την οικονομική κρίση. Μέχρι που παρενέβη η κεντρική τράπεζα της Αυστρίας και απαγόρευσε την κυκλοφορία εναλλακτικών τοπικών νομισμάτων.
Η επαναφορά τού kan'ei tsuho την Ιαπωνία
Της Ισπανίας και της Αυστρίας γινόταν και στην Ιαπωνία τουλάχιστον πριν η χώρα χτυπηθεί από τα Ρίχτερ και το τσουνάμι. Μια τοπική ομάδα στην πόλη Kan'onji επανέφερε το παλιό νόμισμα kan'ei tsuho που κυκλοφορούσε από το 1636 έως το 1953 και αντιστοιχούσε σε 30 γεν. Εκατομμύρια τέτοια νομίσματα υπάρχουν αποθηκευμένα σε σεντούκια, αποθήκες και στρώματα. Η αναθέρμανση της τοπικής οικονομίας ήταν γεγονός. Χιλιάδες τουρίστες επισκέπτονται την πόλη για να ξοδέψουν τα kan'ei tsuho τους.
30 ιδεατά νομίσματα στη Γερμανία
Στη Γερμανία λειτουργούν 73 περιφερειακά ταμεία αλληλοβοήθειας (Regiogelder) που υποστηρίζουν τα 30 ενεργά τοπικά νομίσματα, ενώ ετοιμάζονται να κυκλοφορήσουν άλλα 20. Εχει συσταθεί μάλιστα και Ενωση Εναλλακτικών Νομισμάτων. Το πρώτο εναλλακτικό νόμισμα που εμφανίσθηκε ήταν το «ρόλοντ» στη Βρέμη (2001) και στη συνέχεια το chimagauer στη Βαυαρία (περιοχή Ρόσενχαϊμ - 2003). Το chimagauer υποστηρίζεται και από την τοπική τράπεζα. Το 70% του βαυαρικού νομίσματος κυκλοφορεί σε ηλεκτρονική μορφή. Πιο πρόσφατο εναλλακτικό νόμισμα είναι το «μπερλίνερ» στο Βερολίνο (2007). Το νόμισμα αυτό, που τυπώθηκε σε 10.000 κομμάτια, έχει την ίδια «ισοτιμία» με το ευρώ και κυκλοφορεί ως μέσο συναλλαγής παράλληλα με αυτό. Γίνεται δεκτό σε περισσότερα από 200 καταστήματα του Βερολίνου...
Sol και για υπηρεσίες υγείας στη Γαλλία
Στη Γαλλία το sol είναι ένα ηλεκτρονικό νόμισμα (κάρτα) που πρωτοκυκλοφόρησε το 2007 και χρησιμοποιείται στην εναλλακτική κοινωνική οικονομία σε μαγαζιά συνεταιριστικά, ισοδίκαιου εμπορίου, ταμεία αλληλοβοήθειας κ.λπ. Η πρωτοτυπία αυτού του νέου κοινωνικού νομίσματος έγκειται στο ότι καλύπτει τρεις λειτουργίες σε μία κάρτα ηλεκτρονική: α) το συνεταιριστικό sol, το οποίο αποκτάται όταν γίνονται αγορές αγαθών ή υπηρεσιών κοινωνικο-οικολογικού χαρακτήρα, β) το sol δέσμευση (engagement), που αφορά τοπικές πρωτοβουλίες καθαρά κοινωνικές ή αλληλέγγυες, γ) τέλος, το sol ορισμένου σκοπού (affecte) αφορά όσους επωφελούνται από την κοινωνική βοήθεια και οι οποίοι μπορούν να το χρησιμοποιήσουν για να πληρώσουν μια ένωση για παροχή βοήθειας στο σπίτι ή μια αλληλοβοηθητική ασφάλεια για υπηρεσίες υγεία».
Ιταλία
Στην Ιταλία κυκλοφορούν το libra και το credito στη Βόρεια Ιταλία, στην κοιλάδα Valchiusella, βόρεια του Τορίνο. Δες τα δίκτυα:
tp://www.scecservice.org/και http://www.tempomat.it/
Ετσι επιβίωσε η Αργεντινή
Το ΔΝΤ έμπηξε πολύ βαθιά τα μυτερά νύχια του στο κορμί της Αργεντινής. Κι όταν ψυχορραγούσε προσπάθησε να της κάνει πατητή για να την πνίξει. Δεκέμβριος του 2001: πτώχευση, ακυβερνησία, πολιτικό χάος· η χώρα καταστρεφόταν. Οι πρώτοι που την πρόδωσαν ήταν οι αστοί. Σήκωσαν το ταμείο, έβγαλαν τα λεφτά έξω και στη συνέχεια βούλιαξαν και εγκατέλειψαν τις επιχειρήσεις τους.
Οταν ολοκληρώθηκε το πλιάτσικο και οι λεηλασίες, ομάδες συνειδητοποιημένων εργατών προσπάθησαν να επαναλειτουργήσουν με αυτοδιαχείριση τα εγκαταλειμμένα εργοστάσια. Πολύ δύσκολο εγχείρημα σε τέτοιες συνθήκες...
Λέσχες ανταλλαγών - nodos
Λεφτά δεν υπήρχαν. Ούτε δουλειές. Τόσο το κεφάλαιο όσο και η εργασία είχαν απαξιωθεί. Τότε λειτούργησε το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και δημιουργήθηκε το κίνημα της ανταλλακτικής οικονομίας, που στη συνέχεια απλώθηκε σ' όλη τη Λατινική Αμερική. Ετσι από το «τίποτα» δημιουργήθηκαν ξαφνικά χιλιάδες λέσχες ανταλλαγών-nodos. Παράλληλα, φτιάχτηκαν παντού αγροτικοί και αστικοί λαχανόκηποι (Ροσάριο), οι οποίοι τροφοδοτούνταν από περίπου 800 ομίλους βιοκαλλιεργητών.
Κοινωνικά - creditos
Περίπου έξι εκατομμύρια Αργεντινοί κατόρθωσαν να επιβιώσουν χωρίς λεφτά, χάρη στην αλληλέγγυα κοινωνική οικονομία, στο ισοδίκαιο ανταλλακτικό εμπόριο, στις τοποφαγικές αγορές απευθείας διάθεσης τροφής με βάση τη γεωργία της εγγύτητας και τα ιδεατά-εναλλακτικά νομίσματα. Διακόσια εκατομμύρια κοινωνικά χαρτονομίσματα -creditos- κυκλοφόρησαν στις λέσχες nodos, με αποτέλεσμα να λειτουργήσει μια αναπάντεχη σωτήρια «οικονομία του ισογείου», αντιμετωπίζοντας σε μεγάλο βαθμό την ανεργία και τη μαύρη εργασία.
Γενικό Δίκτυο Ανταλλαγών
Με περισσότερους από 800 κόμβους, οι λέσχες ανταλλαγής προϊόντων και υπηρεσιών της Αργεντινής έγιναν ένα από τα ισχυρότερα συστήματα ανταλλακτικής οικονομίας στον κόσμο. Κάποια στιγμή, το υπουργείο Οικονομίας της Αργεντινής διαπίστωσε με έκπληξη πως ο λαός εφηύρε μόνος του την εναλλακτική λύση, και αποφάσισε να στηρίξει το Γενικό Δίκτυο Ανταλλαγών παρέχοντάς του βοήθεια και εκπαίδευση στον τομέα της διαδικτυακής τεχνολογίας.
Πώς λειτουργεί
Οταν ένας αγρότης «πουλήσει» κάποια ποσότητα από τα προϊόντα του σ' ένα μέλος της λέσχης nodos παίρνει ένα πιστωτικό χαρτάκι εν είδει ιδεατού χαρτονομίσματος, στο οποίο αναγράφεται η αξία της συναλλαγής. Στη συνέχεια μπορεί να το εξαργυρώσει σε όποια λέσχη-κόμβο επιθυμεί για να «αγοράσει» κάποιο άλλο αγαθό ή υπηρεσία.
Σε μια αριστοκρατική συνοικία του Μπουένος Αϊρες εδρεύει η πιο γκλαμουράτη λέσχη nodos. Εκεί πρώην μεγαλογιατροί εξετάζουν ασθενείς, ψυχολόγοι βοηθούν ανθρώπους που έχουν κατάθλιψη και διαταραχές, κομμώτριες και μανικιουρίστες περιποιούνται τρίχες και νυχάκια. Στο διπλανό δωμάτιο μπορείς να απολαύσεις ένα χαλαρωτικό μασάζ.
Γι' αυτές τις υπηρεσίες τους αμείβονται ισοδίκαια με creditos και ύστερα σπεύδουν στη φτωχογειτονιά ν'αγοράσουν με το ίδιο «πιστωτικό χαρτάκι» αγροτικά προϊόντα ή να βρουν μια καθαρίστρια για το σπίτι.
Κοινωνικό χρήμα
«Η ανταλλακτική οικονομία δημιουργεί "κοινωνικό χρήμα" που ενισχύει τις κοινότητες σε αντίθεση με την απομόνωση που επιφέρει ο παραδοσιακός καταναλωτισμός και αποτελεί μοναδικό εργαλείο για να αντικατασταθεί η λογική της έλλειψης μ' εκείνη της αφθονίας», υποστηρίζει η κοινωνική οικονομολόγος Ελοΐζα Πριμαβέρα, γνωστή και ως «γιαγιά του κινήματος».
Το πείραμα της Banco Palmas στη Βραζιλία
Η πρώτη κοινωνική τράπεζα της Βραζιλίας, η Banco Palmas (http: //www.bancopalmas.org.br/), ιδρύθηκε το 1997. Το 2008 πήρε το βραβείο Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας από τα Ηνωμένα Εθνη. Η ανάπτυξη των εναλλακτικών νομισμάτων στη Βραζιλία είναι εντυπωσιακή. Αυτή τη στιγμή κυκλοφορούν 51 νομίσματα που υποστηρίζονται από αντίστοιχο αριθμό μη θεσμοθετημένων τραπεζών. Το όλο σύστημα λειτουργεί κάτω από την ομπρέλα του Ινστιτούτου Banco Palmas.
Cubo Card (http://cubocard.blogspot. com/)
Το 2004 ο Πάμπλο Καπίλε δημιούργησε την Cubo Card, ένα εναλλακτικό νόμισμα που επιτρέπει την ανταλλαγή αγαθών και μουσικών υπηρεσιών μεταξύ των μελών της καλλιτεχνικής κοινότητας Cubo. Το συγκεκριμένο νόμισμα επέτρεψε στους μουσικούς της περιοχής Cuiaba να δημιουργήσουν αυτοδιαχειριζόμενους καλλιτεχνικούς οργανισμούς και να προαγάγουν ανέξοδα την ντόπια μουσική κουλτούρα ανταλλάσσοντας τη δημιουργία τους με προϊόντα και υπηρεσίες.
Το Δίκτυο Ανταλλαγών και Αλληλεγγύης Μαγνησίας (www.tem-magnisia.gr)
Το Δίκτυο Ανταλλαγών και Αλληλεγγύης Μαγνησίας (www.tem-magnisia.gr), που λειτουργεί ήδη εδώ και έξι μήνες και αριθμεί πάνω από 200 μέλη, είναι μια πρωτοβουλία πολιτών με πρωταρχικό σκοπό την αλληλοϋποστήριξη των μελών του με ευρύτερα οφέλη, όπως οι ίδιοι αναφέρουν, για την τοπική κοινωνία και οικονομία, μέσα από την ανάπτυξη ενός συστήματος αμοιβαίας προσφοράς και ζήτησης που καλύπτει ανάγκες, οι οποίες δεν μπορούν να καλυφθούν με πληρωμές σε ευρώ.
Γιάννης Γρηγορίου, συντονιστής του Δικτύου:
«Δεν είναι στην ουσία κάτι διαφορετικό απ' ό,τι συνέβαινε πάντα στην ελληνική κοινωνία, κυρίως στην ύπαιθρο, όπου οι κάτοικοι μεταξύ τους έρχονταν σε συμφωνία να βοηθήσουν ο ένας στον άλλο με έναν άτυπο τρόπο, χωρίς τη μεσολάβηση χρήματος. Αυτό, σε επίπεδο χωριού, όπου υπάρχει η προσωπική γνωριμία και επαφή, ήταν και εξακολουθεί να είναι πολύ αποτελεσματικό. Σε μια πιο μεγάλη κλίμακα, σε επίπεδο πόλης, αξιοποιούμε τη νέα τεχνολογία και ένα έξυπνο σύστημα καταγραφής, κρατώντας ωστόσο την κεντρική και κατά βάση απλή ιδέα της ανταλλαγής. Με σκοπό το αμοιβαίο όφελος όσων συναλλάσσονται».
Τοπική Εναλλακτική Μονάδα (ΤΕΜ) και «εντολές πληρωμής»
Ολες οι ανταλλαγές καταγράφονται ηλεκτρονικά και κοστολογούνται με τη λεγόμενη Τοπική Εναλλακτική Μονάδα ή ΤΕΜ. Οταν, για παράδειγμα, ένα μέλος του Δικτύου αναλάβει να καθαρίζει το σπίτι ενός άλλου μέλους ή να φροντίζει τους ηλικιωμένους γονείς του, τότε με την ολοκλήρωση της εργασίας ο λογαριασμός του πιστώνεται με τον αριθμό των μονάδων ΤΕΜ που έχουν συμφωνηθεί. Αντιστοίχως, ο λογαριασμός εκείνου που επωφελήθηκε από την εργασία θα μειωθεί ισόποσα. Για τη διευκόλυνση όσων δεν έχουν άμεση πρόσβαση σε Η/Υ κυκλοφορούν ειδικά κουπόνια (εντολές πληρωμής), στα οποία κάθε φορά αναγράφεται η αξία της ανταλλαγής που έχει συμφωνηθεί.
Πτυχίο ECDL από διανομή φυλλαδίων
Γιώργος Καζαντζίδης, 27 ετών, απόφοιτος ΤΕΙ Πατρών. Τόπος Διαμονής: Πάτρα
Από περιέργεια μπήκα στο site του «Οβολού» και έγινα μέλος. Είχα απασχοληθεί περιστασιακά με διανομή διαφημιστικού εντύπου. Σκέφτηκα να προσφέρω μέσω του site τη συγκεκριμένη υπηρεσία ζητώντας οβολούς σαν αντάλλαγμα. Δεν πίστευα ότι θα γίνει κάτι. Σύντομα, βρήκα μήνυμα στο mail μου που έλεγε πως «ο χρήστης eleftheria tz. αγόρασε την υπηρεσία μου». Σε επικοινωνία που είχα με την κυρία Ελευθερία με ενημέρωσε ότι είναι ιδιοκτήτρια σχολής πληροφορικής και ήθελε να διανείμω φυλλάδια της επιχείρησης. Κι αυτή με τη σειρά της θα μου πρόσφερε με οβολούς υπηρεσίες ECDL. Βρήκα μια δουλειά, πλήρωσα λιγότερα λεφτά και πήρα το πτυχίο που ήθελα.
Ελευθερία Τσιαλτζούδη, 32 ετών, ιδιοκτήτρια σχολής πληροφορικής στην Πάτρα
Ο παππούς μου ήταν χτίστης και πολλές φορές στο χωριό του, αντί χρημάτων, έπαιρνε την αμοιβή του σε είδος. Λάδι κυρίως, κρέας κ.ά. Τον Αύγουστο του 2010 ήθελα να διανείμω φυλλάδια στην Πάτρα για να διαφημίσω την επιχείρησή μου αλλά το κόστος ήταν υψηλό. Μια μέρα μπήκα στον «Οβολό» και είδα ότι κάποιος χρήστης παρείχε την «υπηρεσία» διανομής φυλλαδίων σε λογικούς οβολούς. Σε επικοινωνία που είχαμε με τον Γιώργο τού είπα ότι προσέφερα ως αντάλλαγμα μαθήματα ECDL. Εδειξε ενδιαφέρον και η συμφωνία έκλεισε. Το κέρδος για εμένα ήταν σημαντικό. Γλίτωσα το κόστος διανομής των φυλλαδίων και κέρδισα έναν μαθητή, από τον οποίο το υπόλοιπο ποσό το εισέπραξα σε ευρώ.
Κοινωνικές Ανταλλακτικές Τράπεζες και Εναλλακτικά Νομίσματα στην Πάτρα και τον Βόλο. Εθνικό Δίκτυο Ανταλλαγής Προϊόντων και Υπηρεσιών «Πελίτι» και Χρονοτράπεζα από γυναίκες στη Δάφνη. Διαδικτυακοί τόποι ανταλλαγής αγαθών, χαριστικά παζάρια, κοινωνικά παντοπωλεία, parkaro.gr. Ανέξοδες διακοπές παντού! Η Ελλάδα έχει ήδη εμπειρία και μπορεί να ζήσει χωρίς ευρώ.
Φθηνότερα προϊόντα και υπηρεσίες
Η ιδέα του «Οβολού» είναι απλή: γίνεται ανταλλαγή των προϊόντων και υπηρεσιών χωρίς τη μεσολάβηση του ευρώ. Στην ουσία πρόκειται για ένα σύστημα μέτρησης της ανταλλακτικής αξίας των προϊόντων και των υπηρεσιών. Ενας οβολός αντιστοιχεί σ' ένα ευρώ. Ομως, με το κοινωνικό νόμισμα τα προϊόντα και οι υπηρεσίες είναι πολύ φθηνότερα σε σχέση με την τιμή που έχουν στην αγορά, αφού δεν υπάρχουν μεσάζοντες, κερδοσκοπία και φορολογικές επιβαρύνσεις. Η συσώρρευση οβολών δεν έχει κανένα απολύτως νόημα. Ούτε μπορείς να ελπίζεις στην απόκτηση μελλοντικής υπεραξίας...
«Οβολός»: η κοινωνική τράπεζα της Πάτρας (www.ovolos.gr)
Κι όμως μέσα στην κρίση έγιναν όλοι τους τραπεζίτες! Εργαζόμενοι, άνεργοι, νοικοκυρές, ιδιοκτήτες εμπορικών καταστημάτων, εστιατορίων, μπαρ, φροντιστηρίων. Ανθρωποι που τα φέρνουν, πλέον, πολύ δύσκολα βόλτα, αφού, ως γνωστόν, «δεν υπάρχει σάλιο». Ομως σιγά σιγά στο εναλλακτικό δίκτυο των ανταλλακτικών συναλλαγών με βάση το ιδεατό νόμισμα της Πάτρας, τον οβολό, εντάσσονται και μεγαλύτερες επιχειρήσεις όπως τα σουπερμάρκετ ακόμη και τα τοπικά ΜΜΕ.
Από το facebook...
Εμπνευστής της ιδέας και πρόεδρος του «Οβολού» είναι ο επιχειρηματίας Νίκος Μπογονικολός. Την Πρωτοχρονιά του 2009 ίδρυσε ένα group στο facebook που μέσα σε δύο μήνες αριθμούσε ήδη 4.000 μέλη. Στις 25/5/2009 με απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών η πρώτη θεσμοθετημένη κοινωνική τράπεζα με έδρα την Πάτρα ήταν γεγονός. Μέσα από τη διαδικτυακή πλατφόρμα ανταλλαγών του «Οβολού» συναλλάσονται 1.300 εγγεγραμμένα μέλη, στην πλειονότητά τους νέοι και νέες.
Οι γκουρού
Ελοΐζα Πριμαβέρα (www. redlases. org.ar). Η «γιαγιά του κινήματος». Διδάσκει στο School of Economics του Πανεπιστημίου του Μπουένος Αϊρες. Εχει ιδρύσει το Δίκτυο Αλληλέγγυας Κοινωνικής Οικονομίας της Λατινικής Αμερικής.
Μάργκριτ Κένεντι (http://www. margrit kennedy.de/).
Σύμβουλος σε θέματα εναλλακτικών νομισμάτων. Εχει πρωταγωνιστήσει στη δημιουργία εναλλακτικών συστημάτων ανταλλαγής σε Ινδία, Αργεντινή, Γερμανία και Νέα Ζηλανδία. Ανάμεσα στα βιβλία που έχει γράψει και το «Επιτόκιο, πληθωρισμός και δωρεάν χρήμα».
Μπερνάρντ Λιετέρ http://www.lietaer. com/about/bio/). Ειδικός στο σχεδιασμό και την εφαρμογή νομισματικών συστημάτων. Από τους δημιουργούς τού GaiaCorp, ενός εναλλακτικού νομισματικού ταμείου τα έσοδα του οποίου χρηματοδοτούν επενδύσεις σε περιβαλλοντικά πρότζεκτ. Συμμετείχε στο σχεδιασμό του ευρωπαϊκού ενίαιου νομισματικού συστήματος - του ευρώ. Τα τελευταία χρόνια προσπαθεί να αποδείξει ότι η νομισματική ποικιλότητα είναι απαραίτητη για τη βιωσιμότητα και προσαρμοστικότητα της οικονομίας. Εχει γράψει εκτός των άλλων και το βιβλίο «Το μέλλον του χρήματος» που μεταφράστηκε σε 18 γλώσσες.
«Μπορώ να ζω χωρίς χρήματα» είναι το σλόγκαν της πρώην καθηγήτριας Χαϊντεμαρίε Σβέρμερ. Από τις πρώτες που εφάρμοσαν και διέδωσαν τη σύγχρονη ανταλλακτική οικονομία. Ζει χωρίς χρήματα στη Γερμανία εδώ και 16 χρόνια! Εφτιαξε το Tauschring (http://www.tauschring.de), όπου οι άνθρωποι μπορούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους με αντάλλαγμα υλικά αγαθά. Το αποκάλεσε «Gib und Nimm», δηλαδή «Πάρε - Δώσε» (http://projekte. free.de/gibundnimm) και είχε τόσο μεγάλη απήχηση που της έκαναν αφιέρωμα οι «Times».
Διαβάστε επίσης
Στην κατηγορία
Ελλάδα
Με λέξεις-κλειδιά
Οικονομική κρίση
Τελευταίες ειδήσεις στην κατηγορία Ελλάδα
Τα πρωτοσέλιδα των σημερινών εφημερίδων
«Πράσινο φως» για την επέκταση του μετρό στον Πειραιά
Βροχές και πτώση της θερμοκρασίας
Δότες οργάνων με το ζόρι
Πράσινο φως στο ν/σχ για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΒΟΛΟ ΑΠΑΝΤΟΥΝ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΜΕ ΔΙΚΑ ΤΟΥΣ ΛΕΦΤΑ
Νόμισμα από τον τόπο σου...
Ερευνα - κείμενο: ΑΝΔΡΕΑΣ ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗΣ
2ο Οπως επιβίωσε το κατεστραμμένο Βανκούβερ και η ρημαγμένη Αργεντινή, έτσι θα τα καταφέρουμε και μεις: έστω και χωρίς ευρώ! Η Πάτρα και ο Βόλος πρωτοπορούν και μας προϊδεάζουν γι' αυτά που θα συμβούν τα επόμενα χρόνια και στην Ελλάδα.
Χθες παρουσιάσαμε τα σημαντικότερα διεθνή και ελληνικά ανταλλακτικά δίκτυα, τις νέες αγορές απευθείας διάθεσης τροφής και τις χρονοτράπεζες. Σήμερα ολοκληρώνουμε αυτό το αφιέρωμα με το πάνθεον των εναλλακτικών - ιδεατών νομισμάτων, τις κοινωνικές τράπεζες και τους γκουρού της νέας αλληλέγγυας κοινωνικής οικονομίας των αναγκών. Καλώς ήρθατε στη μετά ευρώ εποχή: «Εμείς θα ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχοί»!
Εναλλακτικά κοινωνικά νομίσματα
Χιλιάδες εναλλακτικά νομίσματα κυκλοφορούν σε όλο τον κόσμο συμπληρωματικά και παράλληλα με τα εθνικά ή υπερεθνικά νομίσματα, δημιουργώντας μια νομισματική ποικιλότητα (diversite monetaire). Αυτά έχουν αποτυπωθεί στο χάρτη που δημοσιεύουμε (www.complementary currency. org/.../maps/worldmap.php) όπου με βαθύ πράσινο και πράσινο χρώμα σημειώνονται οι χώρες που διαθέτουν τα μεγαλύτερα ανταλλακτικά δίκτυα και εναλλακτικά νομίσματα όπως ο Καναδάς, οι ΗΠΑ, η Βραζιλία, η Αυστραλία, η Νότια Αφρική, η Κίνα και αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Σε κάποιες απ' αυτές, μάλιστα, όπως η Ισπανία και η Ιαπωνία, επιστρέφουν μόνοι τους στα παλιά νομίσματα! Το ίδιο είχε συμβεί μετά την κρίση του '29 σε μαζική κλίμακα στην Αυστρία και απαγορεύτηκε από την κεντρική τράπεζα της χώρας. Δες δωρεάν τα τελευταία νέα: (http://conferences.ish-lyon.cnrs.fr/index.php/cc-conf/2011 και www.ijccr.net/ IJCCR/IJCCR_ Home_files/οο%20SpecialIssueComplete.pdf).
Στην Ισπανία ξανακυκλοφορούν οι πεσέτες!
Οι κάτοικοι της μικρής ισπανικής πόλης Μουγκάρδος στην περιοχή της Γκαλίθια βρήκαν τρόπο να αξιοποιήσουν τις πεσέτες που είχαν για χρόνια κρυμμένες μέσα σε σεντούκια και στρώματα. Σε μια προσπάθεια να ωθήσουν την κατανάλωση εν μέσω οικονομικής κρίσης, 61 επιχειρήσεις της πόλης αποφάσισαν από 1/3/2011 να δέχονται σαν νόμισμα συναλλαγής και την πεσέτα, με ισοτιμία 166,38 του ευρώ. «Ξέρουμε ότι οι άνθρωποι δυσκολεύονται λόγω των οικονομικών συνθηκών και γι' αυτό σκεφτήκαμε αυτή τη λύση για να τους βοηθήσουμε να καταναλώσουν», λέει στο περιοδικό «ΤΙΜΕ» ο Φελίπε Φερνάντες, που έχει κιόσκι πώλησης εφημερίδων.
Αν και το εγχείρημα έχει ζωή μόλις τρεις εβδομάδες, τα πρώτα θετικά αποτελέσματα είναι κιόλας ορατά. Πολλοί άνθρωποι επισκέπτονται τη μικρή πόλη και πληρώνουν τους λογαριασμούς τους σε πεσέτες. Η κυκλοφορία πεσετών σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα της Ισπανία φτάνει το 1,7 δισ. και ακόμα επιτρέπεται η ανταλλαγή τους με το ευρώ. Η ισπανική κυβέρνηση βρίσκεται σε αμηχανία. Τι θα γίνει αν κι άλλες πόλεις υιοθετήσουν ξανά την πεσέτα; Θα γίνει της Αυστρίας!.. (Δες έρευνα και ντοκιμαντέρ στο www. homenatgeacatalunyaii.org/en).
Εγινε της Αυστρίας...
Η κεντρική τράπεζα της Αυστρίας, μετά την κρίση του '29, απαγόρευσε την κυκλοφορία του τοπικού εναλλακτικού νομίσματος της πόλης Worgl, φοβούμενη ότι θα χάσει το μονοπώλιό της στην κοπή χρήματος. Στην αυστριακή πόλη Worgl από το 1932 έως το 1934 λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης ο δήμαρχος της πόλης είχε αποφασίσει να πληρώνει τους μισθούς των δημοτικών υπαλλήλων με ένα τοπικό νόμισμα. Το πείραμα συνεχίστηκε και για την πληρωμή δημοτικών τελών και φόρων. Το νέο τοπικό νόμισμα αποδέχθηκαν με τη σειρά τους και τα καταστήματά της περιοχής. Η κυκλοφορία τοπικού χρήματος πολλαπλασιάστηκε, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν πολλές νέες θέσεις εργασίας και να μειωθεί δραστικά η ανεργία. Το μοντέλο της Worgl μιμήθηκαν κι άλλες αυστριακές πόλεις που είχαν χτυπηθεί από την οικονομική κρίση. Μέχρι που παρενέβη η κεντρική τράπεζα της Αυστρίας και απαγόρευσε την κυκλοφορία εναλλακτικών τοπικών νομισμάτων.
Η επαναφορά τού kan'ei tsuho την Ιαπωνία
Της Ισπανίας και της Αυστρίας γινόταν και στην Ιαπωνία τουλάχιστον πριν η χώρα χτυπηθεί από τα Ρίχτερ και το τσουνάμι. Μια τοπική ομάδα στην πόλη Kan'onji επανέφερε το παλιό νόμισμα kan'ei tsuho που κυκλοφορούσε από το 1636 έως το 1953 και αντιστοιχούσε σε 30 γεν. Εκατομμύρια τέτοια νομίσματα υπάρχουν αποθηκευμένα σε σεντούκια, αποθήκες και στρώματα. Η αναθέρμανση της τοπικής οικονομίας ήταν γεγονός. Χιλιάδες τουρίστες επισκέπτονται την πόλη για να ξοδέψουν τα kan'ei tsuho τους.
30 ιδεατά νομίσματα στη Γερμανία
Στη Γερμανία λειτουργούν 73 περιφερειακά ταμεία αλληλοβοήθειας (Regiogelder) που υποστηρίζουν τα 30 ενεργά τοπικά νομίσματα, ενώ ετοιμάζονται να κυκλοφορήσουν άλλα 20. Εχει συσταθεί μάλιστα και Ενωση Εναλλακτικών Νομισμάτων. Το πρώτο εναλλακτικό νόμισμα που εμφανίσθηκε ήταν το «ρόλοντ» στη Βρέμη (2001) και στη συνέχεια το chimagauer στη Βαυαρία (περιοχή Ρόσενχαϊμ - 2003). Το chimagauer υποστηρίζεται και από την τοπική τράπεζα. Το 70% του βαυαρικού νομίσματος κυκλοφορεί σε ηλεκτρονική μορφή. Πιο πρόσφατο εναλλακτικό νόμισμα είναι το «μπερλίνερ» στο Βερολίνο (2007). Το νόμισμα αυτό, που τυπώθηκε σε 10.000 κομμάτια, έχει την ίδια «ισοτιμία» με το ευρώ και κυκλοφορεί ως μέσο συναλλαγής παράλληλα με αυτό. Γίνεται δεκτό σε περισσότερα από 200 καταστήματα του Βερολίνου...
Sol και για υπηρεσίες υγείας στη Γαλλία
Στη Γαλλία το sol είναι ένα ηλεκτρονικό νόμισμα (κάρτα) που πρωτοκυκλοφόρησε το 2007 και χρησιμοποιείται στην εναλλακτική κοινωνική οικονομία σε μαγαζιά συνεταιριστικά, ισοδίκαιου εμπορίου, ταμεία αλληλοβοήθειας κ.λπ. Η πρωτοτυπία αυτού του νέου κοινωνικού νομίσματος έγκειται στο ότι καλύπτει τρεις λειτουργίες σε μία κάρτα ηλεκτρονική: α) το συνεταιριστικό sol, το οποίο αποκτάται όταν γίνονται αγορές αγαθών ή υπηρεσιών κοινωνικο-οικολογικού χαρακτήρα, β) το sol δέσμευση (engagement), που αφορά τοπικές πρωτοβουλίες καθαρά κοινωνικές ή αλληλέγγυες, γ) τέλος, το sol ορισμένου σκοπού (affecte) αφορά όσους επωφελούνται από την κοινωνική βοήθεια και οι οποίοι μπορούν να το χρησιμοποιήσουν για να πληρώσουν μια ένωση για παροχή βοήθειας στο σπίτι ή μια αλληλοβοηθητική ασφάλεια για υπηρεσίες υγεία».
Ιταλία
Στην Ιταλία κυκλοφορούν το libra και το credito στη Βόρεια Ιταλία, στην κοιλάδα Valchiusella, βόρεια του Τορίνο. Δες τα δίκτυα:
tp://www.scecservice.org/και http://www.tempomat.it/
Ετσι επιβίωσε η Αργεντινή
Το ΔΝΤ έμπηξε πολύ βαθιά τα μυτερά νύχια του στο κορμί της Αργεντινής. Κι όταν ψυχορραγούσε προσπάθησε να της κάνει πατητή για να την πνίξει. Δεκέμβριος του 2001: πτώχευση, ακυβερνησία, πολιτικό χάος· η χώρα καταστρεφόταν. Οι πρώτοι που την πρόδωσαν ήταν οι αστοί. Σήκωσαν το ταμείο, έβγαλαν τα λεφτά έξω και στη συνέχεια βούλιαξαν και εγκατέλειψαν τις επιχειρήσεις τους.
Οταν ολοκληρώθηκε το πλιάτσικο και οι λεηλασίες, ομάδες συνειδητοποιημένων εργατών προσπάθησαν να επαναλειτουργήσουν με αυτοδιαχείριση τα εγκαταλειμμένα εργοστάσια. Πολύ δύσκολο εγχείρημα σε τέτοιες συνθήκες...
Λέσχες ανταλλαγών - nodos
Λεφτά δεν υπήρχαν. Ούτε δουλειές. Τόσο το κεφάλαιο όσο και η εργασία είχαν απαξιωθεί. Τότε λειτούργησε το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και δημιουργήθηκε το κίνημα της ανταλλακτικής οικονομίας, που στη συνέχεια απλώθηκε σ' όλη τη Λατινική Αμερική. Ετσι από το «τίποτα» δημιουργήθηκαν ξαφνικά χιλιάδες λέσχες ανταλλαγών-nodos. Παράλληλα, φτιάχτηκαν παντού αγροτικοί και αστικοί λαχανόκηποι (Ροσάριο), οι οποίοι τροφοδοτούνταν από περίπου 800 ομίλους βιοκαλλιεργητών.
Κοινωνικά - creditos
Περίπου έξι εκατομμύρια Αργεντινοί κατόρθωσαν να επιβιώσουν χωρίς λεφτά, χάρη στην αλληλέγγυα κοινωνική οικονομία, στο ισοδίκαιο ανταλλακτικό εμπόριο, στις τοποφαγικές αγορές απευθείας διάθεσης τροφής με βάση τη γεωργία της εγγύτητας και τα ιδεατά-εναλλακτικά νομίσματα. Διακόσια εκατομμύρια κοινωνικά χαρτονομίσματα -creditos- κυκλοφόρησαν στις λέσχες nodos, με αποτέλεσμα να λειτουργήσει μια αναπάντεχη σωτήρια «οικονομία του ισογείου», αντιμετωπίζοντας σε μεγάλο βαθμό την ανεργία και τη μαύρη εργασία.
Γενικό Δίκτυο Ανταλλαγών
Με περισσότερους από 800 κόμβους, οι λέσχες ανταλλαγής προϊόντων και υπηρεσιών της Αργεντινής έγιναν ένα από τα ισχυρότερα συστήματα ανταλλακτικής οικονομίας στον κόσμο. Κάποια στιγμή, το υπουργείο Οικονομίας της Αργεντινής διαπίστωσε με έκπληξη πως ο λαός εφηύρε μόνος του την εναλλακτική λύση, και αποφάσισε να στηρίξει το Γενικό Δίκτυο Ανταλλαγών παρέχοντάς του βοήθεια και εκπαίδευση στον τομέα της διαδικτυακής τεχνολογίας.
Πώς λειτουργεί
Οταν ένας αγρότης «πουλήσει» κάποια ποσότητα από τα προϊόντα του σ' ένα μέλος της λέσχης nodos παίρνει ένα πιστωτικό χαρτάκι εν είδει ιδεατού χαρτονομίσματος, στο οποίο αναγράφεται η αξία της συναλλαγής. Στη συνέχεια μπορεί να το εξαργυρώσει σε όποια λέσχη-κόμβο επιθυμεί για να «αγοράσει» κάποιο άλλο αγαθό ή υπηρεσία.
Σε μια αριστοκρατική συνοικία του Μπουένος Αϊρες εδρεύει η πιο γκλαμουράτη λέσχη nodos. Εκεί πρώην μεγαλογιατροί εξετάζουν ασθενείς, ψυχολόγοι βοηθούν ανθρώπους που έχουν κατάθλιψη και διαταραχές, κομμώτριες και μανικιουρίστες περιποιούνται τρίχες και νυχάκια. Στο διπλανό δωμάτιο μπορείς να απολαύσεις ένα χαλαρωτικό μασάζ.
Γι' αυτές τις υπηρεσίες τους αμείβονται ισοδίκαια με creditos και ύστερα σπεύδουν στη φτωχογειτονιά ν'αγοράσουν με το ίδιο «πιστωτικό χαρτάκι» αγροτικά προϊόντα ή να βρουν μια καθαρίστρια για το σπίτι.
Κοινωνικό χρήμα
«Η ανταλλακτική οικονομία δημιουργεί "κοινωνικό χρήμα" που ενισχύει τις κοινότητες σε αντίθεση με την απομόνωση που επιφέρει ο παραδοσιακός καταναλωτισμός και αποτελεί μοναδικό εργαλείο για να αντικατασταθεί η λογική της έλλειψης μ' εκείνη της αφθονίας», υποστηρίζει η κοινωνική οικονομολόγος Ελοΐζα Πριμαβέρα, γνωστή και ως «γιαγιά του κινήματος».
Το πείραμα της Banco Palmas στη Βραζιλία
Η πρώτη κοινωνική τράπεζα της Βραζιλίας, η Banco Palmas (http: //www.bancopalmas.org.br/), ιδρύθηκε το 1997. Το 2008 πήρε το βραβείο Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας από τα Ηνωμένα Εθνη. Η ανάπτυξη των εναλλακτικών νομισμάτων στη Βραζιλία είναι εντυπωσιακή. Αυτή τη στιγμή κυκλοφορούν 51 νομίσματα που υποστηρίζονται από αντίστοιχο αριθμό μη θεσμοθετημένων τραπεζών. Το όλο σύστημα λειτουργεί κάτω από την ομπρέλα του Ινστιτούτου Banco Palmas.
Cubo Card (http://cubocard.blogspot. com/)
Το 2004 ο Πάμπλο Καπίλε δημιούργησε την Cubo Card, ένα εναλλακτικό νόμισμα που επιτρέπει την ανταλλαγή αγαθών και μουσικών υπηρεσιών μεταξύ των μελών της καλλιτεχνικής κοινότητας Cubo. Το συγκεκριμένο νόμισμα επέτρεψε στους μουσικούς της περιοχής Cuiaba να δημιουργήσουν αυτοδιαχειριζόμενους καλλιτεχνικούς οργανισμούς και να προαγάγουν ανέξοδα την ντόπια μουσική κουλτούρα ανταλλάσσοντας τη δημιουργία τους με προϊόντα και υπηρεσίες.
Το Δίκτυο Ανταλλαγών και Αλληλεγγύης Μαγνησίας (www.tem-magnisia.gr)
Το Δίκτυο Ανταλλαγών και Αλληλεγγύης Μαγνησίας (www.tem-magnisia.gr), που λειτουργεί ήδη εδώ και έξι μήνες και αριθμεί πάνω από 200 μέλη, είναι μια πρωτοβουλία πολιτών με πρωταρχικό σκοπό την αλληλοϋποστήριξη των μελών του με ευρύτερα οφέλη, όπως οι ίδιοι αναφέρουν, για την τοπική κοινωνία και οικονομία, μέσα από την ανάπτυξη ενός συστήματος αμοιβαίας προσφοράς και ζήτησης που καλύπτει ανάγκες, οι οποίες δεν μπορούν να καλυφθούν με πληρωμές σε ευρώ.
Γιάννης Γρηγορίου, συντονιστής του Δικτύου:
«Δεν είναι στην ουσία κάτι διαφορετικό απ' ό,τι συνέβαινε πάντα στην ελληνική κοινωνία, κυρίως στην ύπαιθρο, όπου οι κάτοικοι μεταξύ τους έρχονταν σε συμφωνία να βοηθήσουν ο ένας στον άλλο με έναν άτυπο τρόπο, χωρίς τη μεσολάβηση χρήματος. Αυτό, σε επίπεδο χωριού, όπου υπάρχει η προσωπική γνωριμία και επαφή, ήταν και εξακολουθεί να είναι πολύ αποτελεσματικό. Σε μια πιο μεγάλη κλίμακα, σε επίπεδο πόλης, αξιοποιούμε τη νέα τεχνολογία και ένα έξυπνο σύστημα καταγραφής, κρατώντας ωστόσο την κεντρική και κατά βάση απλή ιδέα της ανταλλαγής. Με σκοπό το αμοιβαίο όφελος όσων συναλλάσσονται».
Τοπική Εναλλακτική Μονάδα (ΤΕΜ) και «εντολές πληρωμής»
Ολες οι ανταλλαγές καταγράφονται ηλεκτρονικά και κοστολογούνται με τη λεγόμενη Τοπική Εναλλακτική Μονάδα ή ΤΕΜ. Οταν, για παράδειγμα, ένα μέλος του Δικτύου αναλάβει να καθαρίζει το σπίτι ενός άλλου μέλους ή να φροντίζει τους ηλικιωμένους γονείς του, τότε με την ολοκλήρωση της εργασίας ο λογαριασμός του πιστώνεται με τον αριθμό των μονάδων ΤΕΜ που έχουν συμφωνηθεί. Αντιστοίχως, ο λογαριασμός εκείνου που επωφελήθηκε από την εργασία θα μειωθεί ισόποσα. Για τη διευκόλυνση όσων δεν έχουν άμεση πρόσβαση σε Η/Υ κυκλοφορούν ειδικά κουπόνια (εντολές πληρωμής), στα οποία κάθε φορά αναγράφεται η αξία της ανταλλαγής που έχει συμφωνηθεί.
Πτυχίο ECDL από διανομή φυλλαδίων
Γιώργος Καζαντζίδης, 27 ετών, απόφοιτος ΤΕΙ Πατρών. Τόπος Διαμονής: Πάτρα
Από περιέργεια μπήκα στο site του «Οβολού» και έγινα μέλος. Είχα απασχοληθεί περιστασιακά με διανομή διαφημιστικού εντύπου. Σκέφτηκα να προσφέρω μέσω του site τη συγκεκριμένη υπηρεσία ζητώντας οβολούς σαν αντάλλαγμα. Δεν πίστευα ότι θα γίνει κάτι. Σύντομα, βρήκα μήνυμα στο mail μου που έλεγε πως «ο χρήστης eleftheria tz. αγόρασε την υπηρεσία μου». Σε επικοινωνία που είχα με την κυρία Ελευθερία με ενημέρωσε ότι είναι ιδιοκτήτρια σχολής πληροφορικής και ήθελε να διανείμω φυλλάδια της επιχείρησης. Κι αυτή με τη σειρά της θα μου πρόσφερε με οβολούς υπηρεσίες ECDL. Βρήκα μια δουλειά, πλήρωσα λιγότερα λεφτά και πήρα το πτυχίο που ήθελα.
Ελευθερία Τσιαλτζούδη, 32 ετών, ιδιοκτήτρια σχολής πληροφορικής στην Πάτρα
Ο παππούς μου ήταν χτίστης και πολλές φορές στο χωριό του, αντί χρημάτων, έπαιρνε την αμοιβή του σε είδος. Λάδι κυρίως, κρέας κ.ά. Τον Αύγουστο του 2010 ήθελα να διανείμω φυλλάδια στην Πάτρα για να διαφημίσω την επιχείρησή μου αλλά το κόστος ήταν υψηλό. Μια μέρα μπήκα στον «Οβολό» και είδα ότι κάποιος χρήστης παρείχε την «υπηρεσία» διανομής φυλλαδίων σε λογικούς οβολούς. Σε επικοινωνία που είχαμε με τον Γιώργο τού είπα ότι προσέφερα ως αντάλλαγμα μαθήματα ECDL. Εδειξε ενδιαφέρον και η συμφωνία έκλεισε. Το κέρδος για εμένα ήταν σημαντικό. Γλίτωσα το κόστος διανομής των φυλλαδίων και κέρδισα έναν μαθητή, από τον οποίο το υπόλοιπο ποσό το εισέπραξα σε ευρώ.
Κοινωνικές Ανταλλακτικές Τράπεζες και Εναλλακτικά Νομίσματα στην Πάτρα και τον Βόλο. Εθνικό Δίκτυο Ανταλλαγής Προϊόντων και Υπηρεσιών «Πελίτι» και Χρονοτράπεζα από γυναίκες στη Δάφνη. Διαδικτυακοί τόποι ανταλλαγής αγαθών, χαριστικά παζάρια, κοινωνικά παντοπωλεία, parkaro.gr. Ανέξοδες διακοπές παντού! Η Ελλάδα έχει ήδη εμπειρία και μπορεί να ζήσει χωρίς ευρώ.
Φθηνότερα προϊόντα και υπηρεσίες
Η ιδέα του «Οβολού» είναι απλή: γίνεται ανταλλαγή των προϊόντων και υπηρεσιών χωρίς τη μεσολάβηση του ευρώ. Στην ουσία πρόκειται για ένα σύστημα μέτρησης της ανταλλακτικής αξίας των προϊόντων και των υπηρεσιών. Ενας οβολός αντιστοιχεί σ' ένα ευρώ. Ομως, με το κοινωνικό νόμισμα τα προϊόντα και οι υπηρεσίες είναι πολύ φθηνότερα σε σχέση με την τιμή που έχουν στην αγορά, αφού δεν υπάρχουν μεσάζοντες, κερδοσκοπία και φορολογικές επιβαρύνσεις. Η συσώρρευση οβολών δεν έχει κανένα απολύτως νόημα. Ούτε μπορείς να ελπίζεις στην απόκτηση μελλοντικής υπεραξίας...
«Οβολός»: η κοινωνική τράπεζα της Πάτρας (www.ovolos.gr)
Κι όμως μέσα στην κρίση έγιναν όλοι τους τραπεζίτες! Εργαζόμενοι, άνεργοι, νοικοκυρές, ιδιοκτήτες εμπορικών καταστημάτων, εστιατορίων, μπαρ, φροντιστηρίων. Ανθρωποι που τα φέρνουν, πλέον, πολύ δύσκολα βόλτα, αφού, ως γνωστόν, «δεν υπάρχει σάλιο». Ομως σιγά σιγά στο εναλλακτικό δίκτυο των ανταλλακτικών συναλλαγών με βάση το ιδεατό νόμισμα της Πάτρας, τον οβολό, εντάσσονται και μεγαλύτερες επιχειρήσεις όπως τα σουπερμάρκετ ακόμη και τα τοπικά ΜΜΕ.
Από το facebook...
Εμπνευστής της ιδέας και πρόεδρος του «Οβολού» είναι ο επιχειρηματίας Νίκος Μπογονικολός. Την Πρωτοχρονιά του 2009 ίδρυσε ένα group στο facebook που μέσα σε δύο μήνες αριθμούσε ήδη 4.000 μέλη. Στις 25/5/2009 με απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών η πρώτη θεσμοθετημένη κοινωνική τράπεζα με έδρα την Πάτρα ήταν γεγονός. Μέσα από τη διαδικτυακή πλατφόρμα ανταλλαγών του «Οβολού» συναλλάσονται 1.300 εγγεγραμμένα μέλη, στην πλειονότητά τους νέοι και νέες.
Οι γκουρού
Ελοΐζα Πριμαβέρα (www. redlases. org.ar). Η «γιαγιά του κινήματος». Διδάσκει στο School of Economics του Πανεπιστημίου του Μπουένος Αϊρες. Εχει ιδρύσει το Δίκτυο Αλληλέγγυας Κοινωνικής Οικονομίας της Λατινικής Αμερικής.
Μάργκριτ Κένεντι (http://www. margrit kennedy.de/).
Σύμβουλος σε θέματα εναλλακτικών νομισμάτων. Εχει πρωταγωνιστήσει στη δημιουργία εναλλακτικών συστημάτων ανταλλαγής σε Ινδία, Αργεντινή, Γερμανία και Νέα Ζηλανδία. Ανάμεσα στα βιβλία που έχει γράψει και το «Επιτόκιο, πληθωρισμός και δωρεάν χρήμα».
Μπερνάρντ Λιετέρ http://www.lietaer. com/about/bio/). Ειδικός στο σχεδιασμό και την εφαρμογή νομισματικών συστημάτων. Από τους δημιουργούς τού GaiaCorp, ενός εναλλακτικού νομισματικού ταμείου τα έσοδα του οποίου χρηματοδοτούν επενδύσεις σε περιβαλλοντικά πρότζεκτ. Συμμετείχε στο σχεδιασμό του ευρωπαϊκού ενίαιου νομισματικού συστήματος - του ευρώ. Τα τελευταία χρόνια προσπαθεί να αποδείξει ότι η νομισματική ποικιλότητα είναι απαραίτητη για τη βιωσιμότητα και προσαρμοστικότητα της οικονομίας. Εχει γράψει εκτός των άλλων και το βιβλίο «Το μέλλον του χρήματος» που μεταφράστηκε σε 18 γλώσσες.
«Μπορώ να ζω χωρίς χρήματα» είναι το σλόγκαν της πρώην καθηγήτριας Χαϊντεμαρίε Σβέρμερ. Από τις πρώτες που εφάρμοσαν και διέδωσαν τη σύγχρονη ανταλλακτική οικονομία. Ζει χωρίς χρήματα στη Γερμανία εδώ και 16 χρόνια! Εφτιαξε το Tauschring (http://www.tauschring.de), όπου οι άνθρωποι μπορούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους με αντάλλαγμα υλικά αγαθά. Το αποκάλεσε «Gib und Nimm», δηλαδή «Πάρε - Δώσε» (http://projekte. free.de/gibundnimm) και είχε τόσο μεγάλη απήχηση που της έκαναν αφιέρωμα οι «Times».
Διαβάστε επίσης
Στην κατηγορία
Ελλάδα
Με λέξεις-κλειδιά
Οικονομική κρίση
Τελευταίες ειδήσεις στην κατηγορία Ελλάδα
Τα πρωτοσέλιδα των σημερινών εφημερίδων
«Πράσινο φως» για την επέκταση του μετρό στον Πειραιά
Βροχές και πτώση της θερμοκρασίας
Δότες οργάνων με το ζόρι
Πράσινο φως στο ν/σχ για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΒΟΛΟ ΑΠΑΝΤΟΥΝ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΜΕ ΔΙΚΑ ΤΟΥΣ ΛΕΦΤΑ
Νόμισμα από τον τόπο σου...
Ερευνα - κείμενο: ΑΝΔΡΕΑΣ ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗΣ
2ο Οπως επιβίωσε το κατεστραμμένο Βανκούβερ και η ρημαγμένη Αργεντινή, έτσι θα τα καταφέρουμε και μεις: έστω και χωρίς ευρώ! Η Πάτρα και ο Βόλος πρωτοπορούν και μας προϊδεάζουν γι' αυτά που θα συμβούν τα επόμενα χρόνια και στην Ελλάδα.
Χθες παρουσιάσαμε τα σημαντικότερα διεθνή και ελληνικά ανταλλακτικά δίκτυα, τις νέες αγορές απευθείας διάθεσης τροφής και τις χρονοτράπεζες. Σήμερα ολοκληρώνουμε αυτό το αφιέρωμα με το πάνθεον των εναλλακτικών - ιδεατών νομισμάτων, τις κοινωνικές τράπεζες και τους γκουρού της νέας αλληλέγγυας κοινωνικής οικονομίας των αναγκών. Καλώς ήρθατε στη μετά ευρώ εποχή: «Εμείς θα ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχοί»!
Εναλλακτικά κοινωνικά νομίσματα
Χιλιάδες εναλλακτικά νομίσματα κυκλοφορούν σε όλο τον κόσμο συμπληρωματικά και παράλληλα με τα εθνικά ή υπερεθνικά νομίσματα, δημιουργώντας μια νομισματική ποικιλότητα (diversite monetaire). Αυτά έχουν αποτυπωθεί στο χάρτη που δημοσιεύουμε (www.complementary currency. org/.../maps/worldmap.php) όπου με βαθύ πράσινο και πράσινο χρώμα σημειώνονται οι χώρες που διαθέτουν τα μεγαλύτερα ανταλλακτικά δίκτυα και εναλλακτικά νομίσματα όπως ο Καναδάς, οι ΗΠΑ, η Βραζιλία, η Αυστραλία, η Νότια Αφρική, η Κίνα και αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Σε κάποιες απ' αυτές, μάλιστα, όπως η Ισπανία και η Ιαπωνία, επιστρέφουν μόνοι τους στα παλιά νομίσματα! Το ίδιο είχε συμβεί μετά την κρίση του '29 σε μαζική κλίμακα στην Αυστρία και απαγορεύτηκε από την κεντρική τράπεζα της χώρας. Δες δωρεάν τα τελευταία νέα: (http://conferences.ish-lyon.cnrs.fr/index.php/cc-conf/2011 και www.ijccr.net/ IJCCR/IJCCR_ Home_files/οο%20SpecialIssueComplete.pdf).
Στην Ισπανία ξανακυκλοφορούν οι πεσέτες!
Οι κάτοικοι της μικρής ισπανικής πόλης Μουγκάρδος στην περιοχή της Γκαλίθια βρήκαν τρόπο να αξιοποιήσουν τις πεσέτες που είχαν για χρόνια κρυμμένες μέσα σε σεντούκια και στρώματα. Σε μια προσπάθεια να ωθήσουν την κατανάλωση εν μέσω οικονομικής κρίσης, 61 επιχειρήσεις της πόλης αποφάσισαν από 1/3/2011 να δέχονται σαν νόμισμα συναλλαγής και την πεσέτα, με ισοτιμία 166,38 του ευρώ. «Ξέρουμε ότι οι άνθρωποι δυσκολεύονται λόγω των οικονομικών συνθηκών και γι' αυτό σκεφτήκαμε αυτή τη λύση για να τους βοηθήσουμε να καταναλώσουν», λέει στο περιοδικό «ΤΙΜΕ» ο Φελίπε Φερνάντες, που έχει κιόσκι πώλησης εφημερίδων.
Αν και το εγχείρημα έχει ζωή μόλις τρεις εβδομάδες, τα πρώτα θετικά αποτελέσματα είναι κιόλας ορατά. Πολλοί άνθρωποι επισκέπτονται τη μικρή πόλη και πληρώνουν τους λογαριασμούς τους σε πεσέτες. Η κυκλοφορία πεσετών σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα της Ισπανία φτάνει το 1,7 δισ. και ακόμα επιτρέπεται η ανταλλαγή τους με το ευρώ. Η ισπανική κυβέρνηση βρίσκεται σε αμηχανία. Τι θα γίνει αν κι άλλες πόλεις υιοθετήσουν ξανά την πεσέτα; Θα γίνει της Αυστρίας!.. (Δες έρευνα και ντοκιμαντέρ στο www. homenatgeacatalunyaii.org/en).
Εγινε της Αυστρίας...
Η κεντρική τράπεζα της Αυστρίας, μετά την κρίση του '29, απαγόρευσε την κυκλοφορία του τοπικού εναλλακτικού νομίσματος της πόλης Worgl, φοβούμενη ότι θα χάσει το μονοπώλιό της στην κοπή χρήματος. Στην αυστριακή πόλη Worgl από το 1932 έως το 1934 λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης ο δήμαρχος της πόλης είχε αποφασίσει να πληρώνει τους μισθούς των δημοτικών υπαλλήλων με ένα τοπικό νόμισμα. Το πείραμα συνεχίστηκε και για την πληρωμή δημοτικών τελών και φόρων. Το νέο τοπικό νόμισμα αποδέχθηκαν με τη σειρά τους και τα καταστήματά της περιοχής. Η κυκλοφορία τοπικού χρήματος πολλαπλασιάστηκε, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν πολλές νέες θέσεις εργασίας και να μειωθεί δραστικά η ανεργία. Το μοντέλο της Worgl μιμήθηκαν κι άλλες αυστριακές πόλεις που είχαν χτυπηθεί από την οικονομική κρίση. Μέχρι που παρενέβη η κεντρική τράπεζα της Αυστρίας και απαγόρευσε την κυκλοφορία εναλλακτικών τοπικών νομισμάτων.
Η επαναφορά τού kan'ei tsuho την Ιαπωνία
Της Ισπανίας και της Αυστρίας γινόταν και στην Ιαπωνία τουλάχιστον πριν η χώρα χτυπηθεί από τα Ρίχτερ και το τσουνάμι. Μια τοπική ομάδα στην πόλη Kan'onji επανέφερε το παλιό νόμισμα kan'ei tsuho που κυκλοφορούσε από το 1636 έως το 1953 και αντιστοιχούσε σε 30 γεν. Εκατομμύρια τέτοια νομίσματα υπάρχουν αποθηκευμένα σε σεντούκια, αποθήκες και στρώματα. Η αναθέρμανση της τοπικής οικονομίας ήταν γεγονός. Χιλιάδες τουρίστες επισκέπτονται την πόλη για να ξοδέψουν τα kan'ei tsuho τους.
30 ιδεατά νομίσματα στη Γερμανία
Στη Γερμανία λειτουργούν 73 περιφερειακά ταμεία αλληλοβοήθειας (Regiogelder) που υποστηρίζουν τα 30 ενεργά τοπικά νομίσματα, ενώ ετοιμάζονται να κυκλοφορήσουν άλλα 20. Εχει συσταθεί μάλιστα και Ενωση Εναλλακτικών Νομισμάτων. Το πρώτο εναλλακτικό νόμισμα που εμφανίσθηκε ήταν το «ρόλοντ» στη Βρέμη (2001) και στη συνέχεια το chimagauer στη Βαυαρία (περιοχή Ρόσενχαϊμ - 2003). Το chimagauer υποστηρίζεται και από την τοπική τράπεζα. Το 70% του βαυαρικού νομίσματος κυκλοφορεί σε ηλεκτρονική μορφή. Πιο πρόσφατο εναλλακτικό νόμισμα είναι το «μπερλίνερ» στο Βερολίνο (2007). Το νόμισμα αυτό, που τυπώθηκε σε 10.000 κομμάτια, έχει την ίδια «ισοτιμία» με το ευρώ και κυκλοφορεί ως μέσο συναλλαγής παράλληλα με αυτό. Γίνεται δεκτό σε περισσότερα από 200 καταστήματα του Βερολίνου...
Sol και για υπηρεσίες υγείας στη Γαλλία
Στη Γαλλία το sol είναι ένα ηλεκτρονικό νόμισμα (κάρτα) που πρωτοκυκλοφόρησε το 2007 και χρησιμοποιείται στην εναλλακτική κοινωνική οικονομία σε μαγαζιά συνεταιριστικά, ισοδίκαιου εμπορίου, ταμεία αλληλοβοήθειας κ.λπ. Η πρωτοτυπία αυτού του νέου κοινωνικού νομίσματος έγκειται στο ότι καλύπτει τρεις λειτουργίες σε μία κάρτα ηλεκτρονική: α) το συνεταιριστικό sol, το οποίο αποκτάται όταν γίνονται αγορές αγαθών ή υπηρεσιών κοινωνικο-οικολογικού χαρακτήρα, β) το sol δέσμευση (engagement), που αφορά τοπικές πρωτοβουλίες καθαρά κοινωνικές ή αλληλέγγυες, γ) τέλος, το sol ορισμένου σκοπού (affecte) αφορά όσους επωφελούνται από την κοινωνική βοήθεια και οι οποίοι μπορούν να το χρησιμοποιήσουν για να πληρώσουν μια ένωση για παροχή βοήθειας στο σπίτι ή μια αλληλοβοηθητική ασφάλεια για υπηρεσίες υγεία».
Ιταλία
Στην Ιταλία κυκλοφορούν το libra και το credito στη Βόρεια Ιταλία, στην κοιλάδα Valchiusella, βόρεια του Τορίνο. Δες τα δίκτυα:
tp://www.scecservice.org/και http://www.tempomat.it/
Ετσι επιβίωσε η Αργεντινή
Το ΔΝΤ έμπηξε πολύ βαθιά τα μυτερά νύχια του στο κορμί της Αργεντινής. Κι όταν ψυχορραγούσε προσπάθησε να της κάνει πατητή για να την πνίξει. Δεκέμβριος του 2001: πτώχευση, ακυβερνησία, πολιτικό χάος· η χώρα καταστρεφόταν. Οι πρώτοι που την πρόδωσαν ήταν οι αστοί. Σήκωσαν το ταμείο, έβγαλαν τα λεφτά έξω και στη συνέχεια βούλιαξαν και εγκατέλειψαν τις επιχειρήσεις τους.
Οταν ολοκληρώθηκε το πλιάτσικο και οι λεηλασίες, ομάδες συνειδητοποιημένων εργατών προσπάθησαν να επαναλειτουργήσουν με αυτοδιαχείριση τα εγκαταλειμμένα εργοστάσια. Πολύ δύσκολο εγχείρημα σε τέτοιες συνθήκες...
Λέσχες ανταλλαγών - nodos
Λεφτά δεν υπήρχαν. Ούτε δουλειές. Τόσο το κεφάλαιο όσο και η εργασία είχαν απαξιωθεί. Τότε λειτούργησε το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και δημιουργήθηκε το κίνημα της ανταλλακτικής οικονομίας, που στη συνέχεια απλώθηκε σ' όλη τη Λατινική Αμερική. Ετσι από το «τίποτα» δημιουργήθηκαν ξαφνικά χιλιάδες λέσχες ανταλλαγών-nodos. Παράλληλα, φτιάχτηκαν παντού αγροτικοί και αστικοί λαχανόκηποι (Ροσάριο), οι οποίοι τροφοδοτούνταν από περίπου 800 ομίλους βιοκαλλιεργητών.
Κοινωνικά - creditos
Περίπου έξι εκατομμύρια Αργεντινοί κατόρθωσαν να επιβιώσουν χωρίς λεφτά, χάρη στην αλληλέγγυα κοινωνική οικονομία, στο ισοδίκαιο ανταλλακτικό εμπόριο, στις τοποφαγικές αγορές απευθείας διάθεσης τροφής με βάση τη γεωργία της εγγύτητας και τα ιδεατά-εναλλακτικά νομίσματα. Διακόσια εκατομμύρια κοινωνικά χαρτονομίσματα -creditos- κυκλοφόρησαν στις λέσχες nodos, με αποτέλεσμα να λειτουργήσει μια αναπάντεχη σωτήρια «οικονομία του ισογείου», αντιμετωπίζοντας σε μεγάλο βαθμό την ανεργία και τη μαύρη εργασία.
Γενικό Δίκτυο Ανταλλαγών
Με περισσότερους από 800 κόμβους, οι λέσχες ανταλλαγής προϊόντων και υπηρεσιών της Αργεντινής έγιναν ένα από τα ισχυρότερα συστήματα ανταλλακτικής οικονομίας στον κόσμο. Κάποια στιγμή, το υπουργείο Οικονομίας της Αργεντινής διαπίστωσε με έκπληξη πως ο λαός εφηύρε μόνος του την εναλλακτική λύση, και αποφάσισε να στηρίξει το Γενικό Δίκτυο Ανταλλαγών παρέχοντάς του βοήθεια και εκπαίδευση στον τομέα της διαδικτυακής τεχνολογίας.
Πώς λειτουργεί
Οταν ένας αγρότης «πουλήσει» κάποια ποσότητα από τα προϊόντα του σ' ένα μέλος της λέσχης nodos παίρνει ένα πιστωτικό χαρτάκι εν είδει ιδεατού χαρτονομίσματος, στο οποίο αναγράφεται η αξία της συναλλαγής. Στη συνέχεια μπορεί να το εξαργυρώσει σε όποια λέσχη-κόμβο επιθυμεί για να «αγοράσει» κάποιο άλλο αγαθό ή υπηρεσία.
Σε μια αριστοκρατική συνοικία του Μπουένος Αϊρες εδρεύει η πιο γκλαμουράτη λέσχη nodos. Εκεί πρώην μεγαλογιατροί εξετάζουν ασθενείς, ψυχολόγοι βοηθούν ανθρώπους που έχουν κατάθλιψη και διαταραχές, κομμώτριες και μανικιουρίστες περιποιούνται τρίχες και νυχάκια. Στο διπλανό δωμάτιο μπορείς να απολαύσεις ένα χαλαρωτικό μασάζ.
Γι' αυτές τις υπηρεσίες τους αμείβονται ισοδίκαια με creditos και ύστερα σπεύδουν στη φτωχογειτονιά ν'αγοράσουν με το ίδιο «πιστωτικό χαρτάκι» αγροτικά προϊόντα ή να βρουν μια καθαρίστρια για το σπίτι.
Κοινωνικό χρήμα
«Η ανταλλακτική οικονομία δημιουργεί "κοινωνικό χρήμα" που ενισχύει τις κοινότητες σε αντίθεση με την απομόνωση που επιφέρει ο παραδοσιακός καταναλωτισμός και αποτελεί μοναδικό εργαλείο για να αντικατασταθεί η λογική της έλλειψης μ' εκείνη της αφθονίας», υποστηρίζει η κοινωνική οικονομολόγος Ελοΐζα Πριμαβέρα, γνωστή και ως «γιαγιά του κινήματος».
Το πείραμα της Banco Palmas στη Βραζιλία
Η πρώτη κοινωνική τράπεζα της Βραζιλίας, η Banco Palmas (http: //www.bancopalmas.org.br/), ιδρύθηκε το 1997. Το 2008 πήρε το βραβείο Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας από τα Ηνωμένα Εθνη. Η ανάπτυξη των εναλλακτικών νομισμάτων στη Βραζιλία είναι εντυπωσιακή. Αυτή τη στιγμή κυκλοφορούν 51 νομίσματα που υποστηρίζονται από αντίστοιχο αριθμό μη θεσμοθετημένων τραπεζών. Το όλο σύστημα λειτουργεί κάτω από την ομπρέλα του Ινστιτούτου Banco Palmas.
Cubo Card (http://cubocard.blogspot. com/)
Το 2004 ο Πάμπλο Καπίλε δημιούργησε την Cubo Card, ένα εναλλακτικό νόμισμα που επιτρέπει την ανταλλαγή αγαθών και μουσικών υπηρεσιών μεταξύ των μελών της καλλιτεχνικής κοινότητας Cubo. Το συγκεκριμένο νόμισμα επέτρεψε στους μουσικούς της περιοχής Cuiaba να δημιουργήσουν αυτοδιαχειριζόμενους καλλιτεχνικούς οργανισμούς και να προαγάγουν ανέξοδα την ντόπια μουσική κουλτούρα ανταλλάσσοντας τη δημιουργία τους με προϊόντα και υπηρεσίες.
Το Δίκτυο Ανταλλαγών και Αλληλεγγύης Μαγνησίας (www.tem-magnisia.gr)
Το Δίκτυο Ανταλλαγών και Αλληλεγγύης Μαγνησίας (www.tem-magnisia.gr), που λειτουργεί ήδη εδώ και έξι μήνες και αριθμεί πάνω από 200 μέλη, είναι μια πρωτοβουλία πολιτών με πρωταρχικό σκοπό την αλληλοϋποστήριξη των μελών του με ευρύτερα οφέλη, όπως οι ίδιοι αναφέρουν, για την τοπική κοινωνία και οικονομία, μέσα από την ανάπτυξη ενός συστήματος αμοιβαίας προσφοράς και ζήτησης που καλύπτει ανάγκες, οι οποίες δεν μπορούν να καλυφθούν με πληρωμές σε ευρώ.
Γιάννης Γρηγορίου, συντονιστής του Δικτύου:
«Δεν είναι στην ουσία κάτι διαφορετικό απ' ό,τι συνέβαινε πάντα στην ελληνική κοινωνία, κυρίως στην ύπαιθρο, όπου οι κάτοικοι μεταξύ τους έρχονταν σε συμφωνία να βοηθήσουν ο ένας στον άλλο με έναν άτυπο τρόπο, χωρίς τη μεσολάβηση χρήματος. Αυτό, σε επίπεδο χωριού, όπου υπάρχει η προσωπική γνωριμία και επαφή, ήταν και εξακολουθεί να είναι πολύ αποτελεσματικό. Σε μια πιο μεγάλη κλίμακα, σε επίπεδο πόλης, αξιοποιούμε τη νέα τεχνολογία και ένα έξυπνο σύστημα καταγραφής, κρατώντας ωστόσο την κεντρική και κατά βάση απλή ιδέα της ανταλλαγής. Με σκοπό το αμοιβαίο όφελος όσων συναλλάσσονται».
Τοπική Εναλλακτική Μονάδα (ΤΕΜ) και «εντολές πληρωμής»
Ολες οι ανταλλαγές καταγράφονται ηλεκτρονικά και κοστολογούνται με τη λεγόμενη Τοπική Εναλλακτική Μονάδα ή ΤΕΜ. Οταν, για παράδειγμα, ένα μέλος του Δικτύου αναλάβει να καθαρίζει το σπίτι ενός άλλου μέλους ή να φροντίζει τους ηλικιωμένους γονείς του, τότε με την ολοκλήρωση της εργασίας ο λογαριασμός του πιστώνεται με τον αριθμό των μονάδων ΤΕΜ που έχουν συμφωνηθεί. Αντιστοίχως, ο λογαριασμός εκείνου που επωφελήθηκε από την εργασία θα μειωθεί ισόποσα. Για τη διευκόλυνση όσων δεν έχουν άμεση πρόσβαση σε Η/Υ κυκλοφορούν ειδικά κουπόνια (εντολές πληρωμής), στα οποία κάθε φορά αναγράφεται η αξία της ανταλλαγής που έχει συμφωνηθεί.
Πτυχίο ECDL από διανομή φυλλαδίων
Γιώργος Καζαντζίδης, 27 ετών, απόφοιτος ΤΕΙ Πατρών. Τόπος Διαμονής: Πάτρα
Από περιέργεια μπήκα στο site του «Οβολού» και έγινα μέλος. Είχα απασχοληθεί περιστασιακά με διανομή διαφημιστικού εντύπου. Σκέφτηκα να προσφέρω μέσω του site τη συγκεκριμένη υπηρεσία ζητώντας οβολούς σαν αντάλλαγμα. Δεν πίστευα ότι θα γίνει κάτι. Σύντομα, βρήκα μήνυμα στο mail μου που έλεγε πως «ο χρήστης eleftheria tz. αγόρασε την υπηρεσία μου». Σε επικοινωνία που είχα με την κυρία Ελευθερία με ενημέρωσε ότι είναι ιδιοκτήτρια σχολής πληροφορικής και ήθελε να διανείμω φυλλάδια της επιχείρησης. Κι αυτή με τη σειρά της θα μου πρόσφερε με οβολούς υπηρεσίες ECDL. Βρήκα μια δουλειά, πλήρωσα λιγότερα λεφτά και πήρα το πτυχίο που ήθελα.
Ελευθερία Τσιαλτζούδη, 32 ετών, ιδιοκτήτρια σχολής πληροφορικής στην Πάτρα
Ο παππούς μου ήταν χτίστης και πολλές φορές στο χωριό του, αντί χρημάτων, έπαιρνε την αμοιβή του σε είδος. Λάδι κυρίως, κρέας κ.ά. Τον Αύγουστο του 2010 ήθελα να διανείμω φυλλάδια στην Πάτρα για να διαφημίσω την επιχείρησή μου αλλά το κόστος ήταν υψηλό. Μια μέρα μπήκα στον «Οβολό» και είδα ότι κάποιος χρήστης παρείχε την «υπηρεσία» διανομής φυλλαδίων σε λογικούς οβολούς. Σε επικοινωνία που είχαμε με τον Γιώργο τού είπα ότι προσέφερα ως αντάλλαγμα μαθήματα ECDL. Εδειξε ενδιαφέρον και η συμφωνία έκλεισε. Το κέρδος για εμένα ήταν σημαντικό. Γλίτωσα το κόστος διανομής των φυλλαδίων και κέρδισα έναν μαθητή, από τον οποίο το υπόλοιπο ποσό το εισέπραξα σε ευρώ.
Κοινωνικές Ανταλλακτικές Τράπεζες και Εναλλακτικά Νομίσματα στην Πάτρα και τον Βόλο. Εθνικό Δίκτυο Ανταλλαγής Προϊόντων και Υπηρεσιών «Πελίτι» και Χρονοτράπεζα από γυναίκες στη Δάφνη. Διαδικτυακοί τόποι ανταλλαγής αγαθών, χαριστικά παζάρια, κοινωνικά παντοπωλεία, parkaro.gr. Ανέξοδες διακοπές παντού! Η Ελλάδα έχει ήδη εμπειρία και μπορεί να ζήσει χωρίς ευρώ.
Φθηνότερα προϊόντα και υπηρεσίες
Η ιδέα του «Οβολού» είναι απλή: γίνεται ανταλλαγή των προϊόντων και υπηρεσιών χωρίς τη μεσολάβηση του ευρώ. Στην ουσία πρόκειται για ένα σύστημα μέτρησης της ανταλλακτικής αξίας των προϊόντων και των υπηρεσιών. Ενας οβολός αντιστοιχεί σ' ένα ευρώ. Ομως, με το κοινωνικό νόμισμα τα προϊόντα και οι υπηρεσίες είναι πολύ φθηνότερα σε σχέση με την τιμή που έχουν στην αγορά, αφού δεν υπάρχουν μεσάζοντες, κερδοσκοπία και φορολογικές επιβαρύνσεις. Η συσώρρευση οβολών δεν έχει κανένα απολύτως νόημα. Ούτε μπορείς να ελπίζεις στην απόκτηση μελλοντικής υπεραξίας...
«Οβολός»: η κοινωνική τράπεζα της Πάτρας (www.ovolos.gr)
Κι όμως μέσα στην κρίση έγιναν όλοι τους τραπεζίτες! Εργαζόμενοι, άνεργοι, νοικοκυρές, ιδιοκτήτες εμπορικών καταστημάτων, εστιατορίων, μπαρ, φροντιστηρίων. Ανθρωποι που τα φέρνουν, πλέον, πολύ δύσκολα βόλτα, αφού, ως γνωστόν, «δεν υπάρχει σάλιο». Ομως σιγά σιγά στο εναλλακτικό δίκτυο των ανταλλακτικών συναλλαγών με βάση το ιδεατό νόμισμα της Πάτρας, τον οβολό, εντάσσονται και μεγαλύτερες επιχειρήσεις όπως τα σουπερμάρκετ ακόμη και τα τοπικά ΜΜΕ.
Από το facebook...
Εμπνευστής της ιδέας και πρόεδρος του «Οβολού» είναι ο επιχειρηματίας Νίκος Μπογονικολός. Την Πρωτοχρονιά του 2009 ίδρυσε ένα group στο facebook που μέσα σε δύο μήνες αριθμούσε ήδη 4.000 μέλη. Στις 25/5/2009 με απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών η πρώτη θεσμοθετημένη κοινωνική τράπεζα με έδρα την Πάτρα ήταν γεγονός. Μέσα από τη διαδικτυακή πλατφόρμα ανταλλαγών του «Οβολού» συναλλάσονται 1.300 εγγεγραμμένα μέλη, στην πλειονότητά τους νέοι και νέες.
Οι γκουρού
Ελοΐζα Πριμαβέρα (www. redlases. org.ar). Η «γιαγιά του κινήματος». Διδάσκει στο School of Economics του Πανεπιστημίου του Μπουένος Αϊρες. Εχει ιδρύσει το Δίκτυο Αλληλέγγυας Κοινωνικής Οικονομίας της Λατινικής Αμερικής.
Μάργκριτ Κένεντι (http://www. margrit kennedy.de/).
Σύμβουλος σε θέματα εναλλακτικών νομισμάτων. Εχει πρωταγωνιστήσει στη δημιουργία εναλλακτικών συστημάτων ανταλλαγής σε Ινδία, Αργεντινή, Γερμανία και Νέα Ζηλανδία. Ανάμεσα στα βιβλία που έχει γράψει και το «Επιτόκιο, πληθωρισμός και δωρεάν χρήμα».
Μπερνάρντ Λιετέρ http://www.lietaer. com/about/bio/). Ειδικός στο σχεδιασμό και την εφαρμογή νομισματικών συστημάτων. Από τους δημιουργούς τού GaiaCorp, ενός εναλλακτικού νομισματικού ταμείου τα έσοδα του οποίου χρηματοδοτούν επενδύσεις σε περιβαλλοντικά πρότζεκτ. Συμμετείχε στο σχεδιασμό του ευρωπαϊκού ενίαιου νομισματικού συστήματος - του ευρώ. Τα τελευταία χρόνια προσπαθεί να αποδείξει ότι η νομισματική ποικιλότητα είναι απαραίτητη για τη βιωσιμότητα και προσαρμοστικότητα της οικονομίας. Εχει γράψει εκτός των άλλων και το βιβλίο «Το μέλλον του χρήματος» που μεταφράστηκε σε 18 γλώσσες.
«Μπορώ να ζω χωρίς χρήματα» είναι το σλόγκαν της πρώην καθηγήτριας Χαϊντεμαρίε Σβέρμερ. Από τις πρώτες που εφάρμοσαν και διέδωσαν τη σύγχρονη ανταλλακτική οικονομία. Ζει χωρίς χρήματα στη Γερμανία εδώ και 16 χρόνια! Εφτιαξε το Tauschring (http://www.tauschring.de), όπου οι άνθρωποι μπορούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους με αντάλλαγμα υλικά αγαθά. Το αποκάλεσε «Gib und Nimm», δηλαδή «Πάρε - Δώσε» (http://projekte. free.de/gibundnimm) και είχε τόσο μεγάλη απήχηση που της έκαναν αφιέρωμα οι «Times».
Διαβάστε επίσης
Στην κατηγορία
Ελλάδα
Με λέξεις-κλειδιά
Οικονομική κρίση
Τελευταίες ειδήσεις στην κατηγορία Ελλάδα
Τα πρωτοσέλιδα των σημερινών εφημερίδων
«Πράσινο φως» για την επέκταση του μετρό στον Πειραιά
Βροχές και πτώση της θερμοκρασίας
Δότες οργάνων με το ζόρι
Πράσινο φως στο ν/σχ για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΒΟΛΟ ΑΠΑΝΤΟΥΝ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΜΕ ΔΙΚΑ ΤΟΥΣ ΛΕΦΤΑ
Νόμισμα από τον τόπο σου...
Ερευνα - κείμενο: ΑΝΔΡΕΑΣ ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗΣ
2ο Οπως επιβίωσε το κατεστραμμένο Βανκούβερ και η ρημαγμένη Αργεντινή, έτσι θα τα καταφέρουμε και μεις: έστω και χωρίς ευρώ! Η Πάτρα και ο Βόλος πρωτοπορούν και μας προϊδεάζουν γι' αυτά που θα συμβούν τα επόμενα χρόνια και στην Ελλάδα.
Χθες παρουσιάσαμε τα σημαντικότερα διεθνή και ελληνικά ανταλλακτικά δίκτυα, τις νέες αγορές απευθείας διάθεσης τροφής και τις χρονοτράπεζες. Σήμερα ολοκληρώνουμε αυτό το αφιέρωμα με το πάνθεον των εναλλακτικών - ιδεατών νομισμάτων, τις κοινωνικές τράπεζες και τους γκουρού της νέας αλληλέγγυας κοινωνικής οικονομίας των αναγκών. Καλώς ήρθατε στη μετά ευρώ εποχή: «Εμείς θα ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχοί»!
Εναλλακτικά κοινωνικά νομίσματα
Χιλιάδες εναλλακτικά νομίσματα κυκλοφορούν σε όλο τον κόσμο συμπληρωματικά και παράλληλα με τα εθνικά ή υπερεθνικά νομίσματα, δημιουργώντας μια νομισματική ποικιλότητα (diversite monetaire). Αυτά έχουν αποτυπωθεί στο χάρτη που δημοσιεύουμε (www.complementary currency. org/.../maps/worldmap.php) όπου με βαθύ πράσινο και πράσινο χρώμα σημειώνονται οι χώρες που διαθέτουν τα μεγαλύτερα ανταλλακτικά δίκτυα και εναλλακτικά νομίσματα όπως ο Καναδάς, οι ΗΠΑ, η Βραζιλία, η Αυστραλία, η Νότια Αφρική, η Κίνα και αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Σε κάποιες απ' αυτές, μάλιστα, όπως η Ισπανία και η Ιαπωνία, επιστρέφουν μόνοι τους στα παλιά νομίσματα! Το ίδιο είχε συμβεί μετά την κρίση του '29 σε μαζική κλίμακα στην Αυστρία και απαγορεύτηκε από την κεντρική τράπεζα της χώρας. Δες δωρεάν τα τελευταία νέα: (http://conferences.ish-lyon.cnrs.fr/index.php/cc-conf/2011 και www.ijccr.net/ IJCCR/IJCCR_ Home_files/οο%20SpecialIssueComplete.pdf).
Στην Ισπανία ξανακυκλοφορούν οι πεσέτες!
Οι κάτοικοι της μικρής ισπανικής πόλης Μουγκάρδος στην περιοχή της Γκαλίθια βρήκαν τρόπο να αξιοποιήσουν τις πεσέτες που είχαν για χρόνια κρυμμένες μέσα σε σεντούκια και στρώματα. Σε μια προσπάθεια να ωθήσουν την κατανάλωση εν μέσω οικονομικής κρίσης, 61 επιχειρήσεις της πόλης αποφάσισαν από 1/3/2011 να δέχονται σαν νόμισμα συναλλαγής και την πεσέτα, με ισοτιμία 166,38 του ευρώ. «Ξέρουμε ότι οι άνθρωποι δυσκολεύονται λόγω των οικονομικών συνθηκών και γι' αυτό σκεφτήκαμε αυτή τη λύση για να τους βοηθήσουμε να καταναλώσουν», λέει στο περιοδικό «ΤΙΜΕ» ο Φελίπε Φερνάντες, που έχει κιόσκι πώλησης εφημερίδων.
Αν και το εγχείρημα έχει ζωή μόλις τρεις εβδομάδες, τα πρώτα θετικά αποτελέσματα είναι κιόλας ορατά. Πολλοί άνθρωποι επισκέπτονται τη μικρή πόλη και πληρώνουν τους λογαριασμούς τους σε πεσέτες. Η κυκλοφορία πεσετών σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα της Ισπανία φτάνει το 1,7 δισ. και ακόμα επιτρέπεται η ανταλλαγή τους με το ευρώ. Η ισπανική κυβέρνηση βρίσκεται σε αμηχανία. Τι θα γίνει αν κι άλλες πόλεις υιοθετήσουν ξανά την πεσέτα; Θα γίνει της Αυστρίας!.. (Δες έρευνα και ντοκιμαντέρ στο www. homenatgeacatalunyaii.org/en).
Εγινε της Αυστρίας...
Η κεντρική τράπεζα της Αυστρίας, μετά την κρίση του '29, απαγόρευσε την κυκλοφορία του τοπικού εναλλακτικού νομίσματος της πόλης Worgl, φοβούμενη ότι θα χάσει το μονοπώλιό της στην κοπή χρήματος. Στην αυστριακή πόλη Worgl από το 1932 έως το 1934 λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης ο δήμαρχος της πόλης είχε αποφασίσει να πληρώνει τους μισθούς των δημοτικών υπαλλήλων με ένα τοπικό νόμισμα. Το πείραμα συνεχίστηκε και για την πληρωμή δημοτικών τελών και φόρων. Το νέο τοπικό νόμισμα αποδέχθηκαν με τη σειρά τους και τα καταστήματά της περιοχής. Η κυκλοφορία τοπικού χρήματος πολλαπλασιάστηκε, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν πολλές νέες θέσεις εργασίας και να μειωθεί δραστικά η ανεργία. Το μοντέλο της Worgl μιμήθηκαν κι άλλες αυστριακές πόλεις που είχαν χτυπηθεί από την οικονομική κρίση. Μέχρι που παρενέβη η κεντρική τράπεζα της Αυστρίας και απαγόρευσε την κυκλοφορία εναλλακτικών τοπικών νομισμάτων.
Η επαναφορά τού kan'ei tsuho την Ιαπωνία
Της Ισπανίας και της Αυστρίας γινόταν και στην Ιαπωνία τουλάχιστον πριν η χώρα χτυπηθεί από τα Ρίχτερ και το τσουνάμι. Μια τοπική ομάδα στην πόλη Kan'onji επανέφερε το παλιό νόμισμα kan'ei tsuho που κυκλοφορούσε από το 1636 έως το 1953 και αντιστοιχούσε σε 30 γεν. Εκατομμύρια τέτοια νομίσματα υπάρχουν αποθηκευμένα σε σεντούκια, αποθήκες και στρώματα. Η αναθέρμανση της τοπικής οικονομίας ήταν γεγονός. Χιλιάδες τουρίστες επισκέπτονται την πόλη για να ξοδέψουν τα kan'ei tsuho τους.
30 ιδεατά νομίσματα στη Γερμανία
Στη Γερμανία λειτουργούν 73 περιφερειακά ταμεία αλληλοβοήθειας (Regiogelder) που υποστηρίζουν τα 30 ενεργά τοπικά νομίσματα, ενώ ετοιμάζονται να κυκλοφορήσουν άλλα 20. Εχει συσταθεί μάλιστα και Ενωση Εναλλακτικών Νομισμάτων. Το πρώτο εναλλακτικό νόμισμα που εμφανίσθηκε ήταν το «ρόλοντ» στη Βρέμη (2001) και στη συνέχεια το chimagauer στη Βαυαρία (περιοχή Ρόσενχαϊμ - 2003). Το chimagauer υποστηρίζεται και από την τοπική τράπεζα. Το 70% του βαυαρικού νομίσματος κυκλοφορεί σε ηλεκτρονική μορφή. Πιο πρόσφατο εναλλακτικό νόμισμα είναι το «μπερλίνερ» στο Βερολίνο (2007). Το νόμισμα αυτό, που τυπώθηκε σε 10.000 κομμάτια, έχει την ίδια «ισοτιμία» με το ευρώ και κυκλοφορεί ως μέσο συναλλαγής παράλληλα με αυτό. Γίνεται δεκτό σε περισσότερα από 200 καταστήματα του Βερολίνου...
Sol και για υπηρεσίες υγείας στη Γαλλία
Στη Γαλλία το sol είναι ένα ηλεκτρονικό νόμισμα (κάρτα) που πρωτοκυκλοφόρησε το 2007 και χρησιμοποιείται στην εναλλακτική κοινωνική οικονομία σε μαγαζιά συνεταιριστικά, ισοδίκαιου εμπορίου, ταμεία αλληλοβοήθειας κ.λπ. Η πρωτοτυπία αυτού του νέου κοινωνικού νομίσματος έγκειται στο ότι καλύπτει τρεις λειτουργίες σε μία κάρτα ηλεκτρονική: α) το συνεταιριστικό sol, το οποίο αποκτάται όταν γίνονται αγορές αγαθών ή υπηρεσιών κοινωνικο-οικολογικού χαρακτήρα, β) το sol δέσμευση (engagement), που αφορά τοπικές πρωτοβουλίες καθαρά κοινωνικές ή αλληλέγγυες, γ) τέλος, το sol ορισμένου σκοπού (affecte) αφορά όσους επωφελούνται από την κοινωνική βοήθεια και οι οποίοι μπορούν να το χρησιμοποιήσουν για να πληρώσουν μια ένωση για παροχή βοήθειας στο σπίτι ή μια αλληλοβοηθητική ασφάλεια για υπηρεσίες υγεία».
Ιταλία
Στην Ιταλία κυκλοφορούν το libra και το credito στη Βόρεια Ιταλία, στην κοιλάδα Valchiusella, βόρεια του Τορίνο. Δες τα δίκτυα:
tp://www.scecservice.org/και http://www.tempomat.it/
Ετσι επιβίωσε η Αργεντινή
Το ΔΝΤ έμπηξε πολύ βαθιά τα μυτερά νύχια του στο κορμί της Αργεντινής. Κι όταν ψυχορραγούσε προσπάθησε να της κάνει πατητή για να την πνίξει. Δεκέμβριος του 2001: πτώχευση, ακυβερνησία, πολιτικό χάος· η χώρα καταστρεφόταν. Οι πρώτοι που την πρόδωσαν ήταν οι αστοί. Σήκωσαν το ταμείο, έβγαλαν τα λεφτά έξω και στη συνέχεια βούλιαξαν και εγκατέλειψαν τις επιχειρήσεις τους.
Οταν ολοκληρώθηκε το πλιάτσικο και οι λεηλασίες, ομάδες συνειδητοποιημένων εργατών προσπάθησαν να επαναλειτουργήσουν με αυτοδιαχείριση τα εγκαταλειμμένα εργοστάσια. Πολύ δύσκολο εγχείρημα σε τέτοιες συνθήκες...
Λέσχες ανταλλαγών - nodos
Λεφτά δεν υπήρχαν. Ούτε δουλειές. Τόσο το κεφάλαιο όσο και η εργασία είχαν απαξιωθεί. Τότε λειτούργησε το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και δημιουργήθηκε το κίνημα της ανταλλακτικής οικονομίας, που στη συνέχεια απλώθηκε σ' όλη τη Λατινική Αμερική. Ετσι από το «τίποτα» δημιουργήθηκαν ξαφνικά χιλιάδες λέσχες ανταλλαγών-nodos. Παράλληλα, φτιάχτηκαν παντού αγροτικοί και αστικοί λαχανόκηποι (Ροσάριο), οι οποίοι τροφοδοτούνταν από περίπου 800 ομίλους βιοκαλλιεργητών.
Κοινωνικά - creditos
Περίπου έξι εκατομμύρια Αργεντινοί κατόρθωσαν να επιβιώσουν χωρίς λεφτά, χάρη στην αλληλέγγυα κοινωνική οικονομία, στο ισοδίκαιο ανταλλακτικό εμπόριο, στις τοποφαγικές αγορές απευθείας διάθεσης τροφής με βάση τη γεωργία της εγγύτητας και τα ιδεατά-εναλλακτικά νομίσματα. Διακόσια εκατομμύρια κοινωνικά χαρτονομίσματα -creditos- κυκλοφόρησαν στις λέσχες nodos, με αποτέλεσμα να λειτουργήσει μια αναπάντεχη σωτήρια «οικονομία του ισογείου», αντιμετωπίζοντας σε μεγάλο βαθμό την ανεργία και τη μαύρη εργασία.
Γενικό Δίκτυο Ανταλλαγών
Με περισσότερους από 800 κόμβους, οι λέσχες ανταλλαγής προϊόντων και υπηρεσιών της Αργεντινής έγιναν ένα από τα ισχυρότερα συστήματα ανταλλακτικής οικονομίας στον κόσμο. Κάποια στιγμή, το υπουργείο Οικονομίας της Αργεντινής διαπίστωσε με έκπληξη πως ο λαός εφηύρε μόνος του την εναλλακτική λύση, και αποφάσισε να στηρίξει το Γενικό Δίκτυο Ανταλλαγών παρέχοντάς του βοήθεια και εκπαίδευση στον τομέα της διαδικτυακής τεχνολογίας.
Πώς λειτουργεί
Οταν ένας αγρότης «πουλήσει» κάποια ποσότητα από τα προϊόντα του σ' ένα μέλος της λέσχης nodos παίρνει ένα πιστωτικό χαρτάκι εν είδει ιδεατού χαρτονομίσματος, στο οποίο αναγράφεται η αξία της συναλλαγής. Στη συνέχεια μπορεί να το εξαργυρώσει σε όποια λέσχη-κόμβο επιθυμεί για να «αγοράσει» κάποιο άλλο αγαθό ή υπηρεσία.
Σε μια αριστοκρατική συνοικία του Μπουένος Αϊρες εδρεύει η πιο γκλαμουράτη λέσχη nodos. Εκεί πρώην μεγαλογιατροί εξετάζουν ασθενείς, ψυχολόγοι βοηθούν ανθρώπους που έχουν κατάθλιψη και διαταραχές, κομμώτριες και μανικιουρίστες περιποιούνται τρίχες και νυχάκια. Στο διπλανό δωμάτιο μπορείς να απολαύσεις ένα χαλαρωτικό μασάζ.
Γι' αυτές τις υπηρεσίες τους αμείβονται ισοδίκαια με creditos και ύστερα σπεύδουν στη φτωχογειτονιά ν'αγοράσουν με το ίδιο «πιστωτικό χαρτάκι» αγροτικά προϊόντα ή να βρουν μια καθαρίστρια για το σπίτι.
Κοινωνικό χρήμα
«Η ανταλλακτική οικονομία δημιουργεί "κοινωνικό χρήμα" που ενισχύει τις κοινότητες σε αντίθεση με την απομόνωση που επιφέρει ο παραδοσιακός καταναλωτισμός και αποτελεί μοναδικό εργαλείο για να αντικατασταθεί η λογική της έλλειψης μ' εκείνη της αφθονίας», υποστηρίζει η κοινωνική οικονομολόγος Ελοΐζα Πριμαβέρα, γνωστή και ως «γιαγιά του κινήματος».
Το πείραμα της Banco Palmas στη Βραζιλία
Η πρώτη κοινωνική τράπεζα της Βραζιλίας, η Banco Palmas (http: //www.bancopalmas.org.br/), ιδρύθηκε το 1997. Το 2008 πήρε το βραβείο Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας από τα Ηνωμένα Εθνη. Η ανάπτυξη των εναλλακτικών νομισμάτων στη Βραζιλία είναι εντυπωσιακή. Αυτή τη στιγμή κυκλοφορούν 51 νομίσματα που υποστηρίζονται από αντίστοιχο αριθμό μη θεσμοθετημένων τραπεζών. Το όλο σύστημα λειτουργεί κάτω από την ομπρέλα του Ινστιτούτου Banco Palmas.
Cubo Card (http://cubocard.blogspot. com/)
Το 2004 ο Πάμπλο Καπίλε δημιούργησε την Cubo Card, ένα εναλλακτικό νόμισμα που επιτρέπει την ανταλλαγή αγαθών και μουσικών υπηρεσιών μεταξύ των μελών της καλλιτεχνικής κοινότητας Cubo. Το συγκεκριμένο νόμισμα επέτρεψε στους μουσικούς της περιοχής Cuiaba να δημιουργήσουν αυτοδιαχειριζόμενους καλλιτεχνικούς οργανισμούς και να προαγάγουν ανέξοδα την ντόπια μουσική κουλτούρα ανταλλάσσοντας τη δημιουργία τους με προϊόντα και υπηρεσίες.
Το Δίκτυο Ανταλλαγών και Αλληλεγγύης Μαγνησίας (www.tem-magnisia.gr)
Το Δίκτυο Ανταλλαγών και Αλληλεγγύης Μαγνησίας (www.tem-magnisia.gr), που λειτουργεί ήδη εδώ και έξι μήνες και αριθμεί πάνω από 200 μέλη, είναι μια πρωτοβουλία πολιτών με πρωταρχικό σκοπό την αλληλοϋποστήριξη των μελών του με ευρύτερα οφέλη, όπως οι ίδιοι αναφέρουν, για την τοπική κοινωνία και οικονομία, μέσα από την ανάπτυξη ενός συστήματος αμοιβαίας προσφοράς και ζήτησης που καλύπτει ανάγκες, οι οποίες δεν μπορούν να καλυφθούν με πληρωμές σε ευρώ.
Γιάννης Γρηγορίου, συντονιστής του Δικτύου:
«Δεν είναι στην ουσία κάτι διαφορετικό απ' ό,τι συνέβαινε πάντα στην ελληνική κοινωνία, κυρίως στην ύπαιθρο, όπου οι κάτοικοι μεταξύ τους έρχονταν σε συμφωνία να βοηθήσουν ο ένας στον άλλο με έναν άτυπο τρόπο, χωρίς τη μεσολάβηση χρήματος. Αυτό, σε επίπεδο χωριού, όπου υπάρχει η προσωπική γνωριμία και επαφή, ήταν και εξακολουθεί να είναι πολύ αποτελεσματικό. Σε μια πιο μεγάλη κλίμακα, σε επίπεδο πόλης, αξιοποιούμε τη νέα τεχνολογία και ένα έξυπνο σύστημα καταγραφής, κρατώντας ωστόσο την κεντρική και κατά βάση απλή ιδέα της ανταλλαγής. Με σκοπό το αμοιβαίο όφελος όσων συναλλάσσονται».
Τοπική Εναλλακτική Μονάδα (ΤΕΜ) και «εντολές πληρωμής»
Ολες οι ανταλλαγές καταγράφονται ηλεκτρονικά και κοστολογούνται με τη λεγόμενη Τοπική Εναλλακτική Μονάδα ή ΤΕΜ. Οταν, για παράδειγμα, ένα μέλος του Δικτύου αναλάβει να καθαρίζει το σπίτι ενός άλλου μέλους ή να φροντίζει τους ηλικιωμένους γονείς του, τότε με την ολοκλήρωση της εργασίας ο λογαριασμός του πιστώνεται με τον αριθμό των μονάδων ΤΕΜ που έχουν συμφωνηθεί. Αντιστοίχως, ο λογαριασμός εκείνου που επωφελήθηκε από την εργασία θα μειωθεί ισόποσα. Για τη διευκόλυνση όσων δεν έχουν άμεση πρόσβαση σε Η/Υ κυκλοφορούν ειδικά κουπόνια (εντολές πληρωμής), στα οποία κάθε φορά αναγράφεται η αξία της ανταλλαγής που έχει συμφωνηθεί.
Πτυχίο ECDL από διανομή φυλλαδίων
Γιώργος Καζαντζίδης, 27 ετών, απόφοιτος ΤΕΙ Πατρών. Τόπος Διαμονής: Πάτρα
Από περιέργεια μπήκα στο site του «Οβολού» και έγινα μέλος. Είχα απασχοληθεί περιστασιακά με διανομή διαφημιστικού εντύπου. Σκέφτηκα να προσφέρω μέσω του site τη συγκεκριμένη υπηρεσία ζητώντας οβολούς σαν αντάλλαγμα. Δεν πίστευα ότι θα γίνει κάτι. Σύντομα, βρήκα μήνυμα στο mail μου που έλεγε πως «ο χρήστης eleftheria tz. αγόρασε την υπηρεσία μου». Σε επικοινωνία που είχα με την κυρία Ελευθερία με ενημέρωσε ότι είναι ιδιοκτήτρια σχολής πληροφορικής και ήθελε να διανείμω φυλλάδια της επιχείρησης. Κι αυτή με τη σειρά της θα μου πρόσφερε με οβολούς υπηρεσίες ECDL. Βρήκα μια δουλειά, πλήρωσα λιγότερα λεφτά και πήρα το πτυχίο που ήθελα.
Ελευθερία Τσιαλτζούδη, 32 ετών, ιδιοκτήτρια σχολής πληροφορικής στην Πάτρα
Ο παππούς μου ήταν χτίστης και πολλές φορές στο χωριό του, αντί χρημάτων, έπαιρνε την αμοιβή του σε είδος. Λάδι κυρίως, κρέας κ.ά. Τον Αύγουστο του 2010 ήθελα να διανείμω φυλλάδια στην Πάτρα για να διαφημίσω την επιχείρησή μου αλλά το κόστος ήταν υψηλό. Μια μέρα μπήκα στον «Οβολό» και είδα ότι κάποιος χρήστης παρείχε την «υπηρεσία» διανομής φυλλαδίων σε λογικούς οβολούς. Σε επικοινωνία που είχαμε με τον Γιώργο τού είπα ότι προσέφερα ως αντάλλαγμα μαθήματα ECDL. Εδειξε ενδιαφέρον και η συμφωνία έκλεισε. Το κέρδος για εμένα ήταν σημαντικό. Γλίτωσα το κόστος διανομής των φυλλαδίων και κέρδισα έναν μαθητή, από τον οποίο το υπόλοιπο ποσό το εισέπραξα σε ευρώ.
Κοινωνικές Ανταλλακτικές Τράπεζες και Εναλλακτικά Νομίσματα στην Πάτρα και τον Βόλο. Εθνικό Δίκτυο Ανταλλαγής Προϊόντων και Υπηρεσιών «Πελίτι» και Χρονοτράπεζα από γυναίκες στη Δάφνη. Διαδικτυακοί τόποι ανταλλαγής αγαθών, χαριστικά παζάρια, κοινωνικά παντοπωλεία, parkaro.gr. Ανέξοδες διακοπές παντού! Η Ελλάδα έχει ήδη εμπειρία και μπορεί να ζήσει χωρίς ευρώ.
Φθηνότερα προϊόντα και υπηρεσίες
Η ιδέα του «Οβολού» είναι απλή: γίνεται ανταλλαγή των προϊόντων και υπηρεσιών χωρίς τη μεσολάβηση του ευρώ. Στην ουσία πρόκειται για ένα σύστημα μέτρησης της ανταλλακτικής αξίας των προϊόντων και των υπηρεσιών. Ενας οβολός αντιστοιχεί σ' ένα ευρώ. Ομως, με το κοινωνικό νόμισμα τα προϊόντα και οι υπηρεσίες είναι πολύ φθηνότερα σε σχέση με την τιμή που έχουν στην αγορά, αφού δεν υπάρχουν μεσάζοντες, κερδοσκοπία και φορολογικές επιβαρύνσεις. Η συσώρρευση οβολών δεν έχει κανένα απολύτως νόημα. Ούτε μπορείς να ελπίζεις στην απόκτηση μελλοντικής υπεραξίας...
«Οβολός»: η κοινωνική τράπεζα της Πάτρας (www.ovolos.gr)
Κι όμως μέσα στην κρίση έγιναν όλοι τους τραπεζίτες! Εργαζόμενοι, άνεργοι, νοικοκυρές, ιδιοκτήτες εμπορικών καταστημάτων, εστιατορίων, μπαρ, φροντιστηρίων. Ανθρωποι που τα φέρνουν, πλέον, πολύ δύσκολα βόλτα, αφού, ως γνωστόν, «δεν υπάρχει σάλιο». Ομως σιγά σιγά στο εναλλακτικό δίκτυο των ανταλλακτικών συναλλαγών με βάση το ιδεατό νόμισμα της Πάτρας, τον οβολό, εντάσσονται και μεγαλύτερες επιχειρήσεις όπως τα σουπερμάρκετ ακόμη και τα τοπικά ΜΜΕ.
Από το facebook...
Εμπνευστής της ιδέας και πρόεδρος του «Οβολού» είναι ο επιχειρηματίας Νίκος Μπογονικολός. Την Πρωτοχρονιά του 2009 ίδρυσε ένα group στο facebook που μέσα σε δύο μήνες αριθμούσε ήδη 4.000 μέλη. Στις 25/5/2009 με απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών η πρώτη θεσμοθετημένη κοινωνική τράπεζα με έδρα την Πάτρα ήταν γεγονός. Μέσα από τη διαδικτυακή πλατφόρμα ανταλλαγών του «Οβολού» συναλλάσονται 1.300 εγγεγραμμένα μέλη, στην πλειονότητά τους νέοι και νέες.
Οι γκουρού
Ελοΐζα Πριμαβέρα (www. redlases. org.ar). Η «γιαγιά του κινήματος». Διδάσκει στο School of Economics του Πανεπιστημίου του Μπουένος Αϊρες. Εχει ιδρύσει το Δίκτυο Αλληλέγγυας Κοινωνικής Οικονομίας της Λατινικής Αμερικής.
Μάργκριτ Κένεντι (http://www. margrit kennedy.de/).
Σύμβουλος σε θέματα εναλλακτικών νομισμάτων. Εχει πρωταγωνιστήσει στη δημιουργία εναλλακτικών συστημάτων ανταλλαγής σε Ινδία, Αργεντινή, Γερμανία και Νέα Ζηλανδία. Ανάμεσα στα βιβλία που έχει γράψει και το «Επιτόκιο, πληθωρισμός και δωρεάν χρήμα».
Μπερνάρντ Λιετέρ http://www.lietaer. com/about/bio/). Ειδικός στο σχεδιασμό και την εφαρμογή νομισματικών συστημάτων. Από τους δημιουργούς τού GaiaCorp, ενός εναλλακτικού νομισματικού ταμείου τα έσοδα του οποίου χρηματοδοτούν επενδύσεις σε περιβαλλοντικά πρότζεκτ. Συμμετείχε στο σχεδιασμό του ευρωπαϊκού ενίαιου νομισματικού συστήματος - του ευρώ. Τα τελευταία χρόνια προσπαθεί να αποδείξει ότι η νομισματική ποικιλότητα είναι απαραίτητη για τη βιωσιμότητα και προσαρμοστικότητα της οικονομίας. Εχει γράψει εκτός των άλλων και το βιβλίο «Το μέλλον του χρήματος» που μεταφράστηκε σε 18 γλώσσες.
«Μπορώ να ζω χωρίς χρήματα» είναι το σλόγκαν της πρώην καθηγήτριας Χαϊντεμαρίε Σβέρμερ. Από τις πρώτες που εφάρμοσαν και διέδωσαν τη σύγχρονη ανταλλακτική οικονομία. Ζει χωρίς χρήματα στη Γερμανία εδώ και 16 χρόνια! Εφτιαξε το Tauschring (http://www.tauschring.de), όπου οι άνθρωποι μπορούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους με αντάλλαγμα υλικά αγαθά. Το αποκάλεσε «Gib und Nimm», δηλαδή «Πάρε - Δώσε» (http://projekte. free.de/gibundnimm) και είχε τόσο μεγάλη απήχηση που της έκαναν αφιέρωμα οι «Times».
Διαβάστε επίσης
Στην κατηγορία
Ελλάδα
Με λέξεις-κλειδιά
Οικονομική κρίση
Τελευταίες ειδήσεις στην κατηγορία Ελλάδα
Τα πρωτοσέλιδα των σημερινών εφημερίδων
«Πράσινο φως» για την επέκταση του μετρό στον Πειραιά
Βροχές και πτώση της θερμοκρασίας
Δότες οργάνων με το ζόρι
Πράσινο φως στο ν/σχ για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση
ΠΗΓΗ enet
