Ρεπορτάζ : Ρούλα Παππά-Σουλούνια(από την Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία)
Διακόσιοι χρήστες οπιούχων ουσιών στην Αττική έχασαν τη ζωή τους σε διάστημα δεκαπέντε χρόνων περιμένοντας τη σειρά τους στη λίστα αναμονής για να ενταχθούν στις θεραπευτικές μονάδες με υποκατάστατα του Οργανισμού κατά...
των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ). Ενας αριθμός που μπορεί να είναι κατά πολύ μεγαλύτερος, καθώς από τις 10.942 αιτήσεις που έχουν υποβληθεί στο Κέντρο Υποδοχής Ενημέρωσης και Προσανατολισμού (ΚΥΕΠ) από το 1995 έως και τον Μάρτιο του 2011 οι 3.624 δεν έχουν κληθεί ακόμη.
Παρ' όλο που η μάχη κατά των εξαρτήσεων είναι υπό την εποπτεία του πρωθυπουργού, η λίστα αναμονής εκτοξεύτηκε στα επτά χρόνια και έχει εξελιχθεί σε μια «κοινωνική πληγή», που καταργεί το δικαίωμα στη θεραπεία, επιφέρει τεράστιες επιπτώσεις στους εξαρτημένους, στην κοινωνία και ειδικότερα στο κέντρο της Αθήνας. Οι πιάτσες γεμίζουν, οι θάνατοι από νοθευμένη δόση πληθαίνουν, οι συλλήψεις και φυλακίσεις αυξάνονται, χάνονται εργασίες, καταστρέφονται περιουσίες, «σκοτώνονται» οικογενειακές σχέσεις.
Τα δεινά όμως από τη λίστα αναμονής δεν σταματούν στους χρήστες. Μεγάλο ψυχολογικό κόστος έχουν, όπως μας πληροφορεί η υπεύθυνη του ΚΥΕΠ Θεονύμφη Θαλασσινού και οι εργαζόμενοι που σχετίζονται με τις αιτήσεις: «Δεν υπάρχουν λέξεις για να περιγράψω τι αισθανόμαστε, όταν απανωτά πληροφορούμαστε θανάτους, παρ' όλο, που γνωρίζουμε καλά ότι η χρήση μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο. Γεννιούνται δυσβάσταχτα αισθήματα, όταν απαντά ο γονιός του χρήστη και με θλίψη λέει "τώρα μας θυμηθήκατε;". Ευτυχώς μερικές φορές εξισορροπείται η κατάσταση, με το "τώρα δεν σας χρειάζομαι πια, καθάρισα"».
Αντίθετα με την εικόνα που επικρατεί στη χώρα μας 10 ευρωπαϊκές χώρες από τις 26 που υπέβαλαν στοιχεία, δεν διαθέτουν καθόλου λίστα αναμονής. Λιγότερο από ένα μήνα περιμένουν για να ενταχθούν σε θεραπευτικά προγράμματα οι χρήστες στην Τσεχία, Δανία, Ιταλία, Πορτογαλία, από 1-6 μήνες οι χρήστες στην Ουγγαρία, Ρουμανία, Φιλανδία, Νορβηγία, και τέλος από 3 έως 18 μήνες στην Ιρλανδία.
Αναλύοντας τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της αποκλειστικά η «Κ.Ε.» από το ΚΥΕΠ στην Αττική βασική προϋπόθεση για να ενταχθεί ένας χρήστης στον ΟΚΑΝΑ είναι να έχει προσπαθήσει να θεραπευθεί σε άλλο εγκεκριμένο από το υπουργείο Υγείας στεγνό πρόγραμμα. Μόνο όταν βρίσκεται σε ηλικία πάνω από 35 χρόνων και έχει σημαντικούς λόγους υγείας δεν χρειάζεται για την ένταξή του προηγούμενη θεραπευτική προσπάθεια.
Η εικόνα για το πόσοι έχουν ακριβώς πεθάνει σκαλώνει στις 3.624 αιτήσεις που έχουν υποβληθεί χωρίς να κληθούν, καθώς βάσει πρωτοκόλλου δεν έχει έρθει ακόμη η σειρά τους. Αυτή τη στιγμή ο ΟΚΑΝΑ βάσει πρωτοκόλλου (αρ.6102) καλεί άτομα από τον Δεκέμβριο του 2003 έως και τον Μάρτιο του 2004. Από τις 179 αιτήσεις που υποβλήθηκαν δήλωσαν συμμετοχή 39 άτομα (22%), δεν βρέθηκαν 99 άτομα (55%), 18 άτομα δήλωσαν καθαροί (10%), 16 άτομα πέθαναν (9%) κατά δήλωση των συγγενών τους, ενώ 7 άτομα (4%) βρίσκονται στη φυλακή.
Από το 1995 μέχρι τον Μάρτιο του 2011 έχουν πραγματοποιηθεί 1.897 εισαγωγές κατ' εξαίρεση. Τα άτομα που εισάγονται άμεσα στις θεραπευτικές μονάδες είναι εγκυμονούσες, γονείς ανήλικου τέκνου (προϋπόθεση να έχουν την επιμέλεια), άτομα με σοβαρά προβλήματα υγείας: καρκίνο, νεφρική ανεπάρκεια, δύο ηπατίτιδες, όσοι παρουσιάζουν οροθετικότητα HIV καθώς υπάρχει αύξηση των κρουσμάτων τελευταία.
Το ΚΥΕΠ είναι υπηρεσία του ΟΚΑΝΑ, βρίσκεται στην 3ης Σεπτεμβρίου 21 και εκεί υποβάλλονται οι αιτήσεις των εξαρτημένων. Αξιοσημείωτο είναι ότι τον τεράστιο αυτόν όγκο ανθρώπων τον διαχειρίζονται εννέα εργαζόμενοι, τρεις διοικητικοί και έξι θεραπευτές. Οπως τονίζει η Θεονύμφη Θαλασσινού, στόχος τους είναι η αξιολόγηση των τοξικομανών που παραπέμπονται ανάλογα σε μονάδες θεραπείας καθώς και σε μονάδες στεγνών θεραπευτικών προγραμμάτων (18ΑΝΩ, ΚΕΘΕΑ). Οσοι δεν επιθυμούν να προσεγγίσουν άλλες θεραπευτικές δομές το κέντρο υποδοχής παρέχει ψυχολογική υποστήριξη. Το ΚΥΕΠ το 2010 προσέφερε 27.538 υπηρεσίες σε εξαρτημένα άτομα και γονείς, ενώ το 2009 είχε προσφέρει 24.836.
Είκοσι χρήστες ουσιών 30 έως 68 ετών συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο του ΚΥΕΠ, περιγράφοντας συναισθήματα και επιπτώσεις, στη διάρκεια της επτάχρονης αναμονής τους.
*Νιώθω εντελώς μόνη. Η κρατική μέριμνα ανύπαρκτη. Υπάρχουν μόνο για να με φυλακίζουν και να μου παίρνουν τις ελπίδες μου για κάτι καλύτερο.
*Είναι θάνατος να περιμένεις τόσα χρόνια να μπεις σε πρόγραμμα. Δεν υπάρχουν χειρότερες λέξεις: οικονομική καταστροφή, παγκάκι.
*Νιώθω θυμό για το ΕΣΥ.
*Είμαι 33 χρόνων, περιμένω επτά χρόνια. Δεν αντέχω άλλο.
*Να είμαι ο τελευταίος που περιμένει.
