Μετά τη συμφωνία των Βρυξελλών για το ευρώ και την Ελλάδα που οδήγησε στην εξομάλυνση της πληρωμής των δόσεων και της αναχρηματοδότηση του χρέους των 110 δισ. ευρώ (από το σύνολο των 340 δισ. ευρώ) σε βάθος δεκαετίας, η κυβέρνηση βρίσκεται πλέον αντιμέτωπη με τον «πυρήνα» του δημοσιονομικού προβλήματος που είναι η μείωση του ελλείμματος από 17 δισ. ευρώ που αναμένεται να υποχωρήσει εφέτος σε 2,6 δισ. ευρώ το 2015…Ενδιάμεσος σταθμός είναι το 2012, χρονιά κατά την οποία το Δημόσιο θα πρέπει να φθάσει στο σημείο να καλύπτει τις λειτουργικές δαπάνες του (πρωτογενείς δαπάνες) από τα έσοδα και να έχει περίσσευμα για να αποπληρώσει έστω μικρό μέρος των τόκων, οι οποίοι μετά τη συμφωνία για την επιμήκυνση και τη μείωση του επιτοκίου θα κινούνται στα 15 δισ. ευρώ (!).
Το οικονομικό επιτελείο κάνει ήδη τους νέους λογαριασμούς, οι οποίοι θα αποτυπωθούν στο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα δημοσιονομικής πολιτικής της περιόδου 2012-2015 και αναμένεται να αποτελέσει βασικό όπλο-προϋπόθεση για επιστροφή της χώρας στις αγορές από το επόμενο έτος.
Οπως εξηγεί ο υφυπουργός Οικονομικών κ. Φ.Σαχινίδης, «το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα θα αποτελέσει τον “οδικό χάρτη” για να βγούμε από την κρίση και το μνημόνιο το 2013». Είναι προφανές ότι η προσπάθεια βρίσκεται στο μέσον, η προσαρμογή εξακολουθεί να είναι επίπονη και οι ελπίδες για ταχύτερη έξοδο από την κρίση και όσο το δυνατόν πιο ήπια αντιμετώπιση των προβλημάτων είναι η επιστροφή στην ανάπτυξη και η επιτυχία του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων και αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας, το οποίο θα είναι έτοιμο ως το τέλος του μήνα.
Το ΔΝΤ, στέλνοντας τον δικό του λογαριασμό με τα μέτρα που απαιτείται να λάβει η κυβέρνηση σε δύο φάσεις ως τον Ιούνιο και στη συνέχεια με την κατάρτιση του προϋπολογισμού του 2012, επιμένει στο μήνυμα: «Μειώστε τον δημόσιο τομέα με κάθε τρόπο».
Ετσι επανέρχεται στην ανάγκη λήψης μέτρων για τον έλεγχο των οικονομικών των ΔΕΚΟ, μείωσης των αμοιβών και του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων, ακόμη και των επιδομάτων που καταβάλλονται από το κράτος (πολυτεκνικά, αναπηρίας κτλ.). Το αισιόδοξο στοιχείο είναι η εκτίμηση του ΔΝΤ ότι «η ελληνική οικονομία αναμένεται να ξεκολλήσει από τον πάτο το δεύτερο εξάμηνο του 2011». Στο υπουργείο Οικονομικών εκτιμούν ότι το α΄ και το β΄ τρίμηνο του 2011 θα είναι οριακά καλύτερα από το τελευταίο τρίμηνο του 2010, όταν η ύφεση έφθασε στο 6,6%, αλλά η βύθιση της οικονομίας θα ανακοπεί το καλοκαίρι με την αναμενόμενη σημαντική αύξηση του τουρισμού. Ηδη οι προβλέψεις και τα στοιχεία των κρατήσεων δείχνουν ότι οι αφίξεις θα αυξηθούν με διψήφιο ποσοστό σε σχέση με το 2010, ενώ ο στόχος που τίθεται για τα έσοδα είναι να ξεπεράσουν τα 10 δισ. ευρώ.
Δεδομένου ότι ο τουρισμός αναλογεί στο 15% του ΑΕΠ, υπάρχουν βάσιμες προσδοκίες να φανεί φως στο τούνελ το γ΄ τρίμηνο του έτους, στοιχείο που θα δώσει ώθηση στην οικονομία.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων κ. Γ.Ζαννιά, «μεγαλύτερη αισιοδοξία δημιουργεί το γεγονός της αύξησης κατά 40% των εξαγωγών τον Ιανουάριο, ανάκαμψη που ξεκίνησε από το περασμένο καλοκαίρι».
Ωστόσο οι δύο αυτοί παράγοντες δεν θεωρούνται ικανοί για την επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης όσο η οικονομία αντιμετωπίζει προβλήματα ρευστότητας. Αλλωστε αυτό το γεγονός, της «σφιχτής» χρηματοδότησης της οικονομίας από τις τράπεζες, επισημαίνει στην έκθεση προόδου για την ελληνική οικονομία και το ΔΝΤ. Υπογραμμίζοντας τα ρίσκα που υπάρχουν για τη συνέχεια του προγράμματος, το Ταμείο επισημαίνει ότι στον τραπεζικό τομέα συνεχίζεται η εκροή κεφαλαίων ενώ περιορίζονται οι πιστώσεις.
Η έκθεση αναφέρει ότι έχουν σημειωθεί καθυστερήσεις όσον αφορά την ανασυγκρότηση του τραπεζικού χώρου και ότι «η σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος διατηρήθηκε με την παροχή ρευστότητας από την ΕΚΤ».
Στην έκθεση προτείνει να γίνουν άμεσες παρεμβάσεις στο εμπόριο με απελευθέρωση ωραρίου λειτουργίας καταστημάτων, κατάργηση περιορισμών στις προσφορές και στις εκπτώσεις, και με την απελευθέρωση της αγοράς από γραφειοκρατικούς περιορισμούς (αδειοδοτήσεις κτλ.). Ειδική αναφορά γίνεται στην απελευθέρωση του κλάδου του τουρισμού από «περιορισμούς» στις αδειοδοτήσεις νέων επιχειρήσεων σε όλο το φάσμα του κλάδου (από τουριστικά γραφεία και λεωφορεία ως ξενοδοχεία).
Δ ιπλάσιο ρυθμό αύξησης, που άγγιξε το 40%, από τις εκτιμήσεις ακόμη και της τρόικας εμφάνισαν οι ελληνικές εξαγωγές τον πρώτο μήνα του 2011. Σύμφωνα με την πρόεδρο του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων κυρία Χριστίνα Σακελλαρίδη « αν οι ρυθμοί αυτοί συνεχιστούν σε ολόκληρο το 2011 και οι ελληνικές εξαγωγές αυξηθούν πάνω από 10% σε ετήσια βάση, τότε θα μιλάμε για ιστορικό ρεκόρ εξωστρέφειας, αγγίζοντας εξαγωγές ύψους 18 δισ.ευρώ – σε σχέση με 16,25 δισ.το 2010 και 17,3 δισ.το 2008 ».
Σύμφωνα με την κυρία Σακελλαρίδη «η συνέχιση της ανόδου θα εξαρτηθεί σε σημαντικό βαθμόαπό την πορεία των οικονομιών της Ευρώπης και ειδικά των παραδοσιακών αγορών για τα ελληνικά προϊόντα καιτις πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, που συνδέονται άμεσα με τις διεθνείς τιμές του πετρελαίου». Τα στοιχεία του Ιανουαρίου δείχνουν ότι η συνολική αξία των εξαγωγών ανήλθε στο ποσό των 1.388 εκατ. ευρώ έναντι 992 εκατ. ευρώ τον ίδιο μήνα του 2010, παρουσιάζοντας αύξηση 39,9%. Χωρίς τα πετρελαιοειδή, η αξία των εξαγωγών ανήλθε στα 1.141 εκατ. ευρώ έναντι 907 εκατ. ευρώ τον Ιανουάριο του 2010, παρουσιάζοντας αύξηση 25,8%.
Αντίθετα, η συνολική αξία των εισαγωγών χωρίς τα πετρελαιοειδή ανήλθε στα 2.627 εκατ. ευρώ έναντι 3.052 εκατ. ευρώ κατά τον ίδιο μήνα του 2010, παρουσιάζοντας μείωση 13,9%.
Η αναστροφή της τάσης ξεκίνησε από τα μέσα του 2010. Πέρυσι η ετήσια αύξηση ήταν 8,8%, στα 15,96 δισ. ευρώ. Οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά-7,3% (σε 46,1 δισ. ευρώ από 49,7 δισ. ευρώ στο 2009).
Εξαιρετικά σημαντικό είναι το γεγονός της αύξησης των ελληνικών εξαγωγών προς όλες σχεδόν τις γεωγραφικές περιοχές και κυρίως προς τον αναπτυγμένο κόσμο.
Η Γερμανία, η Ιταλία, η Κύπρος και η Βουλγαρία το 2010 διατήρησαν τις τέσσερις πρώτες θέσεις που κατείχαν και το 2009 στη σειρά κατάταξης των σημαντικότερων εξαγωγικών αγορών της Ελλάδας. Η Τουρκία ανήλθε στην 5η θέση (7η το 2009), το Ην. Βασίλειο παρέμεινε στην 6η θέση, η Γαλλία ανέβηκε στην 7η θέση (9η το 2009), οι ΗΠΑ υποχώρησαν στην 8η θέση (5η το 2009), η Ρουμανία στην 9η θέση (8η το 2009) και η Ισπανία συμπληρώνει την πρώτη δεκάδα.
ΡΕΠΟΡΤΑΖ Ζ. ΤΣΩΛΗΣ
