Του Σταύρου Χριστακόπουλου
Ενώ η ελληνική ειδησεογραφία πάσχιζε χθες να καλύψει τα κενά που φυσιολογικά άφησε η απεργία των δημοσιογράφων το τετραήμερο Πέμπτης - Κυριακής, αναλύοντας όσα προέκυψαν αυτό το διάστημα στο πεδίο της ανοιχτής πια συζήτησης για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους (ελεγχόμενη πτώχευση), τα δεδομένα και οι νέες ειδήσεις συνεχώς πλήθαιναν.
Χαρακτηριστική είναι μια ανάλυση του πρακτορείου Reuters, της οποίας τα βασικά στοιχεία παρουσιάστηκαν χθες από την οικονομική ιστοσελίδα Euro2day με τον χαρακτηριστικό τίτλο: «Αναδιάρθρωση χρέους: "Πότε" και όχι... "αν"»! Εκεί περιγράφεται η εκδοχή μιας συμφωνίας στην Ε.Ε., η οποία θα επιτρέψει την αναδιάρθρωση του συνόλου του ελληνικού χρέους.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει μια επισήμανση:
● «Όσο περισσότερο χρησιμοποιούνται τα 110 δισ. του δανείου διάσωσης για την αποπληρωμή ομολόγων που ωριμάζουν, τόσο μεταφέρεται τελικώς το χρέος της Ελλάδας στην κατοχή των χωρών της Ε.Ε. και του ΔΝΤ».
● «Σε δύο χρόνια, τα 2/3 του χρέους ενδέχεται να έχουν περάσει από τους ομολογιούχους στην Ε.Ε. και στο ΔΝΤ. (...) Εάν προσπαθήσεις να προχωρήσεις σε αναδιάρθρωση τότε, οι επιλογές θα είναι περιορισμένες. Θα ήταν καλύτερα να δράσεις τώρα, παρά να παραχωρήσεις τον ουσιαστικό έλεγχο της διαδικασίας σε αυτούς τους πιστωτές».
● «Οι πολιτικοί μπορεί να συνεχίσουν να λένε ότι δεν υπάρχει θέμα αναδιάρθρωσης αλλά εν τέλει οι αγορές θα καθορίσουν τι θα συμβεί. Είτε η Ε.Ε. και το ΔΝΤ θα καταλήξουν να ελέγχουν το σύνολο του χρέους της Ελλάδας είτε το συνολικό χρέος θα πρέπει να αναδιαρθρωθεί».
Την ίδια ώρα στη Γερμανία η ελληνική ελεγχόμενη πτώχευση είναι πολύ σοβαρό ζήτημα και ως εκ τούτου έχει την αξία του το δημοσίευμα της οικονομικής εφημερίδας Handelsblatt, η οποία – όπως μας πληροφορεί η Deutsche Welle – υπογραμμίζει:
«Και όμως κεκλεισμένων των θυρών κοινοτικοί αξιωματούχοι και διπλωμάτες συζητούν σενάρια διεξόδου από το ελληνικό δημόσιο χρέος. Έτσι εξετάζεται εάν οι πιστωτές της Ελλάδας θα μπορούσαν από το 2012 να παραιτηθούν από μέρος των αξιώσεών τους (επιτόκια) και να επεκτείνουν τον χρόνο αποπληρωμής του ομολογιακού χρέους.
Μια τέτοια ήπια λύση θα έδινε τη δυνατότητα στις τράπεζες που έχουν στην κατοχή τους ελληνικά ομόλογα να προχωρήσουν σταδιακά και επί σειρά ετών στην παραγραφή τους, υποστηρίζει κοινοτικός διπλωμάτης. Αντίθετα το “κούρεμα” του χρέους εκτιμάται στις Βρυξέλλες ως μη εφικτό, διότι θα επιβαρύνει δραματικά τους ισολογισμούς των τραπεζών».
Αναδιάρθρωση ευνοϊκή για τις τράπεζες
Η συζήτηση είναι παντού η ίδια και αφορά το αν η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους θα περιλαμβάνει το περίφημο «κούρεμα» ή θα είναι μόνο χρονική με κάποια μείωση του επιτοκίου. Έτσι, επιστρέφοντας στο δημοσίευμα για την ανάλυση του Reuters, διαβάζουμε:
«Το σενάριο της αναδιάρθρωσης με διατήρηση του αρχικού κεφαλαίου, σε αντίθεση με πιθανό "κούρεμα", θεωρείται ευνοϊκό για τις τράπεζες γιατί δεν οδηγεί σε απομείωση της αξίας του ενεργητικού, αν και η συνολική απόδοση της επένδυσης μειώνεται μέσω της επιμήκυνσης και των μειωμένων κουπονιών. “Οι πιέσεις από τον τραπεζικό κλάδο γι' αυτήν τη μορφή της αναδιάρθρωσης ίσως αποδειχτούν πειστικές”, σχολιάζει ο κ. Ziff» (σ.σ.: επικεφαλής της Houlihan Lokey).
Παράλληλα, επίσης στο Reuters, ο επικεφαλής του γερμανικού Ινστιτούτου IFO Χανς Βέρνερ Σιν, αφού ανέφερε ότι οι ευρωπαϊκές προσπάθειες να βοηθηθεί η Ελλάδα είχαν πενιχρά αποτελέσματα, με το δημόσιο χρέος της να ανεβαίνει στο 158% του ΑΕΠ το 2012, δήλωνε χθες ότι είναι επείγουσα μια αναδιάρθρωση. Σε άλλο κλίμα όμως απ’ αυτό που είδαμε προηγουμένως:
«Είναι προφανές ότι η Ελλάδα έχει χρεοκοπήσει. (...) Πρέπει να βάλουμε το χρέος στο τραπέζι και να απελευθερώσουμε αυτήν τη χώρα από ένα μέρος του τεράστιου χρέους της».
Και τώρα τρέχουν
Γιατί όμως όλοι αυτοί, των ευρωπαϊκών ηγεσιών συμπεριλαμβανομένων, μπήκαν στη διαδικασία να ζητούν ή απλώς να προεξοφλούν μια σύντομη αναδιάρθρωση του χρέους της Ελλάδας; Για πολλούς λόγους. Ένας εκ των οποίων αφορά την εσωτερική μας κατάσταση. Μια ματιά στην κατάρρευση των εσόδων κατά 8,1% το πρώτο τρίμηνο του έτους και τη νέα μαύρη τρύπα που πάει να δημιουργηθεί είναι ενδεικτική.
Αν μάλιστα σημειώσουμε και ότι οι Ευρωπαίοι αναμένουν νέα αναθεώρηση – επί τα χείρω πάντα – των στοιχείων για το έλλειμμα και το χρέος του 2010, τότε μάλλον αντιλαμβανόμαστε ότι δεν έχουν κάτι σοβαρό να περιμένουν στο πεδίο των δημοσιονομικών... προσχημάτων.
Ας προσθέσουμε ακόμη το γεγονός ότι η κυβέρνηση, εν μέσω ύφεσης, αύξησης των λουκέτων και της ανεργίας, μείωσης των καταθέσεων και συρρίκνωσης της «φορολογητέας ύλης», ετοιμάζει εισπρακτικά και περιοριστικά μέτρα ύψους 25 δισ. ευρώ για την επόμενη τριετία - τετραετία. Κανένας σοβαρός άνθρωπος δεν πιστεύει, λογικά, ότι σε τέτοιες συνθήκες αυτό είναι εφικτό χωρίς να οδηγηθεί η οικονομία σε πλήρη καταστροφή.
Ένας άλλος σοβαρός λόγος για τον οποίο προεξοφλείται η ελεγχόμενη πτώχευση αφορά τους κινδύνους για την ευρωζώνη, οι οποίοι καθόλου δεν έχουν περιοριστεί παρά τις διαβεβαιώσεις αξιωματούχων της ότι η υπαγωγή της Πορτογαλίας, και μάλιστα με πολύ σκληρούς όρους, στον προσωρινό μηχανισμό «στήριξης» σταματάει την εξάπλωση της κρίσης χρέους.
Άλλωστε ήδη, αμέσως μετά τις συνεδριάσεις του Eurogroup και του Ecofin την περασμένη εβδομάδα, οι Financial Times έδωσαν το εναρκτήριο λάκτισμα για να ανοίξει ο κύκλος πιέσεων των «αγορών» προς την Ισπανία. Σύμφωνα με άρθρο του Βόλφγκανγκ Μίνχαου, από τους βασικούς αρθρογράφους της εφημερίδας, η επόμενη χώρα που θα αναζητήσει «στήριξη» στον προσωρινό ευρωμηχανισμό θα είναι η Ισπανία.
Ως σημαντικότεροι αναφέρονται τρεις λόγοι: το μεγάλο χρέος (ιδιωτικό ως επί το πλείστον), η αναμενόμενη μεγάλη διόρθωση στην τεράστια φούσκα των ακινήτων και οι εύλογες συνέπειες στο έτσι ή αλλιώς ασταθές τραπεζικό σύστημα της χώρας αυτής.
Από καιρό προειδοποιούμε ότι τυχόν ένταξη της Ισπανίας σε καθεστώς «στήριξης» θα εκτοξεύσει κατά πολύ το κόστος των ανάλογων ευρωπαϊκών μηχανισμών ενεργοποιώντας έναν τεράστιο «συστημικό» κίνδυνο για τη σταθερότητα της ίδιας της ευρωζώνης. Τώρα λοιπόν φαίνεται ότι δρομολογείται αυτό που περιμέναμε: η Ισπανία θα ακολουθήσει την... οδό της απωλείας όταν τελειώσει το θέμα της Πορτογαλίας. Οι πιέσεις είναι ήδη ορατές.
ΥΓ.: Μια και μιλάμε για τα νέα ογκώδη μέτρα που θα ανακοινώσει οσονούπω η κυβέρνηση, ας λάβουμε υπόψη μια δραματική προειδοποίηση, όπως αυτή μεταδίδεται από το Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων:
Σύμφωνα με ψήφισμα της Ολομέλειας της Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης (εισηγητής ο Ολλανδός Χριστιανοδημοκράτης Πιέτερ Όμτζιγκτ), η πολιτική λιτότητας στις υπερχρεωμένες χώρες όχι μόνον επιδεινώνει τις συνθήκες διαβίωσης των Ευρωπαίων πολιτών, οι οποίοι έχουν ήδη τιμωρηθεί αρκετά από τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης, αλλά επιπλέον δημιουργεί κινδύνους για τη διατήρηση της δημοκρατίας και τη διασφάλιση της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Με το ψήφισμα αυτό η Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης καλεί τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να χαράξουν τις «στοιχειώδεις στρατηγικές» για την κατ' αρχήν σταθεροποίηση και στη συνέχεια τη μείωση του δημόσιου χρέους των χωρών τους, με παράλληλη διασφάλιση του βιοτικού επιπέδου και των κοινωνικοοικονομικών δικαιωμάτων των πολιτών.
Εάν το ζητούμενο είναι μία ισχυρή δημοκρατία, υποστηρίζεται στο Ψήφισμα, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα πρέπει να εξασφαλίσουν πλήρη διαφάνεια στα δημόσια οικονομικά. Βλέπετε εσείς κάτι απ' όλα αυτά να συμβαίνει στην Ελλάδα;
ΥΓ. 1: Για τη... συνεισφορά μιας αναδιάρθρωσης του χρέους της χώρας μας στην «ευημερία» των Ελλήνων θα τα πούμε προσεχώς, αφού πρώτα οι κατευθύνσεις αυτού του είδους πτώχευσης γίνουν λίγο πιο ξεκάθαρες
