«Ένα χρόνο αφότου η Ελλάδα εξασφάλισε πακέτο διάσωσης ύψους 110 δις ευρώ από τους Ευρωπαίους εταίρους της, αναδύεται μια χαλαρή συναίνεση ότι κάποια μορφή αναδιάρθρωσης είναι αναπόφευκτη» αναφέρει άρθρο του ανταποκριτή του Reuters, Noah Barkin, που πραγματεύεται το ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους.
Για τους διαμορφωτές της πολιτικής της ευρωζώνης, το ερώτημα της χρονικής στιγμής και του τρόπου αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους είναι ένα αίνιγμα, στο οποίο δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις και κάθε εκδοχή εγκυμονεί μεγάλα ρίσκα για την ΟΝΕ.
Το γερμανικό Υπουργείο Οικονομικών έχει πλέον διαμορφώσει την άποψη ότι η αναδιάρθρωση είναι αναπόφευκτη, έστω και αν η ελληνική κυβέρνηση, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το ΔΝΤ συνεχίζουν, με δημόσιες τοποθετήσεις τους, να αποκλείουν μια τέτοια εξέλιξη.
Σύμφωνα με τον Daniel Gros, διευθυντή του Κέντρου Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής στις Βρυξέλλες, «Η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει κανένα συμφέρον να προχωρήσει, επί του παρόντος, σε αναδιάρθρωση. Η προσέγγισή της είναι να περιμένει με την ελπίδα ότι η κατάσταση θα βελτιωθεί…Το πρόβλημα είναι ότι κάθε μέρα η επιλογή γίνεται λίγο πιο δύσκολη».
Η διαδικασία λήψης αποφάσεων περιπλέκεται λόγω της παρουσίας πολυάριθμων εμπλεκομένων σε αυτήν την ελληνική τραγωδία: του πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου στην Αθήνα, της Καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ στο Βερολίνο, των ομολόγων τους σε διάφορες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στη Φρανκφούρτη και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες. Κάθε ένας εξ αυτών έχει διαφορετικά συμφέροντα και προτεραιότητες, τόσο σε πολιτικό όσο και οικονομικό επίπεδο.
Η Μέρκελ και ο Παπανδρέου θα αντιμετωπίσουν εκλογές προς τα τέλη του 2013 και δεν φαίνεται ότι θα είναι πρόθυμοι να λάβουν αντιλαϊκά μέτρα εκείνη την περίοδο. Η θητεία του Ζαν Κλώντ Τρισέ ως επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας λήγει σε ένα εξάμηνο και δεν θα είναι πρόθυμος να ακολουθήσει μια νέα ριζοσπαστική πορεία πριν τη λήξη της.
Όλα αυτά μεγιστοποιούν τον κίνδυνο καθυστερήσεων και συγκεχυμένων δημοσίων συζητήσεων για το ποια θα ήταν η κατάλληλη στρατηγική για την Ελλάδα, με πιθανό αρνητικό αντίκτυπο στο δημόσιο αίσθημα. Όσο περισσότερο συνεχίζεται η κρίση χρέους στην Ευρωζώνη και παραμένουν τα προβλήματα στην Ελλάδα τόσο μεγαλύτερο είναι το ρίσκο να περιορισθούν οι επιλογές που θα έχουν οι ηγέτες για ελιγμούς.
«Οι περισσότεροι ευφυείς άνθρωποι γνωρίζουν ότι πρέπει να υπάρξει μια σημαντική αναδιάρθρωση για να βελτιωθεί το πρόβλημα χρέους της Ελλάδας. Και δεν μιλάμε για μια ανώδυνη επιμήκυνση της προθεσμίας αποπληρωμής, αλλά για απαλοιφή ενός μεγάλου μέρους του χρέους», δήλωσε ο Charles Grant, διευθυντής του Κέντρου Ευρωπαϊκής Μεταρρύθμισης του Λονδίνου.
«Η ανησυχία μου είναι ότι όσο περισσότερο καθυστερεί η αναδιάρθρωση, τόσο εντονότερος γίνεται ο ευρωσκεπτικισμός. Όταν τελικά αποφασίσετε για την αναδιάρθρωση του χρέους θα είναι πολύ αργά».
Ο Lorenzo Bini Smaghi, μέλος της εκτελεστικής επιτροπής της ΕΚΤ, προειδοποίησε την περασμένη εβδομάδα ότι μια αναδιάρθρωση με την οποία ιδιώτες πιστωτές θα ζημιωθούν από την συμμετοχή τους στο ελληνικό χρέος θα είναι παρόμοια με την απόφαση του 2008 που οδήγησε την αμερικανική επενδυτική τράπεζα Lehman Brothers στην πτώχευση.
Θα συντρίψει τις ελληνικές τράπεζες, οι οποίες κατέχουν περίπου το 1/3 του δημόσιου χρέους της χώρας, και θα έχει «καταστροφικές συνέπειες» για την κοινωνική συνοχή και τη δημοκρατία στη χώρα, ενώ δεν πρέπει να αγνοηθούν και οι κίνδυνοι για τις τράπεζες του εξωτερικού.
Σύμφωνα με τον Andre Sapir, ανώτατο στέλεχος του think tank οικονομικής πολιτικής Bruegel στις Βρυξέλλες, «Η μετάδοση του προβλήματος αποτελεί σαφώς ένα μεγάλο θέμα. Κανένας λογικός άνθρωπος δεν θα συμβούλευε την αναδιάρθρωση, αν κάτι τέτοιο ήταν δυνατό να αποφευχθεί». Ωστόσο, παρά τους προαναφερθέντες κινδύνους, ο Sapir πιστεύει ότι μια αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους θα πρέπει να λάβει χώρα εντός της επόμενης διετίας.
Ένα ισχυρό επιχείρημα υπέρ της ταχείας δράσεως είναι ότι μέχρι το 2013, περισσότερο από το ήμισυ του ελληνικού χρέους θα βαρύνει την ΕΕ και το ΔΝΤ, οπότε ακόμα και το ριζοσπαστικό βήμα της διαγραφής του ελληνικού χρέους, που κατέχει ο ιδιωτικός τομέας, μπορεί να μην είναι αρκετό για να θέσει τη χώρα σε μια βιώσιμη πορεία διαχείρισης του χρέους.
Σύμφωνα με τον Andre Sapir, ανώτατο στέλεχος του think tank οικονομικής πολιτικής Bruegel στις Βρυξέλλες, «Η μετάδοση του προβλήματος αποτελεί σαφώς ένα μεγάλο θέμα. Κανένας λογικός άνθρωπος δεν θα συμβούλευε την αναδιάρθρωση, αν κάτι τέτοιο ήταν δυνατό να αποφευχθεί». Ωστόσο, παρά τους προαναφερθέντες κινδύνους, ο Sapir πιστεύει ότι μια αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους θα πρέπει να λάβει χώρα εντός της επόμενης διετίας.
Ένα ισχυρό επιχείρημα υπέρ της ταχείας δράσεως είναι ότι μέχρι το 2013, περισσότερο από το ήμισυ του ελληνικού χρέους θα βαρύνει την ΕΕ και το ΔΝΤ, οπότε ακόμα και το ριζοσπαστικό βήμα της διαγραφής του ελληνικού χρέους, που κατέχει ο ιδιωτικός τομέας, μπορεί να μην είναι αρκετό για να θέσει τη χώρα σε μια βιώσιμη πορεία διαχείρισης του χρέους.
«Οποιαδήποτε αναδιάρθρωση θα πρέπει να γίνει πριν το 2013, διαφορετικά θα είναι πολύ πιο επίπονη», δηλώνει ο Sapir, και προσθέτει «Σε κάποιο στάδιο θα πρέπει να αποδεχθείτε τις απώλειές σας».
Το πρόβλημα στην ανάληψη ταχείας δράσης σχετίζεται με τη δέσμευση των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων να μην επιβάλουν ‘περικοπές’ σε ιδιώτες δανειστές πριν το 2013, που θα είναι έτοιμος ο νέος ευρωπαϊκός μηχανισμός διάσωσης.
Μια εναλλακτική είναι η πολυετής παραμονή της Ελλάδας σε έναν μηχανισμό στήριξης της ΕΕ ή η ριζική μείωση, το 2012, της αξίας του ελληνικού χρέους που βρίσκεται σε ιδιώτες, με ό,τι μπορεί να συνεπάγεται αυτό για την ευρωζώνη.
O Lee Bucheit δικηγόρος στην αμερικανική εταιρεία Cleary Gottlieb Steen & Hamilton που παρείχε συμβουλές στην κυβέρνηση της Ουρουγουάης το 2003, όταν προχώρησε σε αναδιάρθρωση του δικού της χρέους, δήλωσε ότι ανεξαρτήτως του τι θα αποφασίσει η ΕΕ, ένα μήνυμα είναι ξεκάθαρο: «Μια εθνική κρίση χρέους μπορεί να είναι μια επώδυνη εμπειρία τόσο για τους δανειστές όσο και για τους δανειολήπτες· μια κρίση χρέους με κακή διαχείριση μπορεί να είναι μια καταστροφικά επώδυνη εμπειρία».
